Sổ mũi: Hiện tượng đơn giản báo hiệu bệnh lý hô hấp nguy hiểm
Sổ mũi là hiện tượng sức khỏe rất thường gặp, hầu như ai cũng mắc phải. Tuy nhiên trong một vài trường hợp, đây cũng có thể là dấu hiệu đặc trưng cho biết cơ thể đang đối mặt với một số bệnh lý nghiêm trọng, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Do đó, bạn không nên quá chủ quan nếu thấy dấu hiệu chảy nước mũi, hãy đi khám và điều trị dứt điểm ngay từ sớm để tránh những tình trạng nghiêm trọng.
Hiện tượng sổ mũi và những triệu chứng thường gặp
Sổ mũi tiếng anh là “sniffle” hoặc “runny nose”. Đây là cụm từ được dùng để chỉ tình trạng xuất hiện dịch chảy ra từ mũi. Dịch có thể loãng hoặc đặc, có màu trắng, vàng hoặc xanh, đôi khi có lẫn máu.
Tình trạng này thường đi kèm với biểu hiện đau nhức mũi, ngạt mũi và khó thở do lượng dịch chảy ra nhiều gây bít tắc lỗ mũi. Trong trường hợp dịch quá đặc, vùng mũi bị tắc hoàn toàn, bạn sẽ không thở được và phải thở bằng đường miệng. Hiện tượng chảy nước mũi có thể xuất hiện ở lỗ mũi bên trái hoặc lỗ mũi bên phải hoặc đồng thời cả hai bên mũi.
Hầu hết chúng ta ai cũng từng bị sổ mũi ít nhất một lần. Có rất nhiều nguyên nhân từ đơn giản đến nghiêm trọng gây ra hiện tượng này. Làm sao để biết sổ mũi là dấu hiệu trầm trọng, có thể ảnh hưởng lớn tới sức khỏe? Hãy dựa vào một số đặc điểm của dịch chảy từ mũi để nhận biết!
Sổ mũi có máu
Sổ mũi ra máu là biểu hiện trong dịch chảy có lẫn máu. Đó là do vùng niêm mạc mũi bị phù nề, tổn thương hay bị trầy nên máu chảy ra hòa lẫn vào dịch.
Sổ mũi nhức đầu
Tình trạng chảy nước mũi đi kèm với biểu hiện nhức đầu cho thấy khả năng bạn đã bị viêm mũi xoang. Không chỉ mũi mà mấu chốt là các hốc xoang đã bị viêm nhiễm ảnh hưởng tiêu cực lên các dây thần kinh.
Sổ mũi ù tai
Đây cũng là một hiện tượng cho thấy cơ thể bạn đang gặp vấn đề, đặc biệt là vùng Tai – Mũi – Họng. Khu vực này là sự giao thoa của các bộ phận quan trọng, khi bất cứ bộ phận nào gặp vấn đề sẽ kéo theo ảnh hưởng tới các bộ phận lân cận khác.
Sổ mũi đau họng
Viêm họng cũng có thể gây ảnh hưởng tới mũi do viêm nhiễm từ họng lây lan lên mũi. Khi đó, người bệnh sẽ thấy biểu hiện chảy nước mũi đi kèm với đau rát họng.
Sổ mũi hắt hơi
Hiện tượng này khá phổ biến với những ai mắc bệnh viêm mũi dị ứng. Cụ thể, khi cơ thể tiếp xúc với dị nguyên, mũi sẽ bị kích thích và liên tục hắt hơi. Sau đó, bạn sẽ thấy dịch mũi chảy ra khiến mũi luôn trong tình trạng ẩm ướt, khó chịu.
Ho sổ mũi
Đây là dấu hiệu cho thấy hệ thống hô hấp trên của bạn đang gặp vấn đề. Nhiễm trùng có thể xảy ra ở mũi hoặc họng khiến ảnh hưởng dây chuyền. Nếu không được phát hiện và điều trị, bạn có thể thấy tình trạng chuyển biến sang chảy nước mũi ho có đờm.
Nguy cơ mắc bệnh qua màu sắc dịch mũi
Trong trường hợp dịch mũi loãng, có màu trong như lòng trắng trứng gà thì bạn không nên quá lo lắng vì đây chỉ là hiện tượng thông thường, cơ thể sản sinh dịch tại mũi giúp ngăn ngừa và loại bỏ các tác nhân gây bệnh từ bên ngoài môi trường xâm nhập vào vùng mũi.
