Bệnh viêm amidan và những thông tin quan trọng cần biết để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm

Viêm amidan nếu không kịp thời phát hiện và chữa trị, có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm như: Áp xe quanh amidan, rối loạn nhịp thở, viêm ngoài màng tim, viêm cơ tim rất nguy hiểm… Mặc dù viêm amidan nguy hiểm nhưng đa phần mọi người còn chưa ý thức rõ và mắc phải nhiều sai lầm trong điều trị khiến bệnh diễn tiến phức tạp, nguy hiểm… Hãy cùng theo dõi những nội dung sau đây, bác sĩ Lê Phương, Giám đốc chuyên môn Trung tâm Thừa kế & Ứng dụng Đông y Việt Nam sẽ gợi ý cách chữa an toàn, hiệu quả cao từ thảo dược tự nhiên. 

Amidan là khối gồm các tế bào lympho, nằm ở ngã ba hầu họng, có chức năng chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn, virus gây bệnh. Amidan sản xuất ra kháng thể IgG có vai trò quan trọng đối với khả năng miễn dịch của cơ thể. Vì vậy khi amidan bị viêm, sức khỏe của người bệnh sẽ bị ảnh hưởng rất lớn.

Viêm amidan là gì? Các dạng bệnh thường gặp

Viêm amidan (Tên tiếng anh: Tonsillitis) là tình trạng các khối amidan bị sưng, đỏ, viêm tấy do sự tấn công ồ ạt của vi khuẩn, virus gây hại. Người bệnh có thể bị viêm amidan 1 bên hoặc cả 2 bên.

Bác sĩ Lê Phương cho biết, bệnh có thể xuất hiện ở nhiều đối tượng khác nhau, trong đó phổ biến là trẻ em từ 5 -15 tuổi. Người lớn cũng có thể mắc bệnh này, đặc biệt là phụ nữ mang thai do sức đề kháng suy giảm.

Viêm amidan phát triển theo nhiều dạng khác nhau như viêm amidan cấp, viêm amidan mãn tính, viêm amidan hốc mủ,…. Bệnh xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau và gây ra các triệu chứng khó chịu cho người bệnh. Cụ thể:

Viêm amidan cấp: Là tình trạng viêm xuất tiết và xung huyết của amidan. Đối tượng thường gặp tình trạng này là trẻ em và thanh thiếu niên.

Viêm amidan mãn tính: Là hiện tượng bệnh tái phát nhiều lần, không được điều trị tốt. Bệnh thường gặp ở người lớn tuổi, người trưởng thành và thanh thiếu niên. Viêm mãn tính được chia làm 3 dạng chính:

• Viêm amidan quá phát: Tình trạng các khối amidan sưng lên to, có thể lấp kín họng, gây khó thở, khó nuốt.
• Viêm amidan xơ teo: Khối amidan thu nhỏ lại.
• Viêm amidan hốc mủ: Tình trạng amidan sưng đỏ, trong các hốc có mủ trắng sữa, vùng hầu họng đau nhức nặng nề.

Nếu không được xử lý tốt từ sớm, tình trạng viêm này rất dễ biến chứng, ảnh hưởng đến sức khỏe. Để phòng tránh cũng như điều trị bệnh cho hiệu quả tốt nhất, người bệnh nên chủ động phòng ngừa và sớm phát hiện các dấu hiệu bất thường ở vùng họng.

Nguyên nhân viêm amidan

Tình trạng bệnh này xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau và cần có cách điều trị, phòng tránh để mang lại hiệu quả tốt nhất. Những nguyên nhân gây viêm amidan ở trẻ em và người lớn thường gặp nhất là:

• Nhiễm khuẩn: Nhiều loại vi khuẩn có khả năng làm suy yếu các tế bào lympho tại amidan như tụ cầu khuẩn tan huyết nhóm A, khuẩn cầu thận, yếm khí…
• Nhiễm virus: Những loại virus thường gây viêm amidan là Rhinovirus, Eppstein-barr, Adenovirus…
• Cấu trúc amidan bất thường: Cấu trúc amidan không bình thường, nhiều rãnh hốc và hệ thống bạch huyết phát triển bất thường sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn trú ngụ và phát triển gây viêm.
• Môi trường ô nhiễm: Sinh sống và làm việc tại những vùng có môi trường ô nhiễm, nhiều chất độc hại, khói bụi … sẽ ảnh hưởng đến đường hô hấp, trước hết sẽ là amidan và họng.
• Vệ sinh răng miệng kém sạch sẽ tạo điều kiện cho tác nhân gây bệnh phát triển trong khoang miệng.

