Nám – Tàn Nhang: Cách phân biệt và chữa trị từ thiên nhiên

Nám và tàn nhang có thường hay bị nhầm. Dưới đây và một số cách phân biệt. Bên cạnh đó là một số giải pháp điều trị tại nhà từ các nguyên liệu thiên nhiên được đánh giá cao về hiệu quả.

Tìm hiểu về nám và tàn nhang

Nám

Màu da được quy định bởi sắc tố melanin. Nó được sản xuất bởi enzyme tyrosinase và có cả sự tham gia của ánh nắng mặt trời (về lâu dài). Tuy nhiên, trong ánh sáng mặt trời có tia UV. Nếu da tiếp xúc quá nhiều với tia này cộng thêm một số yếu tố khác thì lượng melanin sẽ tăng đột biến.

Rối loạn sắc tố tại một vùng da nhất định là cơ chế gây nám da. Điều đặc biệt là vùng da bị nám thường có tính chất đối xứng. Người ta chưa tìm ra lý do cho vấn đề này.

Vị trí thường bị nám thường là mặt hoặc những vùng da dễ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như cổ và cánh tay. Dựa vào kích thước của vùng da bị nám, người ta chia thành 3 loại: nám đốm, nám mảng và nám hỗn hợp.

Nám da thường phổ biến ở nữ giới hơn nam giới. Trong đó, phụ nữ bước vào độ tuổi tiền mãn kinh thường gặp phải tình trạng này. Nám da có thể xuất hiện ở độ tuổi sớm hơn nhưng thường là sau 20 tuổi.

Tàn nhang

Cơ chế chủ yếu gây tàn nhang vẫn đang được nghiên cứu. Biểu hiện của tình trạng này là sự xuất hiện của những đốm nhỏ li ti trên da. Thường là da mặt. Màu của nó có thể là đỏ, vàng, nâu hoặc đen. Khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, màu của những đốm da bị tàn nhang sẽ nổi rõ hơn.

Tàn nhang thường xuất hiện ngay khi mới sinh ra. Nó không gây nguy hiểm đến tính mạng, cũng không chuyển biến thành ung thư. Tuy nhiên, tình trạng này ảnh hưởng nhiều đến sự tự tin khi giao tiếp.

Dựa vào nguyên nhân, tàn nhang được chia thành 2 loại: loại thông thường và loại do cháy nắng. Trong đó, loại do cháy nắng thường có kích thước to và màu sẫm hơn bình thường. Vị trí hay xuất hiện là ở vai và lưng.

Ngoài ra, phân biệt theo màu sắc, người ta chia tàn nhang thành Ephelides (màu xám hoặc nâu nhạt, thường gặp ở người da trắng) và Lentigines (màu nâu đen hoặc đen, không mờ vào mùa đông, có thể xảy ra ở mọi đối tượng và mọi lứa tuổi).

Những điểm khác biệt giữa nám và tàn nhang

Dựa vào quan sát bên ngoài, biểu hiện của vùng da bị nám với tàn nhang khá giống nhau. Đó là những mảng da có màu khác thường và nhẵn. Tuy nhiên, chúng hoàn toàn khác nhau về nguyên nhân và đối tượng. Bên cạnh đó, nếu quan sát kỹ, bạn sẽ thấy màu sắc, hình dáng và kích thước của hai tình trạng này có nhiều điểm khác nhau.

Khác biệt về nguyên nhân giữa nám với tàn nhang

• Nám da: Thường do thay đổi nội tiết tố và sự tích tụ của các gốc tự do khi ngoài 30 tuổi;
• Tàn nhang: Chủ yếu do di truyền và thay đổi nội tiết tố trong độ tuổi dậy thì.

Màu sắc của nám da khó phân biệt với tàn nhang

• Nám da: Sẫm, nâu hoặc vàng;
• Tàn nhang: Đỏ, vàng, nâu, nâu nhạt hoặc đen.

Hình dáng và kích thước cũng là một cách phân biệt nám da với tàn nhang

Nám mảng và nám tổng hợp ít khi bị nhầm lẫn với tàn nhang vì có kích thước lớn. Trong khi đó, nám đốm hay bị xem là tàn nhang. Loại nám da này thường xuất hiện hai bên gò má với hình dáng và kích thước tương tự như đầu que diêm

Trong khi đó, những nốt nhỏ của tàn nhang thường có kích thước từ 1 – 5mm. Nó hình tròn, to bằng đầu ghim. Những chấm nhỏ này có thể nằm riêng lẻ hoặc tạo thành từng đốm.

Độ tuổi xuất hiện nám khác với tàn nhang

• Nám: Chủ yếu là phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh và tiền mãn kinh;
• Tàn nhang: Mọi lứa tuổi.

Đặc điểm hình thành của nám da khác biệt tàn nhang

• Nám da: Nằm sâu trong các lớp da. Thường gặp ở mặt;
• Tàn nhang: Chỉ trên bề mặt da. Có thể xuất hiện toàn thân.

Cách trị nám và tàn nhang từ thiên nhiên

Khoai tây đông đá chữa nám hoặc tàn nhang

Chuẩn bị: 1 củ khoai tây nhỏ, 1 trái chanh và khay làm nước đá.

Thực hiện: Khoai tây rửa sạch, gọt vỏ rồi cắt miếng trước khi xay nhuyễn. Cho nước cốt chanh (khoảng 3 muỗng nhỏ) vào cùng lúc. Thêm một ít nước để tạo thành hỗn hợp mịn. Đổ hỗn hợp này vào khay đá rồi mang đi đông lạnh.

Cách dùng: Sau khoảng 5 giờ đồng hồ đông lạnh là có thể sử dụng. Mỗi buổi tối trước khi đi ngủ dùng một viên đá khoai tây và nước cốt chanh thoa lên mặt. Nhớ rửa sạch mặt trước khi thoa. Tập trung nhiều ở những vùng da bị nám hoặc tàn nhang. Chờ trong khoảng 10 phút sau khi thoa thì rửa lại mặt với nước sạch.

Công dụng: Hàm lượng vitamin và khoáng chất cao trong khoai tây có khả năng chống oxy hóa tốt. Đặc biệt là vitamin B6, C và kali. Những thành phần này giúp tăng cường sản sinh collagen. Qua đó, độ đàn hồi của da được tăng cường. Đồng thời, kết hợp chanh và khoai tây còn giúp xóa mờ nám hoặc tàn nhang; kích thích tuần hoàn máu và se khít lỗ chân lông. 

Chữa nám hoặc tàn nhang với lá trầu không

Chuẩn bị: 1 nắm lá trầu không (dạng tươi); 100ml nước và một ít muối hạt.

Thực hiện: Ngâm lá trầu không trong nước muối khoảng 10 phút rồi rửa sạch. Xếp lá vào nồi, đổ nước ngập lá rồi nấu trong khoảng 30 phút. Xay nhuyễn bã phần lá cùng với nước sau khi nấu. Thêm một ít muối trong lúc xay. Tiếp tục mang đi đun với lửa nhỏ cho đến khi cô đặc lại như keo. Bảo quản trong lọ thủy tinh. Chờ nguội thì đậy kín rồi để trong ngăn mát tủ lạnh.

Cách dùng: Rửa sạch mặt rồi lau khô. Thoa một ít hỗn hợp lên vùng da bị nám hoặc tàn nhang. Chờ trong khoảng 15 phút thì rửa lại với nước sạch ở nhiệt độ bình thường.

Công dụng: Thành phần của lá trầu không có nhiều hoạt chất ngăn chặn sự hình thành của sắc tố melanin. Cụ thể là muối khoáng, chất xơ (mỗi chất chiếm tỷ lệ khoảng 2,3%); carbohydrate (61%). Những hoạt chất này thúc đẩy cơ thể sản sinh collagen và elastin. Qua đó, da sẽ trắng hồng và mịn màng hơn.

Lưu ý khi dùng lá trầu không chữa nám hoặc tàn nhang

• Chỉ bôi hỗn hợp lên vùng da bị nám;
• Không để hỗn hợp trên da quá 15 phút;
• Trong 10 ngày đầu tiên, dùng mỗi ngày 1 lần. Sau đó giảm tần suất xuống còn 1 lần/1 tuần.

Dùng tỏi chữa nám hoặc tàn nhang

Chuẩn bị: 2 -3 tép tỏi.

Thực hiện: Tỏi lột vỏ, rửa sạch và giã nhuyễn.

Cách dùng: Đắp trực tiếp cả phần bã và nước cốt tỏi lên vùng da bị nám hoặc tàn nhang. Nhớ vệ sinh da trước khi đắp. Chờ khoảng 10 phút thì rửa lại bằng nước sạch. Thực hiện mỗi tuần 2 – 3 lần.

Công dụng: Ức chế sự hình thành của các tế bào hắc tố. Bên cạnh đó, tỏi dùng ngoài da giúp đẩy lùi quá trình lão hóa. Ngoài ra, nó còn hỗ trợ chuyển đổi các loại protein cần thiết cho da.

Các loại mặt nạ chữa nám và tàn nhang từ thiên nhiên

Cà chua

Chuẩn bị: 1 quả cà chua và 2 thìa lớn sữa chua không đường.

Thực hiện: Xay nhuyễn cà chua và sữa chua với nhau.

Cách dùng: Đắp hỗn hợp lên da sau khi đã rửa sạch và lau khô. Kết hợp với đó là massage nhẹ nhàng để các dưỡng chất thấm sâu hơn. Chờ trong khoảng 20 phút thì rửa lại mặt bằng nước ấm. Đắp mặt nạ cà chua và sữa chua từ 2 – 3 lần/1 tuần.

Công dụng: Ngoài chữa nám hoặc tàn nhang, hỗn hợp cà chua và sữa chua đắp mặt còn làm mềm, sáng da và đẩy lùi lão hóa.

Ngoài cách đắp mặt nạ, có thể dùng cà chua làm sinh tố uống. Loại nước uống này không chỉ hỗ trợ cơ thể chữa nám, tàn nhang từ bên trong mà còn giúp tăng cường sức đề kháng. Hoặc nếu bạn không có sữa chua thì có thể để cà chua trong ngăn mát tủ lạnh khoảng vài giờ rồi cắt thành lát mỏng đắp ngoài da.

Bạc hà

Chuẩn bị: 1 nắm lá bạc hà ở dạng tươi và một ít nước sạch.

Thực hiện: Lá bạc hà sau khi rửa sạch thì xay nhuyễn với một ít nước. Dùng khăn mỏng lọc lấy nước cốt, bỏ bã.

Cách dùng: Vệ sinh da mặt rồi dùng bông gòn thấm nước bạc hà thoa đều lên da. Đợi khô tự nhiên rồi rửa lại với nước ấm.

Công dụng: Bên cạnh tác dụng chữa nám hoặc tàn nhang, nước cốt lá bạc hà còn có tác dụng kháng khuẩn, chống khô da và giúp máu lưu thông tốt hơn.

Tía tô

Chuẩn bị: 200g lá tía tô; 1 muỗng lớn nước cốt chanh (hoặc thay thế bằng mật ong).

Thực hiện: Lá tía tô rửa sạch và chờ cho ráo nước. Cho lá này vào máy xay cùng với nước cốt chanh hoặc mật ong. Cho vào đó thêm một ít nước đủ cho 1 lần sử dụng.

Cách dùng: cho hỗn hợp ra một cái bát nhỏ. Rửa sạch mặt rồi lau khô. Hoặc bạn có thể xông hơi để loại bỏ hiệu quả hơn bụi bẩn và bã nhờn tích tụ. Thoa hỗn hợp lên da kết hợp với massage nhẹ nhàng (nên thao tác theo chiều xoắn ốc). Chờ trong khoảng 20 phút thì rửa lại với nước sạch.

Ngoài cách dùng lá tía tô kết hợp cùng chanh hoặc mật ong làm mặt nạ đắp để chữa nám hoặc tàn nhang, còn có nhiều cách sử dụng khác. Tiêu biểu là dùng dạng nguyên chất (thoa ngoài da), làm sinh tố uống hoặc dùng lá ở dạng khô để hãm với nước sôi uống như trà.

Dầu oliu, mật ong và chanh

Chuẩn bị: Dầu oliu và mật ong mỗi loại 3 thìa; nước cốt chanh dùng 2 thìa.

Thực hiện: Trộn đều các nguyên liệu. Rửa mặt với nước ấm và lau khô. Thoa hỗn hợp lên mặt kết hợp cùng massage nhẹ nhàng trong 5 phút thì ngừng. Thư giãn trong 15 phút rồi rửa lại da với nước sạch. Mỗi tuần cần đắp mặt nạ với hỗn hợp này từ 2 – 3 lần.

Công dụng: Bên cạnh khả năng chữa nám hoặc tàn nhang, mặt nạ từ dầu oliu, mật ong và nước cốt chanh còn có tác dụng tẩy tế bào chết.

Xem thêm: Mặt nạ cho da khô và nám – Giúp dưỡng, thổi bay nám

Ưu và nhược điểm trị nám và tàn nhang từ thiên nhiên

Hiệu quả của các phương pháp chữa nám hoặc tàn nhang tại nhà bằng các thảo dược thiên nhiên thường chỉ hiệu quả trong những trường hợp nám nhẹ hoặc tàn nhang không nhiều.

Bên cạnh đó, một số người bị nám hoặc tàn nhang có yếu tố di truyền và do cơ địa thì các phương pháp từ thiên nhiên chỉ làm giảm nhẹ hoặc mờ đi vùng da bị thâm sạm. Rất khó để chữa khỏi hoàn toàn. Thực tế, ngay cả những phương pháp hiện đại cũng không thể chắc chắn có thể chữa khỏi trong những trường hợp như thế này hay không.

Nói tóm lại, chữa nám hoặc tàn nhang từ thiên nhiên có hiệu quả hay không còn tùy thuộc vào rất nhiều yếu tố. Những ưu và nhược điểm khi dùng cách điều trị này là:

Ưu điểm

• An toàn khi thực hiện đúng cách;
• Chi phí thấp;
• Nguyên liệu dễ tìm;
• Cách thực hiện khá đơn giản, không đòi hỏi nhiều dụng cụ;
• Có thể dùng cho da nhạy cảm;
• Ngoài tác dụng chữa nám hoặc tàn nhang còn dưỡng da và đẩy lùi tình trạng lão hóa.

Nhược điểm

• Hiệu quả cải thiện nám và tàn nhang chậm;
• Cần sự kiên trì từ người điều trị;
• Tính tiện lợi không cao, không phù hợp với người bận rộn;
• Đối với những vết nám thành từng mảng, nám hỗn hợp hoặc tàn nhang ngay từ khi còn nhỏ thường không có hiệu quả.

Xem thêm: Điều trị nám bằng bắn laser có hết không?

Những lưu ý quan trọng khi chữa nám và tàn nhang tại nhà

Bảo vệ da trước ánh nắng mặt trời là điều vô cùng quan trọng. Đặc biệt là trong lúc điều trị nám da với tàn nhang. Hoặc ngay cả khi đã điều trị khỏi tình trạng này rồi nhưng nếu không chú ý bảo vệ da thì nám da cũng như tàn nhang rất dễ tái phát. Thậm chí xuất hiện với mức độ nặng hơn trước. Những điều cần biết để bảo vệ da trước những tác hại từ ánh nắng mặt trời là:

• Không để da tiếp xúc trực tiếp dưới ánh nắng trong khoảng 9h đến 16h. Hạn chế ra ngoài đường trong khoảng thời gian này;
• Dùng kem chống nắng mỗi ngày từ 1 – 2 lần. Thoa trước khi ra ngoài 15 phút. Chú ý dùng những loại có chỉ số SPF 30+;
• Dù có dùng kem chống nắng thì vẫn cần che chắn kỹ khi ra ngoài những lúc trời nắng gắt. Nên dùng những loại trang phục có chất liệu chống tia UV.

Bên cạnh đó, để nâng cao hiệu quả chữa nám da cũng như tàn nhang, bạn cần lưu ý về chế độ ăn uống và sinh hoạt của mình. Cụ thể là:

• Đảm bảo lượng dinh dưỡng hằng ngày;
• Bổ sung nhiều rau củ quả tươi;
• Hạn chế những thực phẩm cay nóng và nhiều dầu mỡ;
• Hạn chế dùng các chất kích thích (rượu, bia và thuốc lá…);
• Uống đủ nước;
• Ngủ đủ giấc, không thức quá khuya;
• Luyện tập thể dục, thể thao vừa sức và đều đặn. Với những môn ngoài trời, cần hạn chế tập luyện dưới trời nắng gắt;
• Giữ cho tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng quá mức.