Mụn nội tiết: Dấu hiệu và cách điều trị dứt điểm phù hợp cho cả nam nữ

Mụn nội tiết là tình trạng mụn trứng cá xuất hiện khi cơ thể bị rối loạn nội tiết tố. Loại mụn này xuất hiện chủ yếu trên mặt khiến người bệnh vô cùng khó chịu. Mụn nội tiết rất khó để điều trị dứt điểm, do đó người bệnh cần biết được dấu hiếu và lựa chọn đúng phương pháp giúp cho việc điều trị hiệu quả hơn.

Mụn nội tiết là gì?

Đây là một thể của mụn trứng cá, loại mụn này hình thành khi cơ thể người bệnh đang có những sự thay đổi nhất định gây ra sự rối loạn nội tiết tố. Mụn này chịu sự ảnh hưởng từ hai loại hormone chính trong cơ thể là Androgen (Nội tiết tố nam) và Estrogen (Nội tiết tố nữ).

Mụn nội tiết tố thường gặp nhiều ở những người đang trong độ tuổi dậy thì, phụ nữ trong thời gian mang thai hoặc sau khi sinh con, phụ nữ trước và trong chu kỳ kinh nguyệt, phụ nữ tiền mãn kinh hoặc trong giai đoạn mãn kinh hoặc là người sử dụng thuốc tránh thai liên tiếp trong một thời gian dài.

Thông thường, rối loạn nội tiết tố có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng nhiều nhất là ở độ tuổi dậy thì. Ngoài ra, nữ giới cũng có nguy cơ bị mụn cao hơn so với nam giới. Theo thống kê của Bộ Y tế, có khoảng 50% nữ giới ở độ tuổi từ 20 – 29 bị mụn do tình trạng rối loạn nội tiết tố gây ra. Với phụ nữ từ 40 – 49 tuổi, tỷ lệ này giảm xuống chỉ còn 25%.

Sự rối loạn nội tiết trong cơ thể khiến tuyến dầu nhờn trên da bị kích thích dẫn đến sự hoạt động mạnh mẽ hơn. Điều này khiến cho bã nhờn bị tích tụ trên da, nếu không được vệ sinh cẩn thận sẽ dẫn đến tình trạng bít tắc lỗ chân lông và hình thành nhân mụn. Các nhân mụn này nếu không được xử lý kịp thời, đúng cách sẽ dẫn đến tình trạng mụn viêm khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn.

Nguyên nhân gây mụn nội tiết có thể bạn chưa biết

Nhiều người thường băn khoăn không hiểu tại sao mình chăm sóc da cẩn thận, ăn uống khoa học nhưng mụn lại vẫn xuất hiện trên da. Để người bệnh có thể hiểu rõ hơn về điều này, Bác sĩ Nguyễn Thị Nhặn – Trưởng khoa Da liễu Trung tâm Da liễu Đông y sẽ đưa ra một số nguyên nhân chính sau đây:

• Do tâm lý căng thẳng, mệt mỏi: Dẫn đến tình trạng rối loạn nội tiết tố. Lúc này, tuyến dầu nhờn sẽ hoạt động mạnh gây tích tụ bã nhờn, bít tắc lỗ chân lông và hình thành nhân mụn.

• Lạm dụng các loại thuốc tránh thai: Cơ thể của bạn có thể gặp phải các tác dụng phụ như gây ảnh hưởng đến chức năng sinh sản, rối loạn hormone gây mụn nội tiết.

• Do chế độ ăn uống thiếu hụt chất dinh dưỡng: Việc thiếu hụt dinh dưỡng cần thiết sẽ khiến cơ thể bị rối loạn và dẫn đến sự hình thành của mụn nội tiết.

• Do yếu tố di truyền: Mụn nội tiết cũng là loại mụn trứng cá có thể xuất hiện nếu người bệnh có bố mẹ, người thân trong gia đình từng bị mụn.

• Do rối loạn hormone trong cơ thể: Phụ nữ đang trong thời gian mang thai, sau sinh con, đang trong thời kỳ kinh nguyệt, nam và nữ giới trong độ tuổi dậy thì, nữ giới bị hội chứng buồng trứng đa nang, phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh,… là những người có nguy cơ bị rối loạn hormone và tỷ lệ bị mụn nội tiết khá cao.