Còn trong những trường hợp dưới đây, tình trạng chảy nước mũi có thể là biểu hiện cho thấy cơ thể đang có vấn đề.
- Sổ mũi màu trắng, dịch đặc: Mũi bị nhiễm virus hay cơ thể bị cảm lạnh hoặc dị ứng.
- Sổ mũi màu vàng: Viêm mũi xoang do nhiễm vi trùng hoặc mức độ cảm lạnh đã phát triển trầm trọng hơn.
- Sổ mũi xanh: Sổ mũi màu xanh là hiện tượng nhiễm trùng bội nhiễm. Dấu hiệu báo hiệu bệnh viêm xoang, nhiễm khuẩn đã phát triển nghiêm trọng hơn.
- Sổ mũi màu hồng hoặc đỏ: Dịch mũi kèm máu cho thấy niêm mạc mũi bị tổn thương nghiêm trọng, thậm chí là gãy mũi. Nếu máu không ngừng chảy, bạn cần tới gặp bác sĩ ngay.
- Sổ mũi màu nâu: Máu đọng trong mũi lâu sẽ chuyển sang màu nâu hoặc có khả năng bạn đã hít phải khí độc.
- Sổ mũi màu đen: Xuất hiện trong trường hợp bạn là người nghiện thuốc lá hoặc ma túy. Hiện tượng này thường xảy ra ở những người có hệ miễn dịch suy yếu trầm trọng hoặc mắc bệnh lý mãn tính về phổi.
Những đối tượng thường có nguy cơ mắc bệnh
Như đã nói ở trên, sổ mũi là biểu hiện xuất hiện ở bất cứ đối tượng nào tuy nhiên với một số đối tượng dưới đây, không nên quá chủ quan với dấu hiệu này.
Sổ mũi ở trẻ sơ sinh
Sổ mũi ở trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh báo hiệu cơ thể trẻ đang có vấn đề. Đó có thể là do cảm lạnh, viêm mũi, viêm xoang, viêm amidan, viêm họng hay viêm phế quản, viêm phổi.
Do sức đề kháng và hệ miễn dịch của trẻ nhỏ chưa phát triển hoàn thiện nên cơ thể rất dễ bị vi khuẩn, virus xâm nhập và gây bệnh. Cha mẹ không nên chủ quan khi thấy con em mình có dấu hiệu chảy nước mũi.
Đặc biệt, khi bé sổ mũi, bé chưa biết cách thải bỏ dịch mũi, đờm và nếu không được bố mẹ hỗ trợ làm sạch thì nguy cơ viêm nhiễm nặng, lây lan từ mũi sang các khu vực lân cận khác như: Họng, xoang, tai giữa, phế quản và phổi là rất cao.
Bố mẹ cần đặc biệt lưu ý đến trường hợp bé ho sổ mũi mắt đổ ghèn kèm theo triệu chứng sốt. Lúc này, không chỉ vùng mũi của trẻ gặp vấn đề mà mắt cũng có thể đã mắc bệnh đau mắt đỏ hay còn có tên gọi chuyên môn là viêm kết mạc. Như vậy, bé đã mắc nhiều bệnh một lúc khiến tình trạng sức khỏe trở nên suy yếu, mệt mỏi, phụ huynh cần kịp thời phát hiện và chữa trị nhanh chóng.
Sổ mũi khi mang thai
Một đối tượng khác cũng rất dễ bị sổ mũi đó là phụ nữ khi mang thai. Nguyên nhân cũng là do hệ miễn dịch suy yếu trong quá trình thai nghén.
Theo đó, trong thời gian này, chị em rất dễ mắc các bệnh lý viêm nhiễm tại đường hô hấp như viêm mũi, viêm họng hay viêm amidan. Việc điều trị cũng khá khó khăn vì tâm lý sợ ảnh hưởng tới cơ thể mẹ cũng như sự hình thành và phát triển của thai nhi.
Nguyên nhân gây tình trạng chảy nước mũi
Nhằm điều trị hiệu quả chứng sổ mũi, ngay từ đầu, chúng ta cần xác định nguyên nhân gây ra tình trạng này. Theo đó, có một số nguyên nhân phổ biến như:
- Bệnh lý viêm xoang cấp tính (nhiễm trùng xoang)
- Viêm xoang mãn tính
- Dị ứng, viêm mũi dị ứng
- Viêm mũi
- Viêm đường hô hấp trên (viêm xoang, viêm họng, viêm amidan)
- Cảm lạnh thông thường
- Sử dụng thuốc xịt thông mũi
- Vách ngăn mũi có vấn đề (lệch, vẹo vách ngăn)
- Tiếp xúc với không khí quá khô
- Thay đổi nội tiết
- Cúm
- Polyp mũi
- Hen suyễn
Căn cứ vào nguyên nhân gây sổ mũi, chúng ta sẽ lựa chọn được phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả nhất.
