Viêm Khớp: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Chữa Hiệu Quả, An Toàn

Viêm khớp là bệnh lý phổ biến, có thể xảy ra ở cả người già và người trẻ. Bệnh gây đau đớn, khó khăn trong vận động và sinh hoạt hàng ngày. Nếu người bệnh chủ quan, không có biện pháp xử lý kịp thời thì rất dễ đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm như biến dạng khớp, bại liệt… Do đó, nắm bắt được triệu chứng, nguyên nhân và tìm ra cách xử trí sớm là điều hết sức quan trọng.

Viêm khớp là gì? Những dấu hiệu nhận biết bệnh

Viêm khớp là hiện tượng viêm nhiễm, sưng tấy, đau nhức xảy ra ở các khớp. Tình trạng viêm kéo dài sẽ gây ảnh hưởng đến cấu trúc và hoạt động của khớp. Lúc này, người bệnh sẽ gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt, làm việc hàng ngày.

Dấu hiệu thường gặp nhất của viêm khớp là sưng đau. Ngoài ra, tùy thuộc vào vị trí khớp bị viêm, loại viêm mà sẽ có những triệu chứng khác, bao gồm:

• Xuất hiện tình trạng sưng tấy, nóng đỏ, đau nhức tại chỗ viêm
• Cứng khớp, hạn chế tầm vận động của khớp, thường xảy ra vào lúc sáng sớm, mới ngủ dậy
• Khi di chuyển, vận động có thể nghe tiếng răng rắc, lạo xạo ở khớp
• Các triệu chứng khác: mệt mỏi, sốt, phát ban, ớn lạnh, yếu cơ, sút cân,….

Có những loại viêm khớp nào?

Theo thống kê, có khoảng 100 loại viêm khớp, nhưng thường gặp nhất là viêm xương khớp và viêm khớp dạng thấp.

Viêm xương khớp là những tổn thương gây bào mòn sụn khớp – là lớp phủ dày, trơn láng, bao bọc đầu xương, có vai trò giảm ma sát giữa các khớp xương khi vận động. Khi sụn khớp bị bào mòn, các khớp xương sẽ cọ xát vào nhau gây viêm đau. Nếu tình trạng viêm trở nặng, sụn có thể bị phá hủy, dẫn đến xương bị ma sát mạnh, khớp bị biến dạng và di chuyển khỏi vị trí bình thường.

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh liên quan đến hệ thống miễn dịch của cơ thể, xảy ra do tổn thương màng hoạt dịch – là một lớp màng bền chắc bao phủ toàn bộ khớp. Khi mắc phải bệnh này, người bệnh sẽ phù nề, sưng đau, lâu ngày sẽ làm khớp bị biến dạng, xương và sụn bị gãy.

Ngoài ra, người bệnh có thể mắc phải các thể bệnh sau:

• Viêm khớp phản ứng
• Viêm khớp vảy nến
• Viêm khớp tràn dịch
• Viêm khớp liên cầu

Những vị trí thường xảy ra viêm khớp

Tình trạng viêm có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí khớp xương khớp nào. Tuy nhiên phổ biến nhất là ở đầu gối, vai, tay và chân. Cụ thể:

• Viêm khớp gối: là tình trạng phần xương sụn trơn bị mòn đi, trở nên xù xì và thô ráp. Khi đó, các khớp xương sẽ cọ xát vào nhau chặt hơn, ma sát nhiều, việc hấp thụ các chấn động ở sụn khớp giảm đi, gây đau và vận động khó khăn.
• Viêm khớp háng: là tình trạng khớp háng bị thoái hóa gây đau đớn. Cơn đau xuất hiện tại vị trí viêm, sau lan dần xuống chân, đùi, hông, thắt lưng…
• Viêm khớp cùng chậu: là tình trạng viêm xảy ra với một hay nhiều khớp ở xương cột sống và xương chậu.

• Viêm khớp vai: là tình trạng mỏm xương, khớp bả vai bị bào mòn, khô lại, cọ xát với dây thần kinh gây đau nhức và co cứng vùng vai gáy, cánh tay.
• Viêm khớp ngón tay: xảy ra khi phần sụn nằm ở đầu các xương khớp ngón tay bị bào mòn, gây sưng đau, tấy đỏ và cứng khớp.
• Viêm khớp cổ tay: là tình trạng khớp bị tổn thương, gây mòn sụn và xương dưới sụn, làm hư hỏng cấu trúc của khớp, tăng ma sát khi vận động, gây đau nhức, khó chịu cổ tay.
• Viêm khớp cổ chân, bàn chân: Khớp cổ chân, bàn chân là bộ phận phải chịu một áp lực lớn, gánh vác trọng lượng cơ thể. Những hoạt động: chạy nhảy, chơi thể thao, vận động mạnh đều có khả năng làm tổn thương khớp cổ chân, khớp bàn chân gây viêm nhiễm, sưng đau.
• Viêm khớp thái dương hàm: Tình trạng viêm xảy ra ở khớp thái dương hàm khiến người bệnh bị đau nhức hàm, có mở miệng, nhai nuốt, nói chuyện, ảnh hưởng tới chuyện ăn uống và sức khỏe.

