Thấp khớp là gì? Tổng quan về bệnh và cách điều trị

Bệnh thấp khớp rất xuất hiện phổ biến, không giới hạn độ tuổi và giới tính. Tuy nhiên phụ nữ và những người có độ tuổi từ 40 – 60 là đối tượng dễ mắc bệnh nhất. Khi xuất hiện, bệnh thường gây đau nhức, đau nghiêm trọng khi thời tiết lạnh, cứng khớp… Trong trường hợp không có biện pháp điều trị thích hợp, bệnh sẽ phát triển và hình thành thêm nhiều biến chứng nguy hiểm như nang dạng thấp, loãng xương, biến dạng khớp.

Bệnh thấp khớp là gì?

Bệnh thấp khớp còn có tên gọi khác là viêm thấp khớp, tên tiếng anh là Rheumatoid Arthritis. Đây là một bệnh lý có khả năng tác động gây ảnh hưởng đến xương khớp và các cơ bắp. Bệnh có liên quan mật thiết đến hệ thống miễn dịch tồn tại trong cơ thể của con người. Bệnh sẽ xuất hiện khi hệ thống miễn dịch gặp vấn đề và bị rối loạn dẫn đến hiện tượng tấn công, chống lại những tế bào khỏe mạnh của cơ thể.

Phần đa, người ta sử dụng từ thấp khớp khi muốn đề cập hoặc muốn thể hiện cho bệnh viêm khớp dạng thấp. Ở một số đất nước khác, người ta sử dụng từ thấp khớp khi muốn nói về hội chứng đau cơ xơ hóa.

Bệnh thấp khớp có hai dạng:

• Thấp khớp không liên quan đến khớp: Đây là tình trạng sức khỏe có thể tác động làm ảnh hưởng đến mô mềm và các cơ.
• Thấp khớp liên quan đến khớp: Viêm đốt sống, bệnh Gút, bệnh viêm khớp dạng thấp, bệnh Lupus ban đỏ…

Hoặc có thể chia thành:

• Thấp khớp mãn tính: Xảy ra phổ biến ở phụ nữ có độ tuổi từ 40 – 60 tuổi. Bệnh gây ra hiện tượng cứng khớp và khiến những cơn đau xuất hiện kéo dài.
• Thấp khớp cấp: Bệnh xuất hiện khi cơ thể, đặc biệt là vùng hầu họng bị liên cầu khuẩn beta tan huyết nhóm A (Streptococcus pyogenes) xâm nhập. Đây là bệnh toàn thân khiến nhiều bộ phận của cơ thể như thận, tim, thần kinh, khớp… bị tổn thương. Trong đó, khớp là vị trí thường bị tổn thương nhất. Bệnh thường xuất hiện ở trẻ em từ 6 – 15 tuổi.

Triệu chứng của bệnh thấp khớp

Khi mắc bệnh thấp khớp, một số triệu chứng dưới đây có thể xuất hiện và khiến người bệnh khó chịu:

• Khớp có dấu hiệu sưng nóng, bị yếu
• Cứng khớp. Triệu chứng này xuất hiện nhiều và nặng nề hơn sau khi bạn hoạt động hoặc sau khi ngủ dậy vào mỗi buổi sáng. Tình trạng cứng khớp có thể kéo dài từ 1 – 2 tiếng. Ở một số trường hợp khác, triệu chứng có thể kéo dài cả ngày.
• Cơ thể mệt mỏi, sốt và giảm cân
• Biến dạng khớp. Triệu chứng này sẽ xuất hiện khi bệnh nhân không có biện pháp can thiệp kịp thời.

Ở thời gian đầu, bệnh sẽ xuất hiện và gây ảnh hưởng đến những khớp nhỏ. Bao gồm: Khớp bàn chân, khớp bàn tay, khớp ngón tay, khớp ngón chân. Khi bệnh phát triển và ở giai đoạn nặng nề hơn, bệnh sẽ làm ảnh hưởng đến những khớp lớn. Bao gồm: Khớp vai, khớp ở hông, khớp khuỷu tay, khớp cổ tay, khớp đầu gối, mắt cá chân. Hầu hết, triệu chứng sẽ xuất hiện đối xứng cả hai bên của cơ thể.

Ngoài ra, bệnh còn có khả năng tác động và làm ảnh hưởng đến nhiều bộ phận quan trọng khác của cơ thể. Cụ thể như: Tim, phổi, mắt, da, mô thần kinh, thận…

Bệnh thấp khớp xuất hiện do đâu?