Điều trị sổ mũi như thế nào hiệu quả, an toàn?
Sổ mũi tưởng chừng khá đơn giản nhưng nếu không có biện pháp ngăn chặn kịp thời, để sổ mũi kéo dài thì sức khỏe của bạn có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Mẹo dân gian trị sổ mũi tại nhà
Có nhiều mẹo dân gian trị sổ mũi tại nhà được sử dụng từ lâu đời và có thể cho hiệu quả rất tốt. Các mẹo này sử dụng nguyên liệu thiên nhiên trong điều trị rất an toàn với sức khỏe. Một số cách chữa phổ biến gồm:
- Trị sổ mũi bằng tỏi: Tỏi được coi là một loại kháng sinh tự nhiên có khả năng chống viêm nhiễm, giảm phù nề. Để trị chảy nước mũi bằng tỏi, bạn lấy một nhánh tỏi tươi, bóc vỏ rồi đập dập, lọc lấy nước cốt. Hòa thêm nước ấm vào nước cốt tỏi, dùng tăm bông sạch nhúng nước cốt này chấm vào hốc mũi hoặc trực tiếp ngửi tỏi tươi. Tuy nhiên, chỉ nên áp dụng cách này với người lớn, tuyệt đối không nên áp dụng cho trẻ nhỏ vì niêm mạc mũi của trẻ rất nhạy cảm.
- Trà gừng: Khả năng chống viêm, kháng khuẩn của gừng cũng đã được chứng minh. Trong trường hợp chảy nước mũi do nhiễm khuẩn, người bệnh có thể uống một cốc trà gừng nóng hàng ngày để xoa dịu tình hình, giảm thiểu hiện tượng sổ mũi, nghẹt mũi.
- Xông hơi: Lượng dịch chảy ra tại mũi quá nhiều gây bít tắc đường thở do đó xông hơi là một cách khá hiệu quả nhằm thông mũi. Theo đó, bạn sử dụng một số loại thảo dược như lá trầu không, lá bạc hà hoặc lá cúc tần đun sôi rồi xông mũi. Xông mũi cũng sẽ giúp làm loãng dịch mủ khiến bạn dễ dàng loại bỏ chúng khỏi vùng mũi.
- Nước cốt chanh: Chanh là một loại quả giàu vitamin C, giúp tăng cường hệ miễn dịch. Uống một cốc nước cốt chanh pha với nước ấm sẽ giúp bạn cải thiện đáng kể tình trạng chảy nước mũi, đẩy lùi các tác nhân gây bệnh lý.
- Lá húng quế và tỏi nướng: Với mẹo này, chúng ta thực hiện như sau: Lá húng quế rửa sạch, giã nhỏ trộn chung với tỏi nướng vàng rồi cho thêm 2 thìa cà phê nước sôi, lọc lấy nước và uống 2-3 lần/ngày.
- Uống nhiều nước: Cách này làm loãng lượng dịch mủ trong mũi giúp loại bỏ dễ dàng, thông thoáng đường thở, giảm sổ mũi, nghẹt mũi, người bệnh đừng quên uống đủ nước mỗi ngày.
Những mẹo điều trị sổ mũi này giúp người bệnh cảm thấy thoải mái hơn, tăng cường lưu thông đường dẫn khí. Tuy nhiên các mẹo chữa này chỉ phù hợp với những bệnh nhân chảy nước mũi do thời tiết, cảm cúm, cảm lạnh. Những trường hợp chảy nước mũi do bệnh lý thì cần điều trị bằng phương pháp triệt để hơn.
Bị chảy nước mũi uống thuốc gì?
Nếu tình trạng sổ mũi không thuyên giảm sau khi áp dụng các mẹo dân gian kể trên, người bệnh có thể tham khảo sử dụng một số loại thuốc Tây y.
- Thuốc dạng uống: Clopheniramin, Promethazin… Cần lưu ý là các loại thuốc này thường gây buồn ngủ nên người bệnh cần cân nhắc khi sử dụng trong các trường hợp vận hành máy móc hay lái tàu xe. Tiêu biểu trong số này, được sử dụng trị sổ mũi khá phổ biến là thuốc Clopheniramin, thường có tên gọi quen thuộc là thuốc sổ mũi màu vàng.