• Do chế độ sinh hoạt không khoa học: Thức khuya, thường xuyên ăn đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, uống nhiều bia rượu, không bảo hộ da cẩn thận mỗi khi ra đường, sử dụng các thiết bị điện tử với tần suất quá nhiều trong một ngày,…

Dấu hiệu cảnh báo tuyệt đối không được bỏ qua

Việc nhận biết đúng loại mụn sẽ giúp người bệnh tìm được cho mình các phương pháp điều trị phù hợp. Tuy nhiên, mụn trứng cá nội tiết với mụn trứng cá thường rất dễ bị nhầm lẫn với nhau nếu người bệnh là người không có đủ kiến thức về da. Theo đó, bạn có thể nhận ra mụn do tình trạng rối loạn hormone gây ra thông qua các đặc điểm sau:

• Mụn xuất hiện nhiều ở vùng miệng, cằm và xương hàm: Các tuyến dầu nhờn trên mặt tập trung chủ yếu ở vùng miệng, cằm và xương hàm. Khi bị rối loạn nội tiết, tuyến dầu nhờn sẽ hoạt động mạnh dẫn đến hình thành nhân mụn, mụn sẽ mọc đặc biệt nhiều ở vùng da có tuyến dầu nhờn.
• Mụn mọc mỗi tháng một lần: Đây là đặc điểm của mụn nội tiết dễ nhận biết ở nữ giới. Bởi lẽ, chúng thường xuyên xuất hiện vào trước chu kỳ kinh nguyệt một lần một tháng. Khi bước sang giai đoạn mãn kinh, điều này vẫn khiến phụ nữ bị xuất hiện mụn theo tháng và thường thì mụn này sẽ hay mọc ở cùng một vị trí.

• Mụn mọc nhiều dù đã qua tuổi dậy thì: Mụn nội tiết xuất hiện nhiều nhất khi cơ thể có nhiều thay đổi, trong độ tuổi từ 20 – 30. Đây là độ tuổi sinh sản của nữ giới nên cơ thể rất dễ bị rối loạn nội tiết và gây mụn nhiều trên mặt hoặc trên cơ thể.
• Mụn mọc nhiều khi bạn thường xuyên căng thẳng, stress: Căng thẳng tâm lý có thể khiến nội tiết tố trong cơ thể bị rối loạn, từ đó khiến tuyến dầu nhờn hoạt động mạnh mẽ hơn và dẫn đến mụn trứng các trên da.
• Mụn là những nốt bọc, nang lớn: Mụn do tình trạng rối loạn nội tiết gây ra thường thuộc dạng mụn sưng đỏ, mụn viêm nên là những nốt mụn bọc, nang khá lớn. Chúng có xu hướng mọc đi mọc lại ở cùng mọc vị trí giống nhau và dễ tái phát sau một thời gian điều trị.

Loại mụn này có chữa được không, có nên nặn không?

Với bất kỳ loại mụn nào, người bệnh cũng đều băn khoăn rất nhiều về vấn đề mụn ấy có chữa được không, chữa như thế nào thì tốt. Có rất nhiều người đã tìm ra cho mình các phương pháp điều trị khác nhau nhưng không phải ai cũng may mắn khỏi mụn.

Vậy mụn nội tiết có chữa được không? Về vấn đề này chúng tôi xin trả lời rằng loại mụn này có thể điều trị được nếu người bệnh phát hiện sớm và tiến hành các phương pháp phù hợp. Bởi lẽ, mụn nội tiết thường là mụn viêm nên việc chữa trị cũng sẽ trở nên khó khăn hơn.

Còn nếu trường hợp mụn của bạn đã quá nặng kèm theo những biến chứng nguy hiểm như viêm đau, đinh nhọt, bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để có thể tìm ra phương hướng xử lý tốt nhất.

