Bệnh Gan Nhiễm Mỡ: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị
Gan nhiễm mỡ là bệnh lý xảy ra khá phổ biến hiện nay, bệnh hình thành do thói quen sinh hoạt và ăn uống thiếu khoa học của nhiều người. Đây là tình trạng lượng mỡ thừa quá nhiều chúng tích tụ bên trong gan và làm ảnh hưởng đến chức năng của cơ quan này. Gan nhiễm mỡ là bệnh lý lành tính, tuy nhiên nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.
Bệnh gan nhiễm mỡ là gì?
Gan là cơ quan có vai trò rất quan trọng, chúng có chức năng tổng hợp nên các chất cần thiết cho cơ thể như lipid, protein, các yếu tố làm đông máu, dự trữ đường,… Khi gan bị tổn thương do tác động của các tác nhân gây hại sẽ dẫn đến viêm, xơ hóa và làm suy giảm chức năng. Gan nhiễm mỡ là một trong những tổn thương gan thường gặp nhất hiện nay.
Gan nhiễm mỡ là tình trạng tích tụ chất béo ở gan gây ra phản ứng viêm, bệnh xảy ra khá phổ biến ở những người thừa cân, thường xuyên sử dụng rượu bia, lối sống thiếu vận động và ăn uống không hợp lý. Chuyên gia cho biết, gan nhiễm mỡ không phải là bệnh lý quá nguy hiểm, tuy nhiên nếu tình trạng viêm do bệnh gây ra kéo dài có thể dẫn đến xơ gan và làm suy giảm chức năng gan. Y học hiện đại chia bệnh gan nhiễm mỡ thành 3 cấp độ khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh:
- Gan nhiễm mỡ độ 1: Đây là giai đoạn bắt đầu của bệnh và chưa gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe. Lúc này mỡ sẽ chiếm từ 5 – 10% tổng trọng lượng của gan. Người bệnh chỉ cần thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý, đồng thời kết hợp với hướng dẫn điều trị của bác sĩ chuyên khoa thì bệnh sẽ nhanh chóng bị đẩy lùi.
- Gan nhiễm mỡ độ 2: Gan nhiễm mỡ khi bước sang giai đoạn 2 nghĩa là lượng mỡ đã chiếm từ 10 – 25% trọng lượng của gan. Ở giai đoạn này, mỡ đã tích tụ lan rộng ra khắp các mô gan, cơ hoành và các đường tĩnh mạch trong gan. Gan nhiễm mỡ độ 2 thường chưa xuất hiện rõ các triệu chứng của bệnh và không gây nguy hiểm đến tính mạng, điều này sẽ khiến việc nhận biết ra bệnh khó khăn hơn và nguy cơ bệnh chuyển biến sang độ 3 là rất cao.
- Gan nhiễm mỡ độ 3: Lúc này tỷ lệ mỡ trong gan đã cao hơn 30%. Đây là giai đoạn cuối cùng của bệnh và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như xơ gan, ung thư gan, thậm chí là tử vong. Khi bệnh chuyển sang giai đoạn cuối đồng nghĩa với việc chức năng gan đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng rất khó để điều trị và phục hồi.
Nguyên nhân gây ra bệnh gan nhiễm mỡ
Y học hiện đại đã chỉ ra, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ như chủ yếu là do thói quen ăn uống thiếu khoa học, thường xuyên sử dụng nhiều chất béo và rượu bia, lối sống ít vận động và di truyền do gia đình có nhiều người bị béo phì. Ngoài ra, bệnh cũng có thể xảy ra do một số yếu tố khác như:
- Do chất hóa học: Đây là tình trạng thường xảy ra ở những người uống quá nhiều rượu bia, cơ thể bị nhiễm độc chì, nhiễm độc photpho,…
- Do mắc bệnh lý: Gan nhiễm mỡ xảy ra phổ biến ở những người bị bệnh tiểu đường, rối loạn nội tiết tố, suy giáp, suy tuyến yên hoặc có hệ miễn dịch suy giảm.
- Do dùng thuốc điều trị bệnh: Gan nhiễm mỡ cũng có thể xảy ra ở những người thường xuyên sử dụng các loại thuốc điều trị bệnh như Tetracylin, thuốc chứa corticide, thuốc kháng ung thư, thuốc hormone sinh dục nữ.
- Do vi khuẩn, virus: Gan nhiễm mỡ cũng có thể xảy ra do biến chứng của bệnh viêm gan siêu vi B, C.