Nguyên nhân viêm khớp cần lưu ý

Bệnh viêm khớp có nhiều loại, xảy ra ở nhiều vị trí khác nhau. Do đó nguyên nhân gây bệnh cũng xuất phát từ nhiều yếu tố. Tuy nhiên, tựu chung lại, có thể chia ra thành 2 nhóm nguyên nhân chính. Bao gồm:

• Các nguyên nhân tại khớp: thường gặp như viêm sụn, thoái hóa, bào mòn sụn khớp, nhiễm khuẩn tại khớp, chấn thương khớp..
• Các nguyên nhân ngoài khớp: thường gặp do các rối loạn chuyển hóa, bất thường hệ thống miễn dịch gây tổn thương các thành phần trong khớp. Tình trạng này làm ảnh hưởng tới hoạt động và cấu trúc của khớp từ đó gây viêm khớp.

Ngoài ra, những yếu tố như tuổi tác, giới tính, di truyền, thường xuyên hoạt động sai tư thế, chơi thể thao quá độ, lạm dụng chất kích thích, chấn thương, tai nạn … cũng là những nguyên nhân làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp ở nhiều người.

Bệnh viêm khớp có nguy hiểm không? Có xử lý được không?

Viêm khớp là bệnh lý không có ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng. Ở tình trạng cấp tính, bệnh không gây ra hậu quả nghiêm trọng. Nhưng chính vì điều này mà rất nhiều người bệnh chủ quan, không sớm xử lý khiến bệnh diễn tiến nặng và dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm như:

• Teo cơ, biến dạng khớp, dính khớp, bại liệt, tàn phế,… gây mất khả năng vận động (thường xảy ra sau 10 năm kể từ khi bị bệnh nhưng nhiều người không có phương án khắc phục).
• Người bệnh có khả năng sẽ mắc các bệnh liên quan đến tim mạch như xơ vữa động mạch, suy tim…
• Viêm khớp vai, cổ lâu ngày sẽ có gây ra những biến chứng thần kinh như tổn thương dây thần kinh ngoại vi của não và cột sống…
• Gia tăng nguy cơ biến chứng ở phổi gây khó thở, đau ngực, ho kéo dài, sốt, sụt cân hoặc biến chứng ở mắt, gây khô mắt, đau mắt, mù lòa…

Biến chứng của bệnh viêm khớp nếu không được xử trí kịp thời, đúng cách là rất khó lường. Do đó, khi có hiện tượng đau nhức khớp, bệnh nhân nên đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám, xác định nguyên nhân, mức độ bệnh, từ đó đưa ra phác đồ xử trí bệnh phù hợp.

Về vấn đề bệnh viêm khớp có khắc phục khỏi được không? Theo khẳng định của lương y, thầy thuốc Đỗ Minh Tuấn, Giám đốc chuyên môn Nhà thuốc Đỗ Minh Đường: Bệnh rất khó khắc phụ khỏi hiệu quả, tuy nhiên nếu được xử lý sớm và đúng phương pháp thì bệnh có thể được kiểm soát và cải thiện đến 90%.

Các biện pháp chẩn đoán bệnh viêm khớp

Để xác định chính xác một người có bị viêm khớp hay không, đầu tiên các bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán lâm sàng. Theo đó, dựa trên những câu hỏi về triệu chứng, biểu hiện nhìn thấy bằng mắt thường, các bác sĩ sẽ đưa ra một số suy đoán ban đầu. Tiếp theo, người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện các xét nghiệm cần thiết để có thể đi đến kết luận cuối cùng. Những xét nghiệm cận lâm sàng bao gồm:

• Xét nghiệm cơ bản: tế bào máu ngoại vi, tốc độ máu lắng, protein phản ứng C (CRP), xét nghiệm chức năng gan, thận, Xquang tim phổi, điện tâm đồ
• Chụp X-quang khớp: phát hiện các biến đổi về cấu trúc của khớp
• Chụp xạ hình xương: nhằm nhận biết những thay đổi về hình dạng xương, phát hiện các rối loạn về chuyển hóa
• Các xét nghiệm khác như: định lượng yếu tố dạng thấp( RF), anti CCP…

Viêm khớp uống thuốc gì để giải quyết bệnh hiệu quả?

Hiện nay có rất nhiều loại thuốc dùng để xử lý bệnh viêm khớp, nhưng chủ yếu gồm có 3 cách thường dùng nhất là dùng các bài thuốc dân gian, thuốc Tây y và thuốc Đông y. Mỗi loại có những đặc điểm riêng nhưng đều sẽ hướng đến việc giảm các triệu chứng sưng đau của bệnh. Tùy thuộc vào tình trạng bệnh, mong muốn giải quyết bệnh nhanh chóng hay không  mà mỗi người sẽ có những lựa chọn khác nhau.