- Thuốc dạng xịt: Naphazolin, Oxymetazolin, Xylometazolin… không được dùng kéo dài, chỉ dùng trong 2-3 ngày, chống chỉ định cho trẻ em dưới 2 tuổi. Hai dạng thuốc kể trên được sử dụng để điều trị trực tiếp triệu chứng sổ mũi.
Trong trường do bệnh lý nhiễm khuẩn thì người bệnh có khả năng phải dùng tới:
- Thuốc kháng sinh: Cefaclor, Augmentin, Zinnat… cần thực hiện điều trị theo phác đồ của bác sĩ, không tự ý tìm hiểu và sử dụng thuốc.
- Thuốc corticoid: Beclomethason, Budesonid, Fluticason… dùng trong các trường hợp nguyên nhân do viêm mũi hay viêm xoang mãn tính.
Trong trường hợp bị sốt, bạn có thể kết hợp sử dụng thêm một số loại thuốc giảm đau, hạ sốt có thành phần chính là Paracetamol.
Trẻ sổ mũi uống thuốc gì? Với trẻ nhỏ, việc sử dụng thuốc cần cẩn trọng. Một số loại thuốc dành riêng cho trẻ nhỏ thường được bào chế dưới dạng siro là:
- Children’s Cold & Flu Relief: Dùng cho trẻ từ 4 tháng tuổi trở lên. Thành phần chính là Dã quỳ Echinacea, Phụ tử Acinitum napellus, và Hành đỏ Allium cepa.
- Prospan: Dùng cho trẻ sơ sinh từ 1 tháng tuổi trở lên. Thành phần chính là lá thường xuân – một loại thảo dược quý ở châu Âu.
- Day Syrup Kids 0-9: Dùng được cho trẻ sơ sinh cho tới bé 9 tuổi. Thành phần chính là Drosera Rotundifolia, Arnica Montana, chiết xuất cây cúc vằn…
- Sambucol Cold and Flu Kids: Thành phần chính là cây cơm cháy, kẽm, vitamin C…
- Siro ho cảm Ích Nhi: Dùng được cho trẻ từ sơ sinh. Thành phần chính là: Húng chanh, mạch môn, cát cánh, quất, mật ong nguyên chất…
Các loại siro kể trên được dùng để điều trị tình trạng cảm cúm, cảm lạnh của trẻ nhỏ với các biểu hiện phổ biến đi kèm là ho, sổ mũi, nghẹt mũi và sốt.
Trong trường hợp trẻ bị sổ mũi thông thường, không phải do bệnh lý, cha mẹ chỉ cần tích cực vệ sinh mũi cho con hàng ngày bằng nước muối sinh lý đồng thời cho trẻ uống một số thực phẩm chức năng nhằm tăng sức đề kháng.
Lưu ý khi sử dụng bất cứ loại thuốc điều trị nào cũng cần thăm khám và nghe theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, tuyệt đối không tự tìm hiểu và mua thuốc về nhà điều trị. Bởi vì các loại thuốc tây thường có những tác dụng phụ nguy hiểm, dễ ảnh hưởng đến chức năng gan, thận và dạ dày.
Người bị sổ mũi nên ăn uống gì?
Nhằm hỗ trợ tốt nhất để đẩy lùi hiện tượng sổ mũi, bạn cần chú ý một số điều trong quá trình sinh hoạt, ăn uống hàng ngày.
- Trái cây, rau xanh để tăng cường sức đề kháng.
- Tăng cường ăn tỏi bằng cách thêm vào các món ăn hàng ngày.
- Uống trà thảo mộc như trà gừng, trà bạc hà…
- Ăn nhiều sữa chua để cải thiện hệ miễn dịch.
- Không nên ăn đồ cay, nóng vì sẽ làm niêm mạc mũi ngày càng sưng tấy, phù nề.
- Hạn chế uống bia rượu, không hút thuốc lá.
Như vậy sổ mũi là hiện tượng rất phổ biến nhưng chúng ta cũng không nên chủ quan, coi thường vì đó có thể là biểu hiện của bệnh lý viêm nhiễm tại đường hô hấp. Mong rằng những thông tin tổng quan nhất về hiện tượng sổ mũi sẽ giúp độc giả phân biệt và đánh giá chính xác và có hướng điều trị tình trạng sức khỏe của bản thân phù hợp.
Bài được quan tâm nhất:
Top 5 loại thuốc sổ mũi được người bệnh tin dùng hiện nay