Triệu chứng thường gặp khi bị gan nhiễm mỡ
Chuyên gia cho biết, gan nhiễm mỡ là bệnh lý không có triệu chứng nên rất khó khăn trong việc nhận biết bệnh ngay từ giai đoạn sớm. Đa số các trường hợp người bệnh đi thăm khám và tình cờ phát hiện ra bệnh. Ở những trường hợp gan nhiễm mỡ đã chuyển biến nặng và tiến triển sang giai đoạn viêm gan nhiễm mỡ sẽ có xuất hiện một số triệu chứng sau đây:
- Chán ăn: Khi bị bệnh đồng nghĩa với chức năng gan bị ảnh hưởng, quá trình chuyển hóa chất bên trong cơ thể không diễn ra tốt khiến người bệnh mất đi cảm giác ngon miệng khi ăn. Tình trạng ăn không ngon, chán ăn nếu diễn ra lâu dài sẽ khiến người bệnh có nguy cơ bị mắc các bệnh lý về dạ dày.
- Cơ thể mệt mỏi: Ở những trường hợp gan nhiễm mỡ đã bước sang giai đoạn trung bình và nặng sẽ khiến người bệnh luôn cảm thấy mệt mỏi và kiệt sức. Lúc này, chức năng gan hoạt động không tốt, quá trình hấp thụ dinh dưỡng bên trong cơ thể cũng bị ảnh hưởng gây thiếu hụt năng lượng dẫn đến mệt mỏi, kiệt sức.
- Đầy bụng, buồn nôn và nôn: Đây là triệu chứng điển hình khi chức năng gan bị suy giảm do mắc các bệnh lý về gan. Bên cạnh đó, người bệnh còn kèm theo một số triệu chứng khác như phân có màu xám hoặc bạc mau, nước tiểu có màu đậm hơn,…
- Vàng da, vàng mắt: Chức năng gan bị suy yếu khiến quá trình chuyển hóa bilirubin bên trong cơ thể cũng bị rối loạn. Điều này khiến nồng độ bilirubin trong máu tăng cao, chúng sẽ xâm nhập vào các tế bào mô gây ra triệu chứng vàng da và vàng mắt.
- Hàm lượng cholesterol cao: Chuyên gia cho biết, hàm lượng cholesterol trong cơ thể mà chúng ta đo được chủ yếu là đi ra từ gan. Khi bị gan nhiễm mỡ nồng độ cholesterol bên trong máu của người bệnh sẽ cao hơn nhiều so với bình thường.
- Xuất hiện các sao mạch: Sao mạch hay còn được gọi là u mạch hình con nhện. Khi bị gan nhiễm mỡ, trên da người bệnh sẽ xuất hiện các u mạch, chúng phân thành nhiều nhánh nhỏ lan tỏa ra xung quanh giống như mạng nhện với đường kính từ vài cm, khi dùng đầu ngón tay ấn vào giữ chúng sẽ mờ dần và thả tay ra sẽ xuất hiện trở lại. Các vị trí thường xuất hiện u mạch nhất là cổ, mặt, cánh tay, lưng và ngực.
- Cơ thể bị thiếu hụt vitamin: Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là hàm lượng chất béo tích tụ bên trong gan khiến quá trình tổng hợp và chuyển hóa chất của cơ quan này bị ảnh hưởng. Khi cơ thể người bệnh bị thiếu hụt vitamin sẽ gây ra các triệu chứng như viêm miệng, viêm lưỡi, bầm da. chảy máu cam, chảy máu nướu,…
- Rối loạn nội tiết: Ở những trường hợp gan nhiễm mỡ cấp độ nặng sẽ khiến cơ thể bị rối loạn nội tiết tố. Lúc này bệnh sẽ gây ra các triệu chứng teo tinh hoàn, tuyến vú nam phát triển, rối loạn cương dương ở nam giới và cân nặng thay đổi bất thường, tắc kinh, rong kinh ở nữ giới.
- Đau ở vùng bụng trên và bên phải: Đau bụng cũng là triệu chứng có thể gặp khi bị gan nhiễm mỡ do viêm gan gan to gây ra. Cơn đau thường xuất hiện ở vùng bụng trên hoặc là hạ sườn bệnh phải, tuy nhiên triệu chứng này khá ít gặp.