Một số tình trạng sức khỏe (nhất là nhiễm trùng cấu trúc cơ xương) hoặc tuổi già có thể khiến bệnh thấp khớp hình thành và phát triển. Đồng thời phá hủy xương, phá hủy sụn trong khớp và dẫn đến viêm dày màng hoạt dịch. Ngoài ra bệnh có thể kéo căng và làm yếu gân, dây chằng nối các khớp. Từ đó làm cho các khớp dần dần bị biến dạng.

Hiện tại, các bác sĩ chuyên khoa xương khớp vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân chính khiến bệnh xuất hiện. Mặc dù bệnh có thể liên quan nhiều đến những yếu tố gen. Theo kết quả nghiên cứu, gen không thực sự gây ra bệnh thấp khớp. Tuy nhiên yếu tố này lại có khả năng làm tăng nguy cơ tổn thương khi bạn tiếp xúc với một số tác nhân từ môi trường như vi khuẩn và virus.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh thấp khớp

Một số yếu tố có khả năng tác động và làm tăng nguy cơ mắc bệnh thấp khớp: 

• Tuổi tác: Những người có độ tuổi từ 40 – 60 thuộc nhóm đối tượng dễ mắc bệnh nhất.
• Giới tính: Tỉ lệ mắc bệnh ở phụ nữ cao hơn so với nam giới.
• Tiền sử gia đình: Nếu có ba mẹ hoặc người thân trong gia đình bị thấp khớp, bạn sẽ nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với những người khác.
• Hút thuốc lá: Thói quen hút lá sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Thừa cân, béo phì: Những người thừa cân, béo phì thuộc nhóm đối tượng dễ bị thấp khớp. Điều này xuất hiện là do xương khớp phải chịu nhiều tác động từ trọng lượng của cơ thể.
• Tiếp xúc với môi trường gây hại: Những người có công việc buộc phải thường xuyên tiếp xúc với silica hoặc amiăng, khí bụi sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với những người bình thường.

Biến chứng nguy hiểm của bệnh thấp khớp

Nếu không sớm áp dụng những phương pháp điều trị thích hợp, bệnh có thể phát triển và gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Cụ thể như:

• Bệnh loãng xương
• Nang dạng thấp
• Nhiễm trùng
• Hội chứng ống cổ tay
• Biến dạng khớp
• Khô miệng, khô mắt (hội chứng Sjogren)
• Ung thư hạch bạch huyết
• Bệnh phổi
• Bệnh tim mạch.

Phương pháp chẩn đoán bệnh thấp khớp

Bệnh thấp khớp ở giai đoạn đầu rất khó để phát hiện và chẩn đoán. Bởi triệu chứng của bệnh rất giống với các bệnh xương khớp khác. Nếu chỉ dựa trên triệu chứng hoặc chỉ tiến hành xét nghiệm máu một lần thì không thể chẩn đoán, phát hiện được bệnh.

Khi tiến hành khám lâm sàng, bác sĩ chuyên khoa sẽ kiểm tra những vị trí có khớp ấm và sưng đỏ. Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ kiểm tra sức khỏe cơ bắp và phản xạ của các cơ.

Để có thể chẩn đoán chính xác bệnh lý, sau khi khám lâm sàng, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thực hiện thêm một số xét nghiệm sau:

• Xét nghiệm máu: Ở những người bị thấp khớp, tỉ lệ kết tủa của protein và hồng cầu sẽ phản ứng cao. Ngoài ra, việc thực hiện phương pháp chẩn đoán này còn giúp bác sĩ tìm ra kháng thể anti-CCP và yếu tố thấp khớp.
• Chụp X-quang: Phương pháp chụp X-quang giúp bác sĩ xem xét và đánh giá mức độ biến dạng của khớp.
• Chụp cộng hưởng tử MRI: Sau khi áp dụng phương pháp chụp cộng hưởng tử MRI, bác sĩ có thể đánh giá được mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Phương pháp điều trị bệnh thấp khớp

Hiện tại, không có biện pháp nào có thể khiến bệnh thấp khớp bị loại bỏ hoàn toàn. Những biện pháp điều trị dưới đây chỉ góp phần làm giảm những triệu chứng khó chịu do bệnh gây ra. Đồng thời ngăn ngừa sự xuất hiện của những biến chứng.