Và với câu hỏi có nên nặn mụn nội tiết không thì chúng tôi xin trả lời rằng khi cơ thể bạn có bất kỳ loại mụn nào, bạn cũng tuyệt đối không nên nặn mụn thường xuyên. Nặn mụn có thể làm phá vỡ các biểu bì da và làm các tổn thương hở rộng hơn. Đây sẽ là điều kiện thuận lợi cho các loại vi khuẩn có hại tấn công và khiến tình trạng viêm nhiễm trở nên nghiêm trọng hơn.

Bên cạnh đó, khi bạn nặn mụn, vi khuẩn có thể từ tay bạn tấn công sang mụn và làm mụn bị viêm nặng. Vì thế, người bệnh hãy hạn chế tối đa việc nặn mụn. Nếu có nặn, bạn cần vệ sinh tay sạch sẽ để tránh lây lan vi khuẩn.

Cách trị mụn nội tiết hiệu quả, an toàn cho sức khỏe

Mụn nội tiết là loại mụn viêm không dễ để điều trị. Mỗi phương pháp đem đến công dụng riêng biệt cho từng đối tượng bệnh nhân, bởi lẽ cơ địa và mức độ mụn của mỗi người cũng khác nhau. Người bệnh có thể tham khảo cho mình một trong những cách điều trị sau đây:

1. Trị mụn nội tiết bằng thuốc Nam

Đây là lựa chọn được nhiều người bệnh lựa chọn để loại bỏ làn da mụn của mình. Theo đó, bạn có thể tận dụng các nguyên liệu quen thuộc trong nhà của mình để trị mụn theo những cách sau.

• Trị mụn nội tiết bằng diếp cá

Cách này khá đơn giản, người bệnh cần chuẩn bị một lượng rau diếp cá vừa đủ dùng, rửa sạch rồi ngâm với nước muối khoảng 10 phút để loại bỏ vi khuẩn, vớt rau ra để ráo nước rồi đem xay nhuyễn, sau đó vắt lấy nước cốt. Lấy nước này uống mỗi ngày sẽ có tác dụng thanh lọc, giải nhiệt và giải độc cơ thể, tiêu viêm kháng khuẩn. Duy trì đều đặn trong khoảng 2 – 3 tuần bạn sẽ thấy tình trạng mụn giảm đi trông thấy.

• Trị mụn nội tiết bằng bột sắn dây

Bạn lấy 2 muỗng cà phê bột sắn dây, đổ vào cốc cùng khoảng 200ml nước đun sôi để nguội. Bạn có thể cho thêm đường hoặc vắt thêm ít nước chanh vào cho dễ uống. Thời điểm uống tốt nhất là buổi sáng hoặc buổi trưa, hạn chế uống vào buổi tối. Đây không chỉ là cách trị mụn nội tiết từ bên trong mà còn cách giúp người bệnh sở hữu một làn da trắng mịn tự nhiên.

• Điều trị mụn nội tiết với rau má

Người bệnh cần chuẩn bị khoảng 200g rau má, 1 muỗng canh mật ong và 1,5 lít nước. Rau má bạn rửa sạch rồi ngâm với nước muối trong khoảng 5 phút để loại sạch bụi bẩn. Sau đó vớt rau ra, để ráo nước rồi cho vào máy xay nhuyễn cùng với nước lọc và mật ong, cuối cùng lọc lấy nước và bảo quản trong bình thủy tinh. Sử dụng nước rau má uống mỗi ngày sẽ thấy tình trạng mụn dần thuyên giảm.

Ưu điểm: Tiết kiệm chi phí, cách làm đơn giản, đem lại hiệu quả tốt.

Nhược điểm: Chỉ áp dụng với tình trạng mụn nhẹ, tình trạng mụn nặng thì chỉ giúp giảm bớt các triệu chứng khó chịu chứ không điều trị triệt để được.