Các biến chứng nguy hiểm của bệnh gan nhiễm mỡ
Gan nhiễm mỡ khi đang ở những giai đoạn đầu thường không gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và hoạt động của các cơ quan khác bên trong cơ thể. Tuy nhiên, nếu bạn không phát hiện bệnh và tiến hành điều trị ngay từ sớm sẽ khiến bệnh chuyển biến nặng, làm suy giảm chức năng gan và gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng như:
– Viêm gan nhiễm mỡ: Biến chứng này sẽ nhanh chóng phá hủy lá gan và khiến chúng bị suy kiệt. Khi mỡ bao phủ ngày càng nhiều thì chức năng hoạt động của gan sẽ bị suy giảm một cách đáng kể, điều này đồng nghĩa với việc khả năng đào thải độc tố và khả năng tự bảo vệ mình của gan cũng bị ảnh hưởng. Từ đó, các tác nhân gây hại sẽ dễ dàng xâm nhập vào sâu bên trong gan, phá hủy các tế bào gan và kích thích phản ứng viêm. Viêm gan nhiễm mỡ sẽ gia tăng áp lực lên gan, khiến cơ quan này dần bị suy kiệt và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
– Xơ gan: Đây là tình trạng tế bào Kupffer bên trong gan hoạt động quá mức dẫn đến tăng sinh TGF-β và kích hoạt quá trình hình thành nên các sợi xơ bên trong tế bào Stellate. Nếu tình trạng này diễn ra ngày càng nhiều sẽ khiến tế bào gan bị tổn thương, hoại tử và dần biến đổi về cấu trúc. Trên bề mặt gan sẽ hình thành nên các mô sẹo khiến gan chai cứng và không có khả năng phục hồi dẫn đến xơ gan. Lúc này, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng như xuất huyết tiêu hóa, chướng bụng, hôn mê gan,… Nếu các triệu chứng này diễn ra thường xuyên mà không được điều trị đúng cách sẽ khiến người bệnh có tỷ lệ tử vong lên đến 85%.
– Ung thư gan: Đây là biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh gan nhiễm mỡ, ung thư gan hình thành khi bệnh xơ gan không được kiểm soát tốt, các tế bào Kupffer vẫn tiếp tục kích hoạt sản sinh ra các chất gây viêm. Điều này khiến các tế bào bên trong gan bị tấn công và chết hàng loạt, tăng nguy cơ đột biến và khởi phát sang ung thư. Khi gan nhiễm mỡ đã biến chứng sang ung thư thì tỷ lệ tử vong của người bệnh là rất cao. Đối với những trường hợp khối u nhỏ và có khả năng khống chế thì có thể kéo dài tuổi thọ thêm 5 năm, còn những trường hợp ung thư đã bước vào giai đoạn cuối thì chỉ có thể dùng thuốc giảm đau và sự sống chỉ kéo dài từ 3 – 6 tháng.
Phương pháp điều trị gan nhiễm mỡ
Nếu nghi ngờ bản thân bị gan nhiễm mỡ, người bệnh nên đến gặp bác sĩ tiến hành thăm khám, chẩn đoán bệnh để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp nhất. Lúc này, người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định thực hiện một số xét nghiệm cần thiết để phục vụ cho việc chẩn đoán chính xác bệnh như xét nghiệm máu, xét nghiệm virus viêm gan, siêu âm ổ bụng,… Dựa vào kết quả thăm khám bác sĩ sẽ phác đồ điều trị phù hợp với từng trường hợp cụ thể.
Điều trị bằng thuốc Tây y
Bệnh gan nhiễm mỡ xảy ra với cơ chế khá phức tạp nên rất khó khăn trong việc điều trị, hiện nay y học vẫn chưa tìm ra thuốc đặc trị cho bệnh. Để quá trình điều trị mang lại hiệu quả tốt nhất thì người bệnh cần phải tiến hành xác định nguyên nhân gây ra bệnh và tuân thủ theo đúng phác đồ điều trị mà bác sĩ chuyên khoa đưa ra.
Thông thường, ở những trường hợp bệnh nhẹ bác sĩ sẽ chữa kê đơn thuốc điều trị bệnh, thay vào đó sẽ chỉ định người bệnh thay đổi lối sống và chế độ ăn uống hàng ngày để kiểm soát bệnh, kết hợp với thăm khám định kỳ để theo dõi chuyển biến của bệnh. Còn ở những trường hợp bệnh nặng hơn sẽ được bác sĩ kê đơn điều trị bằng thuốc giúp đẩy lùi các triệu chứng của bệnh và ngăn ngừa bệnh chuyển biến nặng hơn. Một số loại thuốc Tây y thường được bác sĩ kê đơn để điều trị gan nhiễm mỡ là:
- Các loại vitamin: Người bệnh sẽ được bác sĩ kê đơn sử dụng một số loại vitamin giúp hỗ trợ hòa tan chất béo dư thừa bên trong gan, giúp bảo vệ các tế bào gan và phục hồi chức năng của cơ quan này. Một số loại vitamin thường được sử dụng là vitamin nhóm B, nhóm C, nhóm E,…
- Các loại acid amin: Đối với những trường hợp bị gan nhiễm mỡ do bị rối loạn quá trình chuyển hóa mỡ hoặc suy nhược cơ thể sẽ được bác sĩ kê đơn sử dụng thêm một số loại acid amin cần thiết giúp hỗ trợ quá trình chuyển hóa.