Điều trị bệnh thấp khớp bằng thuốc Tây y

Tùy thuộc vào thời gian mắc bệnh, mức độ tổn thương và mức độ nghiêm trọng của bệnh thấp khớp, bác sĩ chuyên khoa có thể yêu cầu bạn sử dụng những loại thuốc sau:

Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs)

Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) là loại thuốc được sử dụng phổ biến trong điều trị thấp khớp. Loại thuốc này vừa mang tác dụng giảm đau, vừa mang tác dụng cải thiện tình trạng sưng và viêm khớp.

Tuy nhiên, người bệnh không nên sử dụng thuốc chống viêm không steroid một cách bừa bãi. Bởi một số phản ứng phụ từ thuốc có thể xảy ra trong quá trình điều trị bệnh. Bao gồm: Kích ứng dạ dày, ù tai, xuất hiện những vấn đề về tim, thận và gan bị phá hủy.

Thuốc kháng viêm có Steroids

Một số loại thuốc Corticosteroid (thuốc kháng viêm có Steroids) như Prednisone có khả năng giảm đau và kháng viêm tốt. Bên cạnh đó, thuốc còn có tác dụng làm chậm quá trình phá hủy sụn khớp.

Tuy nhiên tương tự như những loại thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), thuốc Corticosteroid cũng có khả năng gây ra nhiều phản ứng phụ nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến sức khỏe. Bao gồm: Tăng cân, mỏng xương, tiểu đường. 

Để ngăn ngừa sự xuất hiện của những rủi ro không mong muốn, bác sĩ sẽ chỉ yêu cần bạn sử dụng thuốc Corticosteroid để tác động và làm giảm những triệu chứng cấp tính. Sau khi triệu chứng thuyên giảm liều dùng thuốc cũng sẽ được điều chỉnh ở liều thấp hơn.

Thuốc chống thấp khớp (DMARDs)

Những loại thuốc thuộc nhóm thuốc chống thấp khớp (DMARDs) có tác dụng làm chậm cũng như ức chế quá trình phá hủy mô và sụn khớp của bệnh. Từ đó giúp mô và các khớp được bảo vệ. Tuy nhiên thuốc vẫn gây ra một số phản ứng phụ nếu dùng nhiều. Gồm: Ức chế tủy xương, tổn thương gan, nhiễm trùng phổi nặng.

Tác nhân sinh học

Những thuốc mang tác dụng kích thích phản ứng sinh học cụ thể như DMARD sinh học thường phát huy hiệu quả điều trị cao hơn khi sử dụng đồng thời cùng với thuốc DMARD không sinh học như Methotrexate.

Các loại thuốc dùng trong điều trị bệnh thấp khớp có khả năng kích thích tình trạng viêm (nguyên nhân khiến mô khớp bị phá hủy) và tác động vào hệ miễn dịch của cơ thể. Ngoài ra những loại thuốc này còn khiến bạn có nguy cơ cao mắc phải các bệnh nhiễm trùng. Chính vì thế, bạn chỉ nên sử dụng thuốc khi bác sĩ yêu cầu.

Điều trị bệnh thấp khớp bằng liệu pháp vật lý

Người bệnh cần kết hợp việc sử dụng thuốc cùng với một lối sống lành mạnh để quá trình điều trị các triệu chứng của bệnh thấp khớp diễn ra suôn sẻ và đat hiệu quả hơn. Bạn có thể hỗ trợ quá trình chữa bệnh bằng những bài tập. Để tránh các bài tập thể dục khiến bạn cảm thấy đau đớn, bạn nên lựa chọn và áp dụng cho mình những bài tập nhẹ như động tác yoga hoặc đi bộ.

Liệu pháp vật lý có thể làm tăng độ linh hoạt và sự dẻo dai của xương khớp, giúp bạn có thói quen rèn luyện an toàn. Bên cạnh đó, việc thường xuyên luyện tập còn giúp bạn cải thiện tình trạng co cứng khớp, giúp giảm sưng, giảm đau. Đồng thời giúp bạn cải thiện khả năng vận động.

Bệnh thấp khớp thường gây ra nhiều khó khăn khi bạn di chuyển, vận động hoặc thực hiện các công việc, hoạt động thường ngày. Tuy nhiên việc điều trị bằng liệu pháp vật lý có thể giúp bạn tìm ra những cách hoạt động, di chuyển và phương pháp làm việc ít gây đau đớn nhất có thể.