2. Bị mụn nội tiết tố uống thuốc gì? – Thuốc Tây y

Khi sử dụng thuốc Tây y để trị mụn do nội tiết, người bệnh sẽ được dùng thuốc theo phác đồ điều trị do các bác sĩ chuyên khoa da liễu để đạt được hiệu quả tốt nhất. Một số loại thuốc trị mụn phổ biến hiện nay là:

Thuốc điều trị toàn thân: Gồm các loại thuốc như kháng sinh dạng uống (clin-damycin, tetracyclin, erythromycin, minocyclin), isotretinoin là một loại dẫn chất vitamin A dạng acid được chỉ định sử dụng cho các trường hợp người bệnh bị mụn trứng cá nặng. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng loại thuốc này có thể gây tình trạng quái thai ở phụ nữ mang thai và gây rối loạn hormone sinh dục nên chỉ nên sử dụng cho phụ nữ trưởng thành (không dùng cho trẻ dưới 16 tuổi).

Thuốc có tác dụng tại chỗ: Chủ yếu là loại thuốc dạng bôi với các thuốc phổ biến như:

– Thuốc bôi chứa lưu huỳnh: Là một loại thuốc có nguồn gốc từ lâu đời, có khả năng giảm nhờn và sát trùng hiệu quả. Tuy nhiên, hiện nay loại thuốc này ít được sử dụng vì nó gây mùi hôi khó chịu.

– Thuốc bôi chứa thành phần Retinoid (Tretinoin): Đây là loại thuốc với thành phần chứa các dẫn chất của vitamin A dạng acid. Thuốc này có tác dụng loại bỏ nhân mụn bằng cách kích thích đẩy nhân và loại bỏ nhân mụn an toàn, đồng thời kích thích tái tạo da để ngăn ngừa mụn mới phát triển.

– Thuốc bôi Benzoyl peroxyd: Loại thuốc này có khả năng tiêu diệt nhân mụn, ngăn ngừa vi khuẩn P.acnes. Nhưng thuốc bôi trị mụn này lại dễ gây ra tình trạng kích ứng da. Do đó, người bệnh cần dùng thuốc đúng cách và hạn chế tiếp xúc với ánh nắng khi bôi thuốc.

Thuốc cân bằng nội tiết tố trong cơ thể: Thuốc tránh thai hàng ngày là một loại thuốc trị mụn nội tiết nữ khá phổ biến. Tuy nhiên, người bệnh chỉ nên sử dụng trong một thời gian phù hợp để tránh gây hại cho sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe sinh sản của nữ giới. Ngoài ra, bạn có thể dùng thuốc cân bằng nội tiết tố để trị mụn nội tiết cho nam và nữ giới.

Ưu điểm: Hiệu quả nhanh, thuận tiện trong việc sử dụng.

Nhược điểm: Dễ gây tác dụng phụ khi sử dụng không đúng cách hoặc dùng liên tục trong thời gian quá dài.

3. Thuốc uống trị mụn cân bằng nội tiết cho nữ

Nữ giới là đối tượng thường xuyên bị ám ảnh bởi những nốt mụn nội tiết vào mỗi tháng hoặc khi cơ thể có nhiều thay đổi như trong thời gian mang thai hoặc sau sinh. Một số loại thuốc uống trị mụn nội tiết cho nữ mà bạn có thể tham khảo là:

• Thuốc ngừa thai

Trong thuốc tránh thai có chứa các thành phần như Norgestimate, Drospirenone, Norethindrone. Các thành phần này có tác dụng cải thiện mụn, cân bằng hormone đặc biệt là trong thời kỳ rụng trứng.

• Thuốc chống Androgen

Loại thuốc này có tác dụng kìm hãm sự sản sinh nội tiết tố nam Androgen trong cơ thể. Điều này sẽ giúp giảm lượng dầu nhờn trên da, từ đó ngăn ngừa mụn mới phát triển.

Ưu điểm: Những loại thuốc thường đem lại hiệu quả điều trị khá nhanh, giá thành hợp lý và thuận tiện cho việc sử dụng.

Nhược điểm: Dễ gây tác dụng khi sử dụng trong thời gian dài, đặc biệt là chức năng sinh sản.

4. Viên uống, thực phẩm chức năng

Sử dụng viên uống và các loại thực phẩm chức năng để trị mụn nội tiết là lựa chọn của khá nhiều người bệnh nhằm đánh bay đám mụn xấu xí trên khuôn mặt. Một số loại thực phẩm chức năng phổ biến hiện nay là:

• Viên uống nội tiết tố Murad

Đây là viên uống có tác dụng cân bằng nội tiết tố nữ, kiềm chế sự hoạt động của tuyến bã nhờn, làm sạch vi khuẩn và ngăn ngừa tình trạng tắc nghẽn lỗ chân lông gây mụn, hỗ trợ hiệu quả khả năng đào thải độc tố trong cơ thể đồng thời giúp tăng cường sức đề kháng giúp da luôn khỏe mạnh.

• Viên uống dầu cá Fish Oil

Loại viên uống này có tác dụng tăng lượng Omega-3 có lợi trong cơ thể, cân bằng nội tiết tố và hỗ trợ trị mụn do rối loạn hormone hiệu quả. Bên cạnh đó, viên uống Fish Oil còn giúp sáng mắt, ngăn ngừa các bệnh đau nhức hoặc viêm khớp, làm chậm lại quá trình lão hóa, chắc xương và kháng viêm rất tốt.

• Viên uống thực phẩm chức năng L-Lysine

Viên uống L-Lysine là sự tổng hợp giữa 12 loại amino acid cần thiết cho sức khỏe. Loại thực phẩm chức năng này có tác dụng ngăn chặn sự phát triển của hormone sinh dục nam, giảm thiểu tối đa sự mất cân bằng nội tiết, từ đó giúp giảm mụn nội tiết, ngăn rụng tóc,… hiệu quả.

Ưu điểm: Thuận tiện trong việc sử dụng, giá thành phù hợp.

Nhược điểm: Cần duy trì liên tục trong thời gian dài và mụn dễ tái phát nếu ngừng sử dụng.

5. Cách trị dứt điểm bằng Đông y

Thuốc Đông y là loại thuốc được đánh giá cao vì độ an toàn cũng như hiệu quả mà nó mang đến. Dưới đây là một số bài thuốc trị mụn nội tiết bằng Đông y mà người bệnh có thể tham khảo và áp dụng cho mình.

• Bài thuốc số 1: Bạch hoa xà thiệt thảo, đan sâm mỗi loại 15g, sơn dược, phục linh mỗi loại 12g, bạch truật, bán hạ, đẳng sâm, bạch giới, xa tiền tử, trần bì mỗi loại 10g. Đem các vị thuốc bỏ vào ấm và sắc lấy nước uống hàng ngày. Sử dụng đều đặn mỗi ngày một thang sẽ giúp loại bỏ mụn nội tiết hiệu quả.
• Bài thuốc số 2: Nhân trần, sinh ý dĩ mỗi loại 30g, bồ công anh 20g, sinh địa, xa tiền thảo mỗi loại 15g, sinh sơn chi, đại hoàn, hoàng cầm, xích thược, hoàng bá mỗi loại 10g, sinh cảm thảo 6g. Đem các vị thuốc sắc lấy nước uống mỗi ngày một thang. Bài thuốc này giúp điều hòa cơ thể, loại bỏ mụn nội tiết đồng thời hỗ trợ tái tạo và làm trắng da hiệu quả.

Ưu điểm: Lành tính, an toàn cho sức khỏe, hiệu quả tốt.

Nhược điểm: Thời gian điều trị kéo dài đòi hỏi người bệnh phải thật kiên trì trong thời gian chữa bệnh.

Chế độ ăn trị mụn nội tiết: Nên ăn gì và kiêng gì?

Chế độ ăn uống hàng ngày có thể gây ra những ảnh hưởng nhất định đến tình trạng mụn cũng như sức khỏe tổng thể của bạn. Việc lựa chọn không đúng loại thức ăn phù hợp có thể khiến tình trạng bệnh lý của bạn trở nên nghiêm trọng hơn. Do đó, người bị mụn nội tiết cung cần có cho mình một chế độ dinh dưỡng phù hợp.

1. Người bị mụn nội tiết nên ăn gì?

Để tình trạng mụn của mình không phát triển nặng hơn, người bệnh hãy đưa vào thực đơn hàng ngày các loại thực phẩm sau đây:

• Các loại cá hoặc hạt lanh, các thực phẩm chứa nhiều axit béo Omega-3
• Trà xanh: Trà xanh chứa nhiều chất oxy hóa có thể bảo vệ da khỏi những tác động xấu từ bên ngoài môi trường đồng thời tăng cường sức đề kháng cho da.
• Hàu: Đây là thực phẩm giàu kẽm có tác dụng rất tốt trong việc ngăn ngừa mụn trứng cá. Tuy nhiên, chỉ nên bổ sung cho cơ thể một lượng vừa đủ để tránh tác dụng phụ.
• Thực phẩm giàu probiotic: Có tác dụng giảm bớt tình trạng viêm và cải thiện tình trạng mụn trứng cá. Dưỡng chất này có nhiều trong sữa chua, bắp cải bơ, kim chi, socola đen, tảo vi,…
• Trái cây tươi và rau củ quả: Ăn nhiều những loại thực phẩm này có thể giúp da kháng viêm và giảm lượng dầu nhờn trên da, ngừa mụn trứng cá đồng thời làm sáng da hiệu quả.

2. Bị mụn nội tiết không nên ăn gì?

Nếu đang bị mụn nội tiết tấn công, người bệnh cần kiêng kỵ một số loại thực phẩm sau đây:

• Sữa bò và các chế phẩm làm từ sữa: Các thành phần có trong sữa có thể làm tình trạng viêm nhiễm của mụn trở nên nghiêm trọng hơn.
• Đường và đồ ngọt: Nồng độ đường trong cơ thể quá cao cũng có thể dẫn đến tình trạng rối loạn nội tiết và làm nổi mụn.
• Những loại thực phẩm có chỉ số glycemic cao: Những thực phẩm này làm gia tăng nồng độ đường và insulin trong máu khiến tình trạng viêm nhiễm nặng hơn đồng thời kích thích mụn trứng cá phát triển.
• Thức ăn nhanh, đồ ăn đông lạnh: Những thực phẩm này chứa những chất bảo quản có thể làm rối loạn hormone trong cơ thể và dẫn đến nhiều triệu chứng như nổi mụn, hen suyễn,…
• Socola và đồ ăn vặt: Các loại đồ ăn này dễ khiến nồng độ đường trong máu gia tăng, làm mụn trứng cá phát triển nhanh hơn, độ viêm nặng hơn và gây đau đớn cho người bệnh.

Phòng tránh mụn nội tiết như thế nào thì tốt?

Để mụn nội tiết không còn là nỗi lo thường trực, người bệnh cần phòng tránh mụn theo những cách sau:

• Vệ sinh da mặt sạch sẽ với nước rửa mặt dịu nhẹ 2 lần/ ngày.
• Hạn chế trang điểm, nếu có hãy sử dụng những loại mỹ phẩm không chứa dầu để hạn chế tình trạng bít tắc lỗ chân lông.
• Đội mũ, đeo khẩu trang, mặc áo dài tay, bôi kem chống nắng cẩn thận mỗi khi ra đường.

• Tẩy trang sạch sẽ mỗi ngày để loại hết cặn mỹ phẩm trên da.
• Ngủ đủ giấc, không thức khuya để đảm bảo quá trình thải độc và nghỉ ngơi của cơ thể diễn ra thuận lợi.
• Không hút thuốc lá, sử dụng bia rượu hoặc các sản phẩm chứa chất kích thích có hại cho cơ thể.
• Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ cho cơ thể để duy trì sức khỏe ổn định.
• Uống đủ lượng nước cần thiết mỗi ngày, có thể uống thêm các loại nước ép hoa quả khác.
• Duy trì tâm lý vui vẻ, thoải mái, luyện tập thể dục thể thao đều đặn để tăng cường sức khỏe một cách tốt nhất.

Vừa rồi là những thông tin về tình trạng mụn nội tiết và các phương pháp điều trị phổ biến trong giai đoạn hiện nay. Hy vọng bài viết sẽ giúp ích được cho người bệnh trong quá trình tìm lại làn da chắc khỏe của mình. Nếu cần một địa chỉ khám, tư vấn tình trạng mụn nội tiết uy tín, bạn có thể liên hệ theo thông tin dưới đây. Chúc bạn trị mụn thành công!