Loại bỏ viêm khớp bằng thuốc dân gian

Trong dân gian lưu truyền khá nhiều bài thuốc có tác dụng giảm nhẹ các triệu chứng sưng đau do viêm khớp gây ra. Mặc dù chưa có nghiên cứu nào chứng minh hiệu quả của những bài thuốc dân gian trong khắc phục viêm đau khớp, nhưng với những dược liệu dễ tìm, chi phí thấp hiệu quả truyền miệng tốt, nhiều người vẫn lựa chọn khắc phục viêm đau khớp theo dân gian. Một số bài thuốc phổ biến phải kể đến như là:

• Bài thuốc từ lá lốt: Dùng 5 – 10 lá lốt phơi khô, sắc cùng 2 bát nước cho tới khi còn nửa bát, để ấm và uống sau bữa ăn 30 phút.
• Bài thuốc từ gừng tươi: Thái mỏng thành sởi 200g gừng tươi, bọc vào vải và đun nóng, sau đó dùng bọc gừng chườm lên chỗ đau.
• Bài thuốc từ cây xấu hổ: Lấy 120g rễ cây xấu hổ tẩm với rượu 40 độ rồi rang khô. Sau đó mang rễ cây sắc với nước để uống hàng ngày.
• Rau ngổ khắc phục viêm khớp: Lấy 1 nắm rau ngổ tươi, rửa sạch và giã nát. Sau đó, đắp rau ngổ lên vùng khớp bị viêm rồi dùng vải mỏng, sạch để quấn lại. Đợi khoảng 30 – 60 phút thì tháo vải ra, rửa sạch da. Thực hiện mỗi ngày 1-2 lần, bệnh sẽ dần thuyên giảm.

Đẩy lùi viêm khớp bằng thuốc Tây y

Tùy vào tình trạng và mức độ bệnh của từng người, các bác sĩ sẽ có thế sử dụng một trong những loại thuốc sau để loại bỏ các triệu chứng của viêm khớp: Thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid, các chế phẩm sinh học được tạo ra từ các phân tử hữu cơ như, thuốc ức chế miễn dịch, thuốc tiêm Corticoid

* Lưu ý: Thuốc Tây y có thành phần từ hóa học, thường có tác dụng nhanh chóng nhưng đi kèm đó là nhiều tác dụng phụ gây hại cho gan, thận. Vì vậy người bệnh không nên tùy ý sử dụng. Khi dùng phải đặc biệt tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ có chuyên môn.

Xoa tan cơn đau viêm khớp bằng Đông y cổ truyền

Khác với Tây y, thuốc Đông y sử dụng nguyên liệu là các thảo dược từ tự thiên nhiên nên luôn đảm bảo an toàn, không gây tác dụng phụ, không gây hại cho gan thận. Vì vậy, phần lớn người bệnh hiện nay có xu hướng lựa chọn thuốc Đông y để khắc phục các bệnh xương khớp nói chung và bệnh viêm khớp nói riêng.

Nguyên lý xử lý bệnh của Đông y cổ truyền là tác động vào sâu bên trong cơ thể, tiêu trừ mọi tác nhân gây bệnh (bao gồm phong – hàn – thấp – nhiệt), đồng thời bồi bổ ngũ tạng giúp tăng cường sức đề kháng, phòng chống tái phát. Hiệu quả xử lý bệnh đã được minh chứng qua nhiều bài thuốc nam lâu đời. 

Lưu ý của chuyên gia trong quá trình loại bỏ viêm khớp

Có thể thấy rằng, viêm khớp gây ra những ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống hàng ngày đối với người bệnh. Đặc biệt, khi xảy ra biến chứng, bệnh sẽ tác động đến hầu hết các cơ quan trong cơ thể, bao gồm tim, phổi, mắt, … Vì vậy, lương y, thầy thuốc Đỗ Minh Tuấn đặc biệt khuyến cáo người bệnh, trong quá trình xử trí cần tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ đã được các lương y, bác sĩ đưa ra. Đồng thời cần lưu ý thực hiện đúng các biện pháp phòng bệnh sau đây:

• Đảm bảo uống đủ từ 1,5-2 lít nước mỗi ngày
• Tránh tiếp xúc với không khí lạnh, ẩm thấp
• Thiết lập chế độ dinh dưỡng cân bằng, tăng cường cung cấp vitamin D, E, canxi, omega 3,… hạn chế các thực phẩm nhiều chất béo, nhiều photpho, nhiều đường, muối.
• Tránh để xương khớp bị chấn thương, nếu bị chấn thương thì phải xử lý nhanh chóng ngay
• Giữ trọng lượng cơ thể ở mức hợp lý, đồng thời xây dựng thói quen tập luyện thể dục, thể thao hàng ngày giúp hệ thống cơ xương khớp thêm chắc khỏe, dẻo dai nhưng lưu ý không tập quá độ.
• Thay đổi lối sống khoa học, không thức khuya, tránh căng thẳng, stress, không lạm dụng chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá,…

Bài viết trên đây là những thông tin tổng hợp liên quan đến bệnh viêm khớp. Nếu bạn và người thân đang gặp phải những triệu chứng bệnh viêm khớp cần sớm đi khám, tìm ra nguyên nhân và xác định phương án xử lý bệnh tốt nhất.