Phẫu thuật điều trị bệnh thấp khớp

Khi những phương pháp điều trị bao gồm cả liệu pháp vật lý và sử dụng thuốc không mang đến kết quả khả quan hoặc bệnh thấp khớp của bạn đang ở giai đoạn nặng, bác sĩ chuyên khoa sẽ xem xét và yêu cầu bạn tiến hành phẫu thuật.

Mục đích chính của phương pháp phẫu thuật là giúp bệnh nhân bị thấp khớp phục hồi chức năng bị mất. Đồng thời cải thiện những tổn thương và sửa chữa lại các khớp đã bị phá hủy.

Dựa vào mức độ tổn thương và tình trạng sức khỏe, bác sĩ có thể yêu cần bạn thực hiện một trong những phương pháp phẫu thuật sau:

• Làm chảy khớp: Phương pháp này giúp làm chảy khớp và định hình lại các khớp.
• Thay thế khớp: Phương pháp phẫu thuật thay thế khớp giúp loại bỏ hoàn toàn những khớp bị tổn thương nặng và không có khả năng khôi phục. Sau đó thay thế các khớp đã bị loại bỏ bằng khớp giả.
• Sửa chữa dây chằng: Tiến hành sửa chữa những tổn thương tại dây chằng để xương khớp khỏe hơn.

Chế độ sinh hoạt dành cho người bị thấp khớp

Nếu bị thấp khớp, bạn nên chăm sóc cơ thể và sức khỏe của mình bằng nhiều bước. Việc sử dụng đồng thời những loại thuốc điều trị thấp khớp cùng với một số phương pháp tự chăm sóc có thể giúp bạn hỗ trợ tốt quá trình điều trị bệnh. Đồng thời kiểm soát tốt những triệu chứng do bệnh gây ra.

Một số chế độ, thói quen sinh hoạt phù hợp cho những người bị thấp khớp, gồm:

Thư giãn

Nếu muốn đối phó với những cơn đau, bạn cần giảm stress. Để làm được điều này, bạn nên đánh lạc hướng cảm giác đau hoặc tưởng tượng về những thứ tốt đẹp. Bên cạnh đó, bạn nên nằm nghỉ, thả lỏng cơ thể và thư giãn hai tay, hai chân để làm giảm cảm giác đau.

Chườm nóng hoặc chườm lạnh

Chườm nóng và chườm lạnh là biện pháp giảm đau khá an toàn. Khi áp dụng biện pháp giảm đau này, các cơ, khớp và những vị trí đau có thể được kích thích giúp thư giãn. Phương pháp chườm lạnh sẽ giúp bạn cải thiện tình trạng co thắt cơ, gây tê và làm dịu triệu chứng đau nhức.

Phương pháp chườm nóng sẽ giúp bạn kích thích quá trình lưu thông máu đến các cơ, xương và khớp. Đồng thời giúp cải thiện tình trạng co cứng khớp, xương khớp được thư giãn và giảm đau.

Thường xuyên luyện tập thể dục

Những bài tập thể dục nhẹ nhàng có thể giúp bạn cải thiện tình trạng mệt mỏi, tăng cường sức khỏe của các cơ. Tuy nhiên để quá trình luyện tập được đảm bảo an toàn, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa. Việc tham khảo ý kiến của bác sĩ sẽ giúp bạn lựa chọn cho mình bài tập phù hợp nhất. Từ đó đạt hiệu quả trong việc kiểm soát cơn đau.

Nếu bạn mới bắt đầu luyện tập, bạn nên đi bộ, thực hiện những bài tập aerobics dưới nước hoặc bơi lội. Bạn tuyệt đối không được luyện tập với những bài tập nặng, không luyện tập gắng sức. Bởi điều này có thể khiến xương khớp của bạn bị tổn thương. Đồng thời làm hại khớp nghiêm trọng.

Khi mắc bệnh thấp khớp hoặc các bệnh mãn tính khác, cuộc sống của bạn sẽ bị tác động và thay đổi. Đôi khi khiến bạn cảm thấy lo lắng hoặc tuyệt vọng. Tuy nhiên những tiến bộ trong các phương pháp điều trị hiện nay sẽ khiến tình trạng đau nhức và những triệu chứng khó chịu khác giảm dần theo thời gian. Đồng thời giúp bạn cải thiện khả năng vận động và tăng cường năng lượng.

Chính vì những điều trên, ngay khi nhận thấy những điều bất thường, bạn nên tiến hành thăm khám, xét nghiệm chẩn đoán bệnh lý. Đồng thời áp dụng các phương pháp điều trị thích hợp.