Triệu chứng bệnh theo từng cấp độ

Viêm amidan gây ra hàng loạt những triệu chứng khó chịu. Tùy từng tình trạng, mức độ người bệnh sẽ có những triệu chứng khác nhau như:

Triệu chứng của viêm amidan cấp tính

• Amidan đỏ tấy và sưng.
• Họng khô rát, có cảm giác nóng và đau.
• Khó nuốt, có cảm giác vướng ở họng.
• Đau nhiều khi nuốt, nói chuyện hoặc ho.
• Khó thở, thở khò khè.
• Người mệt mỏi, sốt cao, chán ăn, đau đầu, nước tiểu sẫm màu.
• Ho thành cơn, đau tức ngực và có đờm nhầy.

Triệu chứng viêm amidan mãn tính

• Bệnh tái phát nhiều lần.
• Ngứa rát, vướng họng khiến người bệnh muốn khạc nhổ.
• Amidan xuất tiết nhiều, có mủ, hơi thở nặng mùi.
• Giọng khàn.
• Ho khan từng cơn, nhất là khi mới ngủ dậy.
• Triệu chứng amidan quá phát: Hai khối amidan sưng vượt trụ trước và trụ sau. Các hốc amidan mưng mủ trắng. Bệnh nhân khó thở, ngưng thở khi ngủ.
• Triệu chứng viêm amidan xơ chìm: Kích thước amidan nhỏ, bề mặt lỗ chỗ, gồ ghề, nhiều xơ trắng và nốt mủ. Khi ấn vào amidan, mủ sẽ chảy ra từ các hốc.

Triệu chứng viêm amidan hốc mủ

• Sốt cao hoặc không, người mệt mỏi, suy nhược.
• Miệng khô, hơi thở hôi, lưỡi trắng.
• Ngứa rát vùng cổ họng.
• Họng nhiều đờm.
• Hốc amidan có nhiều mủ.
• Ho khan vào sáng sớm.
• Ho khạc ra những hạt mủ lấm tấm, mùi hôi.

Nếu nhận thấy có các triệu chứng viêm amidan kể trên, người bệnh nên sớm đến gặp bác sĩ để được kiểm tra tình trạng của mình, tránh để bệnh lâu dài gây biến chứng nguy hiểm. 

Viêm amidan có nguy hiểm không? Chữa bệnh bằng cách nào?

Viêm amidan không ảnh hưởng ngay đến tính mạng, tuy nhiên nếu để lâu, bệnh không những gây triệu chứng khó chịu mà còn biến chứng rất nguy hiểm.

Viêm amidan có nguy hiểm không?

Theo thầy thuốc Lê Phương, bệnh có thể gây ra nhiều nguy cơ đối với sức khỏe của người bệnh:

• Biến chứng tại chỗ: Áp xe quanh amidan, viêm tấy, viêm hoại tử.
• Biến chứng gần: Viêm nhiễm từ amidan sẽ lan tỏa đến các cơ quan hô hấp khác, gây ra viêm thanh – phế quản, viêm tai giữa, viêm xoang, áp xe thành họng…
• Biến chứng xa: Bệnh nhân có thể bị viêm khớp cấp, viêm thận, viêm màng tim, viêm tim, nhiễm khuẩn huyết…

Những biến chứng này thường không dễ chữa khỏi trong thời gian ngắn, thậm chí có thể đe dọa đến tính mạng. Vì vậy người bệnh không nên chủ quan đối với việc chữa trị bệnh.

Hiện nay có nhiều biện pháp chữa bệnh như chữa bệnh bằng mẹo dân gian tại nhà, sử dụng thuốc tây, cắt amidan, chữa bệnh bằng Đông y. Trước khi quyết định lựa chọn bất kỳ cách chữa nào, người bệnh nên tìm hiểu kỹ càng từng phương pháp.

