Lợi bị sưng một cục – Nguyên nhân và cách điều trị nhanh khỏi

Tác dụng phụ của thuốc, viêm nướu răng, mọc răng khôn, bệnh nha chu,… là một số nguyên nhân khiến lợi bị sưng một cục và đau nhức. Tùy vào từng trường hợp cụ thể, điều trị có thể bao gồm một số cách cải thiện tại nhà hoặc can thiệp biện pháp y tế.

Lợi bị sưng một cục – Nguyên nhân do đâu?

Lợi (nướu) là các mô mềm màu hồng, có chức năng bao phủ và bảo vệ răng. Nướu là một phần của nha chu và có vai trò quan trọng đối với sức khỏe răng miệng.

Sự thay đổi về màu sắc và biểu hiện của lợi là một trong những dấu hiệu đầu tiên của các bệnh nha khoa. Trong trường hợp lợi bị sưng một cục, nguyên nhân có thể do:

1. Viêm nướu răng

Viêm nướu răng là tình trạng mô nướu bao xung quanh răng bị viêm nhiễm do sự tăng sinh quá mức của vi khuẩn có hại. Thông thường, khoang miệng chứa số lượng lợi khuẩn và hại khuẩn khá đồng đều. Sự cân bằng của hệ vi sinh giúp ngăn ngừa viêm nướu răng và các vấn đề nha khoa khác.

Tuy nhiên vi khuẩn có thể tăng sinh quá mức và gây tổn thương mô nướu do một số nguyên nhân như chải răng không đúng cách, vệ sinh răng miệng kém, thường xuyên hút thuốc lá và sử dụng thức ăn chứa nhiều đường. Viêm nhiễm mô nướu thường gây đau nhức răng, sưng lợi, ê buốt khi ăn uống và khiến lợi sưng lên bất thường.

2. Mọc răng khôn

Răng khôn (răng số 8) là răng nằm ở vị trí cuối cùng của hàm trên và hàm dưới. Loại răng này mọc khi cơ thể bước vào độ tuổi trưởng thành nên thường phát sinh các vấn đề bất thường như răng mọc ngầm, mọc lệch hoặc mọc ngang.

Hơn nữa, do mọc chậm hơn các răng khác nên răng khôn thường không có đủ không gian phát triển, dẫn đến tình trạng chèn ép các răng còn lại và gây sưng đau nướu.

3. Viêm quanh chân răng

Viêm quanh chân răng là giai đoạn sâu của bệnh viêm nướu, xảy ra khi có hiện tượng tiêu xương, tụt lợi, răng lung lay kèm hôi miệng. Khi mới hình thành, viêm quanh răng phát sinh triệu chứng hạn chế và không có tính điển hình cao.

Tuy nhiên khi bệnh tiến triển nặng nề, bạn có thể nhận thấy một số biểu hiện như lợi sưng đỏ, chảy máu nghiêm trọng, hôi miệng, đau nhức, tụt lợi gây lộ chân răng và hình thành túi lợi sâu. Viêm quanh chân răng có thể gây hư hại răng nghiêm trọng và tăng nguy cơ mất răng nếu không can thiệp điều trị kịp thời.

4. Viêm nha chu

Viêm nha chu là tình trạng tổ chức nha chu (bao gồm nướu, gai lợi, xương ổ răng,…) bị viêm nhiễm nghiêm trọng. Bệnh lý này là hệ quả do viêm nướu răng không được điều trị triệt để, tạo điều kiện cho vi khuẩn bùng phát mạnh và lây lan nhiễm trùng.

So với viêm nướu và viêm quanh chân răng, viêm nha chu có mức độ nặng nề. Bệnh có thể khiến lợi bị sưng một cục, đỏ, viêm, đau nhức, ê buốt và dễ chảy máu. Trong giai đoạn tiến triển, viêm nha chu có thể khiến răng lung lay, hôi miệng và hình thành mủ/ dịch ở mô nướu.

5. Bệnh sâu răng

Theo thống kê, sâu răng là bệnh nha khoa phổ biến nhất, có thể gặp ở trẻ nhỏ, người trưởng thành và cả người cao tuổi. Bệnh xảy ra do mảng bám thức ăn ứ đọng lâu ngày, dẫn đến quá trình khoáng hóa và tạo vôi răng. Vi khuẩn tích tụ trong vôi răng gây ra tình trạng hủy khoáng và gây mất mô cứng ở răng.

Sâu răng thường gây ra các lỗ hổng và chấm nâu đen trên bề mặt. Tuy nhiên nếu không được can thiệp điều trị, quá trình hủy khoáng có thể tiếp diễn, gây tổn thương ngà răng và tủy răng. Khi sâu răng ăn vào tủy, các mô lợi xung quanh có thể bị sưng viêm, đỏ, khó chịu, đau nhức và ê buốt dữ dội.

6. Thay đổi hormone

Hormone không chỉ tác động đến chức năng sinh lý mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng. Trong thời điểm hormone thay đổi đột ngột như dậy thì, mang thai hoặc đang hành kinh, mô nướu và chân răng thường mẫn cảm hơn bình thường.

Vì vậy trong thời gian này, lợi có thể bị sưng một cục kèm đau nhức và chảy máu chân răng. Tuy nhiên triệu chứng này có thể thuyên giảm sau khi nội tiết tố được cân bằng trở lại.

7. Một số nguyên nhân khác

Ngoài ra, tình trạng lợi bị sưng một cục có thể xảy ra do một số nguyên nhân sau:

• Dùng thức ăn hoặc đồ uống quá nóng/ lạnh: Ăn thực ăn hoặc đồ uống quá nóng hoặc quá lạnh có thể khiến lợi bị kích thích và sưng viêm bất thường. Tuy nhiên sau khoảng vài giờ đến vài ngày, triệu chứng này có thể tự thuyên giảm mà không cần can thiệp ngoại khoa.
• Tác dụng phụ của hóa xạ trị: Sử dụng thuốc điều trị ung thư và can thiệp xạ trị có thể khiến chân răng suy yếu và tăng mức độ quá mẫn của mô nướu. Vì vậy tình trạng lợi sưng một cục có thể là tác dụng phụ khi thực hiện hóa xạ trị.
• Chấn thương vật lý: Va chạm mạnh hoặc nhai thức ăn cứng có thể gây tổn thương và sưng viêm lợi. Trong trường hợp chấn thương nặng, mô nướu có thể bị rách, xây xước và chảy máu.
• Tác dụng phụ của thuốc điều trị: Một số loại thuốc điều trị có thể làm giảm hoạt động bài tiết nước bọt. Điều này làm tăng số lượng hại khuẩn trong khoang miệng, gây sưng viêm mô lợi và tăng nguy cơ phát triển các vấn đề nha khoa.

Lợi bị sưng một cục có nguy hiểm không?

Tình trạng mô lợi bị sưng viêm có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Nếu bắt nguồn từ tình trạng thay đổi nội tiết, dùng thức ăn nóng/ lạnh, va chạm, tác dụng phụ của hóa xạ trị,… triệu chứng thường thuyên giảm nhanh chóng.

Tuy nhiên nếu triệu chứng đi kèm với các biểu hiện khác, đây có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nha khoa. Nếu không tiến hành điều trị, các bệnh lý này có thể tiến triển nặng nề, gây viêm nhiễm lây lan, hư hại chân răng và tăng nguy cơ mất răng.

Hơn nữa tình trạng lợi bị sưng một cục, răng đau nhức, ê buốt và lung lay còn ảnh hưởng đến hoạt động giao tiếp, ăn uống và sinh hoạt. Triệu chứng kéo dài dẫn đến chứng chán ăn, giảm cân, suy nhược cơ thể, mất ngủ, thể trạng suy yếu và giảm hiệu suất làm việc.

Cách điều trị tình trạng lợi bị sưng một cục

Sưng lợi không chỉ gây khó chịu, đau nhức mà còn ảnh hưởng đến hoạt động ăn uống và giao tiếp. Để làm giảm triệu chứng này, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau:

1. Điều trị tại nhà

Nếu tình trạng lợi bị sưng một cục có mức độ nhẹ và không đi kèm với các biểu hiện nghiêm trọng, bạn có thể cải thiện bằng một số biện pháp tại nhà như:

• Súc miệng với nước muối: Biện pháp này có tác dụng làm dịu mô nướu tổn thương, hỗ trợ sát trùng và ức chế vi khuẩn gây hại. Khi súc miệng, bạn nên sử dụng nước mát để giảm viêm và nóng rát ở mô lợi sưng đau.
• Chườm lạnh: Ngoài ra, bạn có thể dùng túi chườm áp lên má ngoài để giảm sưng và viêm lợi. Biện pháp này còn làm giảm tình trạng nổi hạch do viêm nha chu và viêm quanh chân răng.
• Sử dụng gel nha đam: Gel nha đam có đặc tính làm dịu niêm mạc, làm mát và chống viêm. Vì vậy bạn có thể thoa trực tiếp gel lên vùng lợi bị sưng viêm, để trong khoảng 10 phút rồi súc miệng với nước sạch. Mẹo chữa này giúp cải thiện tình trạng viêm sưng, tăng tốc độ hồi phục mô nướu tổn thương và giảm nguy cơ viêm nhiễm.
• Uống nước mát: Để xử lý nhanh tình trạng lợi bị sưng một cục do dùng thức ăn nóng, bạn nên uống ngay 1 ly nước mát để giảm nhiệt độ trong khoang miệng và làm dịu niêm mạc lợi bị thương tổn.
• Giảm sưng nướu với sữa chua: Sữa chua được bảo quản ở ngăn mát tủ lạnh. Vì vậy khi bổ sung thực phẩm này, mô nướu có thể được làm dịu và giảm viêm rõ rệt. Hơn nữa sữa chua còn cung cấp lợi khuẩn, giúp ức chế hại khuẩn và cân bằng hệ vi sinh trong khoang miệng.

2. Can thiệp biện pháp y tế

Trong trường hợp đi kèm với các biểu hiện như đau nhức răng, ê buốt, hôi miệng, khó khăn khi nhai nuốt hoặc triệu chứng không thuyên giảm khi điều trị tại nhà, bạn nên tìm gặp nha sĩ để xác định nguyên nhân gây ra tình trạng lợi bị sưng một cục.

Nha sĩ sẽ tiến hành thăm khám răng miệng, đo độ sâu giữa rãnh nướu và răng, chụp X-Quang,… để đưa ra chẩn đoán và chỉ định phương pháp điều trị.

Tùy vào nguyên nhân gây sưng lợi, bác sĩ Nha khoa có thể đề xuất các biện pháp cải thiện sau:

• Sử dụng kem đánh răng chứa fluoride và nước súc miệng diệt khuẩn.
• Nhổ răng
• Cạo vôi răng
• Trám răng, cố định răng, bọc răng sứ
• Phẫu thuật ghép lợi, nạo túi nha chu và ghép xương
• Rút tủy răng
• Sử dụng thuốc kháng sinh, chống viêm và thuốc giảm đau

Để dự phòng biến chứng và điều trị bệnh lý triệt để, bạn nên tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ Nha khoa. Bên cạnh đó, cần kết hợp với biện pháp chăm sóc răng miệng và chế độ dinh dưỡng phù hợp.

Phòng ngừa tình trạng sưng viêm lợi

Lợi bị sưng một cục không chỉ gây khó chịu, đau nhức mà còn tạo tâm lý e ngại và ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống. Vì vậy sau khi can thiệp điều trị, bạn nên chủ động phòng ngừa với một số biện pháp đơn giản như sau:

• Đánh răng 2 – 3 lần/ ngày với bàn chải có lông mềm và kích cỡ phù hợp với khoang miệng. Kết hợp đồng thời với việc súc miệng và sử dụng chỉ nha khoa để vệ sinh răng miệng và loại bỏ vi khuẩn hoàn toàn.
• Tránh dùng tăm xỉa răng và ăn các thực phẩm khô cứng, quá nóng hoặc quá lạnh.
• Tích cực điều trị các vấn đề nha khoa như viêm nha chu, viêm nướu răng, sâu răng, viêm quanh chân răng,…
• Thay bàn chải 2 – 3 tháng/ lần. Sử dụng bàn chải trong thời gian dài có thể khiến vi khuẩn tích tụ và tăng nguy cơ viêm nhiễm.
• Thay đổi một số thói quen gây hại đến sức khỏe răng miệng như hút thuốc lá, uống nước ngọt có gas, dùng thức uống và thực phẩm chứa nhiều đường.
• Bổ sung vitamin C và fluoride để giảm nguy cơ sâu răng và viêm nhiễm mô nướu.
• Cạo vôi răng 1 – 2 lần/ năm. Đồng thời cần thăm khám định kỳ 6 tháng/ lần để kịp thời phát hiện và điều trị bệnh lý nha khoa.
• Nếu đang điều trị các vấn đề nha khoa, bạn nên thông báo với bác sĩ để được chỉ định thuốc điều trị thích hợp. Trong trường hợp bắt buộc phải sử dụng các loại thuốc làm giảm bài tiết nước bọt, nên uống nhiều nước, vệ sinh răng miệng đúng cách và bổ sung lợi khuẩn để giảm nguy cơ sâu răng và ngăn ngừa tiến triển của bệnh.

Tình trạng lợi bị sưng một cục có thể giảm nhanh sau khi áp dụng các biện pháp cải thiện tại nhà. Tuy nhiên nếu khởi phát do các bệnh lý nha khoa, bạn nên thăm khám và can thiệp điều trị y tế nhằm kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa tiến triển của bệnh.

Tham khảo thêm: Sưng nướu răng và nổi hạch nguy hiểm như thế nào?