- Choline: Đây là loại thuốc thường được chỉ định sử dụng để điều trị bệnh cho những trường hợp bị gan nhiễm mỡ do uống quá nhiều rượu bia. Thuốc có công dụng chính là đẩy lùi các triệu chứng của do bệnh gây ra, ngăn chặn tổn thương đến gan và loại bỏ dần lượng mỡ thừa tại cơ quan này.
- Methionin: Đây là một loại acid amin được sử dụng với mục đích chính là thúc đẩy quá trình hòa tan mỡ thừa, giải độc và phục hồi chức năng gan.
- Thuốc thuộc nhóm statin: Được sử dụng kết hợp đối với những người bị gan nhiễm mỡ kèm theo rối loạn lipid máu, thường được sử dụng là rosuvastatin hoặc pravastatin.
- Thuốc kháng sinh: Thường được sử dụng để để điều trị bệnh cho những người bị viêm gan do virus gây ra và biến chứng sang gan nhiễm mỡ.
Trong quá trình sử dụng thuốc Tây y điều trị gan nhiễm mỡ, người bệnh cần phải tuân thủ theo đúng hướng dẫn mà bác sĩ đưa ra. Tuyệt đối không được thay đổi liều lượng hoặc tự ý sử dụng thuốc chữa bệnh khi chưa có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa để tránh làm bệnh chuyển biến nặng hơn.
Điều trị bằng thảo dược tự nhiên
Ngoài cách điều trị gan nhiễm mỡ bằng thuốc Tây y, người bệnh cũng có thể tận dụng các loại thảo dược quý dễ kiếm xung quanh nhà để sắc nước uống mỗi ngày, giúp hỗ trợ cải thiện tình trạng bệnh. Đây là những loại thảo dược thiên nhiên nên rất an toàn đối với sức khỏe, đồng thời chúng còn có tác dụng làm mát gan, thanh nhiệt giải độc và tăng cường sức khỏe cho gan rất tốt.
Tuy nhiên, khi thực hiện điều trị bệnh bằng phương pháp này người bệnh cần phải kiên trì tiến hành trong thời gian dài mới đem lại hiệu quả như mong muốn. Dưới đây là một số bài thuốc chữa gan nhiễm mỡ bằng thảo dược tự nhiên bạn có thể tham khảo:
– Diệp hạ châu: Diệp hạ châu là dược liệu có vị đắng và tính mát, có tác dụng rất tốt đối với những người bị gan nhiễm mỡ giúp làm mát gan, giảm viêm và làm tan bớt lượng mỡ tích tụ trong gan.
- Lấy 20 gram diệp hạ châu đem rửa sạch với nước, để cho ráo rồi đem sao khô.
- Sau đó chi dược liệu vào ấm, sắc qua 3 lần nước rồi trộn đều chúng với nhau.
- Đem đun hỗn hợp nước sắc ở trên đi đun sôi với một ít đường rồi sử dụng để uống.
- Chia lượng nước thu được ở trên thành 4 phần để dùng trong ngày.
– Nhân trần: Đây là vị thuốc rất quen thuộc có công dụng điều trị rất nhiều bệnh lý khác nhau, trong đó có gan nhiễm mỡ. Nếu người bệnh sử dụng loại dược liệu này hãm với nước sôi để uống hàng ngày sẽ giúp làm mát gan và tăng cường quá trình giải độc gan.
- Chuẩn bị 30 gram nhân trần đem rửa sạch, để cho ráo rồi dùng dao thái nhỏ.
- Cho nhân trần đã thái nhỏ vào ấm hãm với nước sôi trong khoảng 15 phút là có thể sử dụng.
- Người bệnh có thể pha thêm một chút đường phèn để giảm tính đắng của dược liệu giúp dễ uống hơn.
- Sử dụng nước uống nhân trần hàng ngày thay cho trà, sau một thời gian bệnh sẽ chuyển biến tốt.
– Nha đam: Nha đam được biết đến là dược liệu có tác dụng thanh nhiệt giải độc rất tốt, nhiều người đã tận dụng chúng để điều trị gan nhiễm mỡ và mang lại hiệu quả.
- Lấy 100 gram lá nha đam tươi đem rửa sạch rồi vớt ra để cho ráo.
