Nấm Ngọc Cẩu - Tác Dụng Và Những Bài Thuốc Quý Cho Phái Mạnh

Nấm ngọc cẩu giúp chữa được bệnh yếu sinh lý và là vị thuốc giúp phái mạnh tăng cường “bản lĩnh” khi bước qua độ tuổi trung niên. Bên cạnh đó, loại dược liệu này còn chữa bệnh sản hậu, tình trạng đau lưng mỏi gối, táo bón và nhiều tác dụng khác cho sức khỏe.

+ Tên khoa học: Cynomorium songaricum.

+ Tên gọi khác: Tỏa dương, củ gió đất, củ pín, địa mao cầu hoặc xà cô.

+ Họ: Balanophoraceae (Gió đất).

I/ Mô tả nấm ngọc cẩu

Đặc điểm các thành phần

Nấm ngọc cẩu là loại thực vật nửa cây nửa nấm với mùi đặc trưng. Cấu tạo của nó gồm một cái cán dài và mo lớn trùm phía trên. Toàn thân nạc và mềm. Ngọc cẩu mọc thành từng mảng. Trong đó có cả nấm đực và nấm cái.

Khi còn nhỏ, nó nhú lên mặt đất với kích thước như nấm rơm nhưng có màu đỏ. Khi già, nấm thường chuyển sang màu trắng. Rễ ký sinh trên những cây gỗ lớn nằm sâu dưới lòng đất. Cũng chính vì thế nên loại nấm này thường chỉ được tìm thấy trong những lùm cây bụi.

Các loại nấm ngọc cẩu

Dựa vào kích thước và hình dáng bên ngoài, người ta chia tỏa dương thành 2 loại: đực và cái.

• Đặc điểm của nấm đực: Cao từ 10 -15cm, không mở bung ra. Mùi nhiều hơn nấm cái. Màu nấm được tạo thành từ hàng ngàn cánh hoa nhỏ ti li; 
• Đặc điểm của nấm cái: Cán bé nhưng bông to. Kích thước tương tự như bắp ngô ngon và nhỏ hơn nấm đực.

Ngoài ra, dựa vào màu sắc ruột nấm, người ta còn chia loại thực vật này thành 2 loại: tỏa dương ruột vàng và ruột đỏ (hoặc tím). Trong đó, loại ruột đỏ dài và có đường kính nhỏ hơn ruột vàng.

Môi trường sống và phân bố

Ngoài đặc điểm ưa môi trường bóng râm, tỏa dương thường chỉ được tìm thấy trên những vùng núi cao. Chúng có thể sinh trưởng trên độ cao 1.500m so với mặt nước biển.

Chưa có tài liệu ghi nhận về nguồn gốc của tỏa dương. Tại Việt Nam, loại nấm này được tìm thấy ở một số tỉnh thuộc miền núi phía Bắc. Tiêu biểu là Hòa Bình, Yên Bái, Lào Cai, Hà Giang và Tuyên Quang.

Bộ phận dùng, thu hái, sơ chế và bảo quản tỏa dương

Bộ phận dùng: Toàn thân. Khi dùng làm dược liệu, người ra ưu tiên chọn nấm đực hơn nấm cái và nấm ruột đỏ nhiều hơn nấm ruột vàng.

Cách dùng: Sắc lấy nước, ngâm rượu hoặc chế biến thành món ăn;

Thu hái:

Thời điểm tốt nhất để thu hái tỏa dương là từ tháng 9 – 12 hằng năm. Vào giai đoạn này nấm sẽ đạt được kích thước lớn và có giá trị dược liệu tốt nhất. Sau tháng 12, nấm sẽ chìm xuống đất và trồi lên vào năm sau khi gặp điều kiện thuận lợi. Chọn những cây nấm có kích thước bằng và lớn hơn ngón tay; có màu đỏ nâu sẫm.

Sơ chế:

Rửa nấm nhiều lần với nước sạch. Nếu dùng dạng khô thì cắt thành lát mỏng dọc theo chiều dài của nấm. Phơi trong bóng râm, nơi có nhiều gió cho đến khi mặt nấm hơi se lại.

Bảo quản:

Nếu muốn dùng lâu, tỏa dương cần được phơi hoặc sấy khô hoàn toàn. Bảo quản nấm trong túi ni lông hoặc các hũ thủy tinh. Nhớ cột kín túi hoặc đậy kín nắp để không khí ẩm không lọt vào bên trong gây hư hỏng.

Cách ngâm rượu nấm ngọc cẩu

Đây là cách dùng phổ biến của loại dược liệu này. Có thể dùng nấm ở dạng tươi hoặc khô. Ở dạng tươi ngâm rượu sẽ nhanh được dùng hơn. Tuy nhiên xét về màu sắc, độ thơm ngon hoặc có khi là giá trị dược liệu thì không được đánh giá cao như khi dùng dạng khô.

Mỗi ngày uống 50ml rượu tỏa dương. Lượng rượu này chia thành 2 – 3 lần uống trong ngày. Tác dụng nổi bật nhất của nó là tăng cường sinh lực cho phái mạnh. Ngoài ra, nó còn hỗ trợ điều trị một số bệnh lý khác (bao gồm cả chữa bệnh yếu sinh lý); giúp cân bằng nội tiết tố, sáng da và giảm tàn nhang (cho phụ nữ).

Cách ngâm rượu nấm ở dạng tươi

Chuẩn bị: 1 ký tỏa dương tươi; 4 lít rượu nếp trắng (loại 40 độ và lên men truyền thống); 200ml mật ong và bình thủy tinh (loại miệng rộng, dung tích khoảng 7 lít).

Thực hiện: Sau khi rửa nấm nhiều lần với nước sạch thì rửa qua một lần rượu. Có thể để nguyên cây hoặc cắt dọc nếu kích thước lớn. Cho nấm vào bình trước. Lần lượt đổ mật ong và rượu vào sau. Lưu ý phải để toàn bộ nấm ngập trong rượu. Đậy kín nắp và để nơi khô ráo, thoáng mát. Sau khoảng 1 tháng là có thể dùng.

Cách ngâm rượu nấm ở dạng khô

Chuẩn bị: Nửa ký tỏa dương ở dạng khô; 5 lít rượu nếp (yêu cầu về loại rượu tương tự như dùng ngâm nấm tươi); 100ml mật ong và bình thủy tinh (dung tích khoảng 8 lít, kích thước miệng bình không cần quá to).

Thực hiện: Nấm khô cần rửa sạch với nước và rượu. Lần lượt cho nấm, mật ong và rượu vào bình. Sau đó đậy kín nắp. Cách ngâm rượu dùng nấm khô sẽ cần ít nhất 2 tháng mới có thể sử dụng. Thông thường, người ra uống loại rượu này sau 3 tháng ngâm. 

II/ Giá trị dược liệu của nấm ngọc cẩu

Tính vị và thành phần hóa học

Tỏa dương là một vị thuốc Đông y. Đây là loại dược liệu có tính ôn, vị chát và hơi ngọt. Theo ghi chép của nhiều tài liệu y học cổ truyền, tỏa dương quy kinh (tác dụng đặc biệt) đến tỳ (lá lách) và thận.

Nghiên cứu về thành phần hóa học của nấm ngọc cẩu, các nhà khoa học đã phát hiện ra loại thực vật này có 13 loại axit amin khác nhau. Bên cạnh đó, nó còn chứa nhiều hoạt chất có giá trị dược liệu như: Gentianine, choline, carpaine, orienti và vitexin…

Đặc biệt, thành phần của tỏa dương còn chứa chất cải thiện nội tiết tố nam và kích thích ham muốn tình dục. Chính vì thế, người ra xem đây là vị thuốc đặc biệt dành cho phái mạnh, giúp họ lấy lại bản lĩnh và sự sung mãn của mình trong chuyện “chăn gối”.

Công dụng của tỏa dương với sức khỏe

Tác dụng của tỏa dương được ghi nhận khá rõ ràng trong Đông y, cụ thể:

• Tăng cường sinh lý (cho cả nam và nữ);
• Phục hồi sức khỏe cho phụ nữ sau sinh;
• Bồi bổ cơ thể và tăng cường sức đề kháng;
• Nhuận tràng, giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn;

Ở góc độ khoa học hiện đại, rất nhiều những công trình nghiên cứu đã chỉ ra công dụng của nấm ngọc cẩu với sức khỏe như sau:

• Điều hòa hệ miễn dịch;
• Tăng cường sức chịu đựng của cơ thể;
• Hỗ trợ khắc phục các rối loạn ở vùng dưới đồi, tuyến yên và tuyến thượng thận;
• Tiêu diệt các gốc tự do, nhờ đó ngăn chặn được phần nào quá trình lão hóa tự nhiên;
• Kháng viêm và phòng tình trạng lở loét;
• Ức chế quá trình ngưng tập tiểu cầu, đồng thời thúc đẩy cơ thể tổng hợp DNA và RNA nhanh hơn. Tác dụng này vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu. Có nhiều giả thuyết đưa ra rằng nó có thể ngăn ngừa được ung thư.

Nếu sử dụng tỏa dương uống hằng ngày để bồi bổ sức khỏe thì chỉ nên dùng 0,5g ở dạng khô. Cách dùng là hãm với nước sôi như khi uống trà. 

Tác dụng chữa bệnh của nấm ngọc cẩu

Người Dao đỏ dùng tỏa dương để phòng và chữa bệnh hậu sản. Bên cạnh đó, họ còn dùng loại nấm này để chữa yếu sinh lý. Ngoài ra, nó còn dùng để làm đẹp da, giảm nám và tàn nhang.

Tổng hợp công dụng chữa bệnh của tỏa dương theo ghi chép Đông y và từ kinh nghiệm dân gian như sau:

• Khắc phục suy giảm ham muốn, xuất tinh sớm, rối loạn cương dương hoặc một vài tình trạng khác của bệnh yếu sinh lý;
• Suy giảm trí nhớ;
• Chữa đau nhức xương khớp;
• Bệnh hậu sản.

Tùy thuộc vào tình trạng bệnh và cơ địa từng người, cách dùng tỏa dương chữa bệnh sẽ khác nhau. Nó có thể được sử dụng riêng lẻ, kết hợp cùng các vị thuốc khác hoặc chế biến thành món ăn. Bạn vẫn nên tham khảo ý kiến của chuyên gia trước khi áp dụng các bài thuốc chữa bệnh này. Đặc biệt lưu ý không tự ý kết hợp các vị thảo dược với nhau.

III/ Bài thuốc với nấm ngọc cẩu dành cho sức khỏe của nam giới

Chữa rối loạn cương dương, bồi bổ khí huyết và tăng trí nhớ

Chuẩn bị: 30g tỏa dương dạng khô và 2 muỗng mật ong.

Thực hiện: Nấm sau khi rửa sạch thì cho vào nồi nấu. Đổ vào đó khoảng 1 lít nước hoặc đến khi nấm ngập hoàn toàn trong nước. Đậy nắp rồi đun trong lửa lớn. Khi nước sôi thì hạ lửa nhỏ lại và tiếp tục đun đến khi nước sắc còn một nửa.

Cách dùng: Gạn lấy phần nước trong. Cho mật ong vào và khuấy đều. Chia thuốc ra thành 2 lần uống trong ngày. Nên uống khi thuốc còn ấm.

Bài thuốc từ món ăn với tỏa dương giúp cường dương

Chuẩn bị: tỏa dương và nhục thung dung (dùng ở dạng khô, mỗi loại 5g); 50g thịt dê và 200g bột mì.

Thực hiện: Hai loại dược liệu sắc lấy nước. Dùng nước này nhào với bột mì. Trộn nước với bột theo tỷ lệ thích hợp để bột có thể cán ra và sắc thành sợi như mì. Dùng mì này nấu ăn với thịt dê.

Cách dùng: Mỗi ngày ăn một lần. Liên tục trong khoảng 1 tháng hoặc cho đến khi hoạt động của cơ quan sinh dục trở lại như bình thường. Hiệu quả có thể cảm nhận được rõ ràng sau mỗi lần dùng món ăn này.

Chữa xuất tinh sớm, tinh dịch loãng và suy giảm ham muốn tình dục

Chuẩn bị: 20g tỏa dương; đỗ trọng và thục địa (mỗi loại 30g) và 8g quả táo tàu. Tất cả đều dùng ở dạng khô. Kết hợp với các vị thuốc Đông y này là 15g gừng tươi và 150g đuôi lợn.

Thực hiện: Đuôi lợn cạo lông, rửa sạch và chặt thành từng khúc vừa ăn. Gừng rửa sạch rồi giã nát. Các vị thuốc cũng mang đi rửa sạch. Cho tất cả các nguyên liệu vào nồi, đổ nước ngập rồi đậy kín nắp. Dùng lửa nhỏ, hầm liên tục trong khoảng 2 giờ đồng hồ.

Cách dùng: Thêm một chút gia vị trước khi tắt bếp. Mỗi lần nấu chia ra thành nhiều lần ăn hết trong ngày. 

Bài thuốc chữa liệt dương

Có hai cách dùng nấm ngọc cẩu chữa liệt dương

Cách 1: Kết hợp với quả dâu tằm và mật ong

Chuẩn bị: Tỏa dương dạng khô và dâu tằm chín ở dạng tươi, mỗi loại 20g; 10ml mật ong.

Thực hiện: Tán nhỏ tỏa dương rồi mang nó đi hãm với nước sôi. Cho vào đó mật ong và dâu tằm. Giữ nhiệt trong khoảng 15 phút rồi gạn lấy nước trong. Chia lượng nước này thành nhiều lần uống trong ngày. Nên uống khi nước còn ấm. Bài thuốc chữa liệt dương theo cách 1 không dùng cho người đang bị tiêu chảy.

Cách 2: Kết hợp với 12 vị thuốc Đông y

Chuẩn bị: Tỏa dương, ba kích, nhục thung dung, táo nhân, bạch nhân sâm và thỏ ty tử (mỗi loại 12g); sơn thù du, hoài sơn, thục địa và câu ký (mỗi loại 15g); cam thảo và thiên môn đông (mỗi vị 9g). Tất cả các nguyên liệu đều dùng ở dạng khô.

Thực hiện: Tán các nguyên liệu thành bột. Trộn nó với một ít mật ong để nặn thành viên. Mỗi viên có khối lượng khoảng 9g. Mỗi ngày dùng 3 viên, chia ra thành 3 lần uống. Uống với nước bình thường.

Bài thuốc chữa di tinh và hoạt tinh

Chuẩn bị: Tỏa dương và tang phiêu (mỗi loại 120g); bạch phục linh và long cốt (mỗi vị 40g). 

Thực hiện: Tán mịn các vị thuốc rồi hòa với nước muối loãng. Mỗi ngày dùng 15g bột thuốc đã nặn thành viên. Chia lượng thuốc thành 2 lần uống.

IV/ Những bài thuốc chữa bệnh khác với nấm ngọc cẩu

Trị táo bón cho người lớn tuổi

Cách 1: Nấu cao tỏa dương

Chuẩn bị: Tỏa dương và nhục thung dung (mỗi loại 100g); 250ml mật ong.

Thực hiện: Rửa sạch các nguyên liệu rồi sắc với 2 lần nước. Lượng thuốc sắc được sau 2 lần trộn lại với nhau rồi cô đặc lại. Đến khi thành cao thì cho mật ong vào trộn đều. Bảo quản trong lọ thủy tinh. Mỗi ngày dùng 2 – 3 muỗng nhỏ. Pha loãng cao với nước khi uống. Dùng trước bữa ăn chính khoảng 15 phút.

Cách 2: Sắc lấy nước uống cùng các vị thuốc khác

Chuẩn bị: 15g tỏa dương; vừng vàng và đen mỗi loại 12g; ngưu tất và chỉ xác (mỗi vị 10g).

Thực hiện: Sắc lấy nước uống. Lượng thuốc chia thành 2 lần uống trong ngày. Uống lúc đói bụng.

Bài thuốc chữa đau mỏi lưng gối và tiểu nhiều về đêm với tỏa dương

Cách 1: Nấu món ăn

Chuẩn bị: 15g tỏa dương; 100g thịt dê; 1 chén gạo lứt và một ít gừng tươi.

Thực hiện: Tỏa dương sau khi rửa sạch thì nấu với 700ml nước trong khoảng 20 phút. Dùng nước này hầm thịt dê và gạo. Khi gần chín thì nêm gia vị và cho vào đó một ít gừng, hành lá. Ăn món này hằng ngày. 

Cách 2: Kết hợp cùng các loại thảo dược

Các dược liệu cần chuẩn bị: Tỏa dương, hủ trường, quy bản, mộc miên, hoàng bá và ngưu tất (mỗi loại 16g); địa hoàng và đương quy (mỗi vị 8g) và một ít rượu trắng. Tất cả nguyên liệu dùng ở dạng khô.

Thực hiện: Nghiền các vị thuốc thành bột mịn rồi hòa với một ít rượu. Nặn thành viên, mỗi viên nặng khoảng 10g. Bảo quản trong lọ thủy tinh, mỗi ngày dùng 2 viên.

Chữa khí hư cho phụ nữ

Sắc lấy nước uống một trong hai nhóm các vị thuốc dưới đây:

Nhóm 1: 5g tỏa dương; đảng sâm, hồng trà và hoài sơn (mỗi vị 3g); 2g phúc bồn tử.

Nhóm 2: Kết hợp 5g tỏa dương với hồng trà, long cốt, tang phiêu phiêu, nhục thung dung và phục linh. Mỗi loại dược liệu dùng 3g.

V/ Lưu ý khi sử dụng nấm ngọc cẩu

Tỏa dương không có độc tính. Bên cạnh đó, cũng chưa có nghiên cứu khoa học nào nói về những tác động không tốt đến sức khỏe khi dùng loại nấm này trong thời gian dài. Tuy nhiên, bạn vẫn nên dùng đúng liều lượng mà thầy thuốc đã hướng dẫn.

Ngoài ra, dù tỏa dương là một vị thuốc tốt cho sức khỏe và chữa được nhiều bệnh nhưng không phải ai cũng có thể sử dụng. Đặc biệt là khi người đó đang mắc một số bệnh nhất định. Tự ý dùng loại nấm này có thể khiến bệnh tình thêm trầm trọng. Cụ thể, những đối tượng không được dùng tỏa dương là:

• Người bị cao huyết áp;
• Đang bị bệnh ở đường tiêu hóa;
• Đang xạ trị để chữa ung thư;
• Có tiền sử dị ứng với nấm hoặc bất kỳ thành phần nào trong bài thuốc với tỏa dương;
• Người bị suy giảm chức năng của gan và thận.

Cuối cùng, khi điều trị bệnh bằng các bài thuốc với tỏa dương, bạn cần hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi dùng. Nguyên nhân là một số thành phần của nấm này có thể xảy ra tương tác không tốt với loại thuốc tân dược đang dùng. 

VI/ Cẩn thận phân biệt nấm ngọc cẩu thật và giả

Trước những công dụng của tỏa dương với sức khỏe, đặc biệt là đối với vấn đề sinh lý của nam giới, giá thành của loại nấm này khá cao. Nó thường rơi vào khoảng 200 – 300 ngàn đồng một ký ở dạng tươi và gấp đôi giá này ở dạng khô. Chính vì giá trị dược liệu và kinh tế lớn, nhiều người đã làm giả tỏa dương để chuộc lợi.

Để không mua phải nấm giả hoặc kém chất lượng, bạn cần lựa chọn cơ sở uy tín. Nếu không có điều kiện mua ở dạng tươi và còn nguyên củ mà chỉ có thể mua ở dạng khô thì bạn có thể dựa vào một số đặc điểm sau để phân biệt:

• Mùi: Thơm nhẹ, không khó chịu;
• Màu sắc bên ngoài: nâu sẫm, không bị ẩm mốc;
• Nấm không bị vụn nát, kích thước nhỏ.