Mẹo dân gian điều trị bệnh tại nhà

Trong dân gian có nhiều mẹo chữa viêm amidan rất đơn giản nhưng giúp làm giảm các triệu chứng bệnh hiệu quả. Người bệnh có thể tham khảo một số mẹo điều trị sau đây:

• Chữa viêm amidan bằng rau diếp cá: Diếp cá có tác dụng kháng viêm, tiêu thũng, thanh nhiệt giải độc, đi vào phế can nên được sử dụng để chữa viêm amidan. Người bệnh có thể sử dụng bằng cách: Uống nước cốt diếp cá, pha nước cốt diếp cá với mật ong để uống, sắc diếp cá với nước vo gạo…
• Chữa viêm amidan bằng mật ong: Hòa mật ong với nước ấm cùng một thìa nước cốt chanh. Uống nước này mỗi sáng để sát khuẩn và làm dịu cổ họng.
• Húng chanh và đường phèn: Chuẩn bị húng chanh và đường phèn theo tỷ lệ bằng nhau rồi hấp cách thủy. Mỗi ngày uống nước này từ từ cho nước thấm vào niêm mạc họng
• Nghệ: Nếu trẻ bị viêm amidan, bố mẹ có thể pha bột nghệ với sữa ấm cho con uống. Đối với người lớn, dùng nghệ tươi đun với nước rồi cho thêm một chút muối dùng để súc miệng mỗi ngày.

Các mẹo chữa bằng dân gian này nhìn chung đều an toàn, dễ thực hiện, giúp làm giảm cảm giác khó chịu ở cổ họng, kháng khuẩn và giảm viêm. Tuy nhiên, bác sĩ Phương cho biết: “Những cách chữa dân gian chỉ có tác dụng giảm triệu chứng trong trường hợp bệnh nhẹ chứ không thể chữa khỏi bệnh hoàn toàn. Hiệu quả điều trị cũng tùy thuộc vào cơ địa mỗi người. Trường hợp bệnh nặng hoặc cơ địa dị ứng với nguyên liệu có thể khiến tình trạng viêm nhiễm nghiêm trọng và nguy hiểm hơn. 

Mặc dù sử dụng thảo dược tự nhiên thường an toàn, nhưng nếu không sơ chế sạch sẽ, vô hình chung người bệnh đang đưa thêm vi khuẩn có hại vào hầu họng khiến bệnh trở nên khó chữa trị hơn”.

Sử dụng thuốc tây điều trị

Đây là phương pháp được sử dụng cho cả viêm amidan cấp tính và mãn tính. Tùy theo tác nhân gây bệnh và tình trạng viêm, bác sĩ sẽ kê những loại thuốc phù hợp:

• Thuốc kháng sinh: Nhóm thuốc thường được kê đơn là penicillin, Beta – lactam, macrolid… Thuốc được áp dụng trong khoảng 10 – 14 ngày.
• Thuốc giảm sung huyết, phù nề: Amitase, men chống viêm alpha choay…
• Thuốc tại chỗ: Dung dịch NaCl 0.9%, thuốc kháng viêm sát khuẩn tại chỗ như lysopaine, , betadine, oropivalone …
• Thuốc giảm đau: Paracetamol, aspirin, ibuprofen…

Ưu điểm: Thuốc tây giúp giảm nhanh các triệu chứng khó chịu của bệnh. Thuốc dễ dàng sử dụng và tiện rất tiện lợi.

Hạn chế: Thuốc tác động đến triệu chứng khi amidan bị viêm nhiễm nhưng không giúp ngăn ngừa tái phát.Việc lạm dụng thuốc trong thời gian dài có thể khiến cơ thể bị nhờn thuốc và gặp các tác dụng phụ: tăng huyết áp, men gan tăng, suy thận, đau dạ dày…

Bên cạnh đó, thuốc tây không hoàn toàn phù hợp với mọi đối tượng. Những phụ nữ có thai hoặc trẻ em bị viêm amidan có thể gặp tác động tiêu cực do sử dụng thuốc. Người bệnh không nên tự ý mua thuốc về uống, cần tuân theo đúng chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Bác sĩ Phương cho biết thêm:

“Viêm amidan sẽ diễn tiến phức tạp hơn nếu người bệnh mắc phải những sai lầm như tự ý mua thuốc về uống, uống thuốc không đúng hướng dẫn của bác sĩ, dùng đơn thuốc của người khác để tự chữa bệnh, uống chưa đủ liều thấy triệu chứng thuyên giảm thì dừng lại. Đặc biệt nếu lạm dụng thuốc tân dược, nhất là kháng sinh, người bệnh dễ bị nhờn thuốc. Một khi cơ thể đã kháng với hầu hết các loại kháng sinh thì sau này dù mắc những tình trạng viêm nhiễm đơn giản nhất cũng không có thuốc nào khắc phục được.”

Có nên cắt amidan không?

Cắt amidan là biện pháp được nhiều người áp dụng hiện nay. Tuy nhiên theo bác sĩ Lê Phương, cắt amidan là biện pháp cuối cùng, người bệnh chỉ nên tiến hành nếu liên quan đến các trường hợp như:

• Viêm amidan tái phát khoảng  5 – 7 lần mỗi năm.
• Bệnh có nguy cơ biến chứng thành áp xe quanh amidan, áp xe thành họng, viêm khớp, thấp khớp, viêm amidan sưng hạch ở cổ…
• Viêm amidan quá phát, ảnh hưởng đến khả năng nuốt, thở, gây ngưng thở khi ngủ…

Ưu điểm: Cắt amidan được xem là biện pháp điều trị bệnh tận gốc và triệt để cho viêm amidan mãn tính.

Hạn chế: Biện pháp điều trị này kèm theo nhiều rủi ro như: Sốc phản vệ do gây mê, chảy máu không cầm được trong phẫu thuật, nhiễm trùng sau khi tiến hành thủ thuật, suy giảm miễn dịch, nhất là đối với trẻ nhỏ…

Amidan giúp bảo vệ cơ thể khỏi sự xâm nhập của vi khuẩn, virus vào cơ thể qua đường thở. Do vậy người bệnh chỉ nên tiến hành cắt amidan trong trường hợp cần thiết, theo chỉ định của bác sĩ.

Viêm amidan kiêng ăn gì, nên ăn gì?

Viêm amidan là bệnh nguy hiểm, dễ biến chứng, vì vậy bạn đọc nên chủ động phòng ngừa căn bệnh này. Đặc biệt, cần chú ý trong chế độ ăn uống hàng ngày để tình trạng viêm nhiễm không còn ảnh hưởng nghiêm trọng.

Theo đó để phòng tránh và ngăn ngừa bệnh diễn tiến, bác sĩ Lê Phương khuyến cáo, người bệnh cần kiêng một số loại thực phẩm sau:

• Kiêng ăn những đồ ăn thức uống cay nóng, 
• Không uống nước đá, đồ uống lạnh lạnh đá
• Không sử dụng thức uống có chứa nhiều axit
• Không sử dụng các thực phẩm từ sữa và chứa nhiều chất béo
• Hạn chế thực phẩm có nhiều chất kích thích
• Kiêng các thực phẩm có chứa nhiều arginin

Cùng với đó cần bổ sung một số loại thực phẩm “vàng” rất tốt cho họng, sức khỏe và sức đề kháng dưới đây:

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây. Uống nhiều nước hoa quả
• Ăn thực ăn mềm, tốt cho cổ họng
• Tăng cường các thực phẩm giàu vitamin C, kẽm 
• Bổ sung thực phẩm giàu chất đạm như trứng, thịt bò để tăng cường sức đề kháng

Ngoài ra, để ngăn ngừa cũng như giúp bệnh nhanh khỏi hơn, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề trong sinh hoạt như;

• Súc họng bằng nước muối và vệ sinh răng miệng hằng ngày.
• Đeo khẩu trang khi đi ra ngoài để tránh khói bụi.
• Giữ ấm cho cơ thể, nhất là vùng cổ họng khi thời tiết trở lạnh.
• Rèn luyện cơ thể hằng ngày.

Viêm amidan là bệnh nguy hiểm nhưng có thể chữa trị khỏi nếu phát hiện sớm và chữa trị nghiêm túc.