- Gọt bỏ bớt phần vỏ cứng bên ngoài của lá nha đam rồi cho vào máy ép lấy nước cốt.
- Trộn đều nước cốt nha đam thu được với 200ml nước sạch và 2 muỗng canh mật ong.
- Bảo quản hỗn hợp trên trong tủ lạnh và sử dụng để uống trong ngày.
– Lá sen: Theo ghi chép của tài liệu y học cổ truyền, lá sen là dược liệu có vị đắng và tính mát, tác dụng rất tốt đối với những người bị gan nhiễm mỡ giúp làm giảm lượng mỡ tích tụ bên trong gan.
- Lấy 10 gram lá sen khô cho vào nồi đun sôi với 500ml nước.
- Đun sôi trong khoảng 20 phút thì tắt bếp và chắt lấy nước.
- Sử dụng nước này để uống thay nước lọc hàng ngày.
- Áp dụng cách này đều đặn mỗi ngày để mang lại hiệu quả chữa bệnh.
Một số lưu ý trong quá trình điều trị gan nhiễm mỡ
Gan nhiễm mỡ là bệnh lý rất khó chữa, nếu người bệnh không tiến hành điều trị và có các biện pháp chăm sóc đúng cách sẽ khiến bệnh chuyển biến sang giai đoạn nặng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh. Vì vậy, bên cạnh việc dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa, người bệnh cần phải lưu ý một số điều dưới đây để hỗ trợ điều trị, giúp kiểm soát mức độ tiến triển của bệnh và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm:
- Đối với những người đang trong trạng thái thừa cân béo phì thì người bệnh nên có các biện pháp giảm cân một cách tích cực bằng cách kiểm soát năng lượng nạp vào thông qua chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường luyện tập thể dục thể thao.
- Tuyệt đối tránh xa rượu bia và chất kích thích, đây là một trong những tác nhân làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ và khiến bệnh chuyển biến ngày càng nghiêm trọng hơn. Bổ sung nhiều nước cho cơ thể giúp hỗ trợ quá trình đào thải độc tố ở gan và thận.
- Ngừng sử dụng các loại thuốc chữa bệnh có khả năng gây độc cho gan, nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để thay đổi các loại thuốc điều trị bệnh khác an toàn hơn. Đối với bệnh nhân bị tiểu đường nên có các biện pháp khống chế lượng đường trong máu ở mức bình thường, bệnh nhân bị viêm gan siêu vi nên kiểm soát tình trạng viêm để tránh dẫn đến xơ gan.
- Hình thành thói quen ăn uống khoa học, nên tăng cường sử dụng các loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như rau xanh, các loại đậu, trái cây và cá,… Nên ưu tiên chế biến món ăn dưới dạng hấp hoặc luộc, tránh chiên xào nhiều dầu mỡ. Hạn chế sử dụng các loại thực phẩm chứa nhiều chất bột đường và chất béo.
- Tăng cường vận động thể dục thể thao giúp tăng cường sức khỏe và thúc đẩy quá trình chuyển hóa năng lượng trong cơ thể diễn ra tốt hơn. Người bệnh nên dựa vào tình trạng sức khỏe của bản thân để đưa ra chế độ luyện tập phù hợp. Một số bài tập người bị gan nhiễm mỡ nên tập luyện là đi bộ, chơi thể thao,…
- Tuyệt đối không được tự ý sử dụng thuốc chữa bệnh khi chưa có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Nên tuân thủ theo đúng phác đồ điều trị bệnh mà bác sĩ đưa ra, đặc biệt là liều lượng và cách dùng thuốc để ngăn ngừa các tác dụng phụ không mong muốn. Trong quá trình sử dụng thuốc chữa bệnh nếu thấy cơ thể có bất kỳ triệu chứng bất thường nào thì người bệnh nên ngừng uống thuốc, đến gặp bác sĩ để tìm ra hướng giải quyết tích cực.
Trên đây là các thông tin về bệnh gan nhiễm mỡ mà chúng tôi tổng hợp được bạn có thể tham khảo để hiểu rõ hơn. Hy vọng, chúng sẽ giúp ích cho bạn trong việc sớm nhận biết ra bệnh để có các biện pháp điều trị phù hợp ngay từ sớm, ngăn ngừa chuyển biến nặng gây ra các biến chứng nguy hiểm. Bên cạnh đó, người bệnh cũng nên kết hợp với chế độ ăn uống sinh hoạt khoa học giúp kiểm soát và đẩy lùi các triệu chứng của bệnh.
Có thể bạn quan tâm: