Bệnh viêm xoang cấp là gì? Triệu chứng, cách điều trị thế nào hiệu quả?
Viêm xoang cấp là một trong những bệnh lý hô hấp thường gặp nhất là khi thay đổi thời tiết. Bệnh gây nhiều phiền toái, ảnh hưởng không nhỏ tới người bệnh. Đáng nói, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí gây mù lòa nếu không chữa trị kịp thời, dứt điểm.
Viêm xoang cấp là gì? Bệnh có nguy hiểm không?
Viêm xoang cấp là tình trạng các hốc mũi bị viêm, sưng gây cản trở chất nhầy và dịch mũi thoát ra ngoài. Đây là một trong những trình trạng bệnh khá phổ biến bởi cấu trúc xoang phức tạp, nhiều hang, hốc, là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus tấn công, gây ra viêm xoang. Viêm xoang cấp thường kéo dài không quá 8 tuần và thường xảy ra sau một trận cảm lạnh thông thường.
Nói về vấn đề “viêm xoang cấp có nguy hiểm không”, thầy thuốc ưu ý Lê Phương – GĐ chuyên môn Trung tâm Thừa kế và Ứng dụng Đông y Việt Nam nhận định đây là bệnh khá nguy hiểm, nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn tới các biến chứng nghiêm trọng như:
- Biến chứng nhiễm trùng ổ mắt: Đây là biến chứng thường gặp nhất với tỷ lệ mắc rất cao (85%). Trong đó có khoảng 10% bệnh nhân gặp biến chứng này bị mù mắt. Nguyên nhân là do viêm nhiễm lan tỏa theo đường mạch máu từ xoang qua hốc mắt gây các biến chứng tại mắt.
- Viêm mô kết quanh mắt: Biến chứng khiến bệnh nhân đau nhức dữ dội, đau xuyên đỉnh đầu. Ngoài ra, mi mắt bị sưng phù do mủ tích tụ trong hốc mắt, có thể gây viêm dây thần kinh thị giác.
- Các biến chứng về não: Bệnh viêm xoang cấp có thể dẫn tới viêm màng não, tụ mủ dưới màng cứng, viêm tắc tĩnh mạch xoang hang, viêm tắc xoang tĩnh mạch dọc trên, và áp-xe não. Dù ít gặp nhưng những biến chứng này vô cùng nguy hiểm, có thể gây tử vong.
- Biến chứng như hội chứng nhiễm trùng nhiễm độc nặng: Biểu hiện của biến chứng này phải kể tới tăng áp lực nội sọ (sốt cao, nhức đầu, sợ ánh sáng, tinh thần trì trệ, buồn nôn, cổ cứng).
Bởi những biến chứng nguy hiểm, phức tạp của viêm xoang, người bệnh không nên chủ quan mà cần đi khám ngay khi phát hiện các dấu hiệu bệnh.
Nguyên nhân viêm xoang cấp là gì?
Có nhiều nguyên nhân gây viêm xoang cấp trong đó các nguyên nhân chính phải kẻ tới:
- Vi khuẩn, virus, nấm: Vi khuẩn, virus, nấm phát triển trong các xoang dẫn tới tình trạng viêm nhiễm, ứ đọng chất nhầy, gây cản trở luồng không khí lưu thông trong xoang.
- Cơ địa dị ứng: Các yếu tố như hóa chất, thức ăn, lông thú, phấn hoa,… có thể gây kích ứng niêm mạc mũi của những người có cơ địa dị ứng dẫn tới phù nề, bít lỗ xoang, cuối cùng dẫn tới nhiễm trùng.
- Sức đề kháng kém: Người có sức đề kháng kém, cơ thể suy nhược, niêm mạc đường hô hấp suy yếu dễ bị các yếu tố gây bệnh như vi khuẩn, virus tấn công dẫn tới viêm xoang cấp.
Ngoài ra, viêm xoang cấp còn có thể là hậu quả của sâu răng, các bệnh nhiễm trùng hàm trên, chấn thương hay các bất thường do cấu trúc.
Triệu chứng viêm xoang cấp điển hình
Để nhận biết viêm xoang cấp, bệnh nhân có thể dựa vào một số triệu chứng bệnh như sau:
- Đau nhức vùng mặt: Các cơn đau thành từng cơn, có tính chu kỳ, đau nhiều hơn về sáng do các chất tiết ứ lại trong xoang nhiều hơn vào ban đêm. Tùy thuộc vào dạng viêm xoang, vùng bị đau nhức sẽ khác nhau(viêm xoang hàm sẽ đau vùng má, viêm xoang trán đau nhức hai lông mày, viêm xoang sàng đau nhức gáy, thái dương,…)
- Chảy dịch mũi: Ở giai đoạn đầu, dịch mũi có thể loãng nhưng sau đó đặc dần, có màu vàng hoặc xanh, mùi hôi. Nếu viêm các xoang trước như xoang mũi, xoang sàng trước, dịch chảy ra mũi trước. Nếu viêm xoang sau, dịch chảy vào họng, khiến người bệnh cảm giác luôn phải khụt khịt, gây cảm giác vướng víu cổ họng,
- Nghẹt mũi: Triệu chứng này khiến người bệnh khó thở do mũi bị tắc nghẽn và cản trở. Nghẹt mũi có thể xảy ra ở một bên hoặc cả hai bên, đi kèm với chảy mũi. Mức độ nghẹt mũi nhiều hay ít tùy thuộc vào tình trạng bệnh nặng hay nhẹ. Nghẹt mũi thường xảy ra khi nằm, và tăng lên vào ban đêm.
Ngoài những triệu chứng trên, người bệnh cũng có thể gặp các triệu chứng như đau tai, viêm họng, mệt mỏi, sốt, cảm thấy buồn nôn. Ngay khi phát hiện các triệu chứng kể trên, người bệnh cần nhanh chóng đi khám để được chẩn đoán và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp.
***Lưu ý: Người bệnh cũng cần phân biệt triệu chứng viêm xoang cấp với viêm mũi dị ứng. Bệnh viêm mũi dị ứng thường gây ra các triệu chứng như ngứa mũi, hắt hơi liên tục vào buổi sáng hoặc tối. Dịch mũi có màu trong suốt, không màu, không gây nghẹt mũi.
Điều trị viêm xoang cấp thế nào?
Có nhiều phương pháp điều trị bệnh viêm xoang cấp trong đó phổ biến nhất phải kể tới chữa viêm xoang cấp bằng Tây y, Đông y và áp dụng các mẹo chữa viêm xoang tại nhà. Cụ thể, các phương pháp chữa này như sau:
Chữa viêm xoang cấp bằng Tây y
Đa phần các trường hợp viêm xoang cấp do virus có thể tự khỏi. Tuy nhiên, một số trường hợp nặng hơn người bệnh cần sử dụng thuốc điều trị. Cụ thể:
- Dùng xịt corticosteroid: Thuốc giúp ngăn ngừa viêm nhiễm, giảm cảm giác khó chịu nhanh chóng. Tuy nhiên, người bệnh chỉ nên sử dụng trong vài ngày, bởi nếu lạm dụng thuốc trong thời gian dài có thể khiến tình trạng nghẹt mũi trầm trọng hơn.
- Thuốc giảm đau không cần toa: Tiêu biểu phải kể tới aspirin, acetaminophen. Lưu ý, thận trọng khi dùng aspirin cho trẻ em hoặc thanh thiếu niên bởi thuốc có thể dẫn tới hội chứng Reye – bệnh hiếm gặp nhưng có khả năng đe dọa tính mạng ở những trẻ đó.
- Kháng sinh: Kháng sinh thường không cần thiết trong điều trị viêm xoang cấp. Tùy từng trường hợp, nếu bệnh có các triệu chứng tiến triển nặng hoặc dai dẳng nghiêm trọng, bác sĩ có thể kê toa kháng sinh. Khi dùng thuốc, người bệnh cần tuân thủ chỉ dẫn của bác.
Việc dùng thuốc Tây y giúp giảm các triệu chứng bệnh nhanh chóng, tuy nhiên, bệnh vẫn có nguy cơ tái phát nếu gặp điều kiện thuận lợi. Hơn nữa, trong quá trình sử dụng thuốc, người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ, tránh tự mua thuốc dẫn tới trường hợp dùng sai thuốc, bệnh nặng hơn.
Mẹo chữa viêm xoang cấp tại nhà
Chữa viêm xoang cấp tại nhà bằng các mẹo dân gian cũng được nhiều người bệnh áp dụng bởi tính đơn giản, an toàn, không gây tác dụng phụ. Một số mẹo dân gian thường được áp dụng trong điều trị tại nhà phải kể tới:
- Xông hơi
Hơi nước làm tăng độ ẩm không khí, từ đó giúp làm ẩm ống xoang và tan dịch nhầy tích tụ lâu ngày. Việc hít hơi nước ấm cũng giúp giảm áp lực xoang, mang tới cảm giác dễ chịu hơn. Bệnh nhân viêm xoang có thể thêm tinh dầu bạch đàn vào bồn tắm để tăng tốc độ hồi phục.
- Dùng bình xịt nước muối
Người bệnh có thể dùng bình xịt nước muối giảm áp lực xoang. Nước muối cũng cải thiện độ ẩm trong mũi và giảm áp lực xoang từ đó hỗ trợ điều trị viêm xoang cấp hiệu quả. Tuy nhiên cũng không nên lạm dụng phương pháp này quá, dễ gây tổn thương cho vùng niêm mạc mũi.
- Massage kết hợp bấm huyệt
Viêm xoang cấp là do dịch nhầy ứ đọng gây tắc các hốc xoang. Do vậy, việc massage có thể giúp làm ấm luồng khí huyết và kích thích sự lưu thông máu ở các hốc xoang, từ đó giảm thiểu ứ tắc, dẫn nhiều thực bào đến vùng viêm nhiễm để tiêu diệt vi khuẩn. Người bệnh nên massage vùng xoang đau nhức từ 10 – 20 lần cho tới khi vùng mũi ửng đỏ.
- Chườm nóng hoặc chườm lạnh
Chườm nóng giúp giảm áp lực lên xoang mũi, làm loãng chất nhầy. Chườm lạnh giúp giảm đau bằng cách thắt các mạch máu ở vùng xoang. Bất cừ vùng xoang nào bị đau đều có thể áp dụng các phương pháp này. Người bệnh chỉ cần chuẩn bị một chiếc khăn mềm, nhúng vào nước nóng, vắt ráo nước sau đó chườm lên trán và mũi trong 3 phút. Sau đó, đắp khăn lạnh vào vị trí vừa rồi từ 30 – 45 phút. Lặp lại quá trình này từ 4 – 5 lần/ ngày cho đến khi đạt được hiệu quả tốt nhất.
Các cách chữa viêm xoang cấp tại nhà an toàn, phù hợp với nhiều đối tượng trong đó có cả trẻ em, người cao tuổi, phụ nữ có thai và cho con bú. Tuy nhiên, các biện pháp này chỉ giúp giảm các triệu chứng bệnh mà không tác động tới căn nguyên bệnh. Do vậy, nó chỉ phù hợp với các trường hợp bệnh nhẹ. Nếu bệnh nặng hơn, người bệnh vẫn cần áp dụng các biện pháp điều trị đặc hiệu khác.
Chữa viêm xoang cấp bằng Đông y
Theo quan điểm của Đông y, nguyên nhân gây viêm xoang cấp là do phế hư, vệ khí kém, phong hàn xâm nhập vào kinh phế khiến ngoại tà dễ dàng xâm nhập và gây ra bệnh. Ngoài ra bệnh cũng bắt nguồn do gan hỏa gây phế nhiệt, thận âm hư làm mất cân bằng âm dương. Hỏa vượng trong cơ thể khiến độc tích tụ làm hao tổn chính khí tạo cơ hội cho ngoại tà xâm nhập.
Để điều trị bệnh dứt điểm, Đông y tập trung vào hai yếu tố là bổ thận âm, nạp khí về thận và cân bằng âm dương trong cơ thể. Khi âm dương đã ổn định, hỏa tự yên vị, chính khí vững hơn, sức đề kháng cơ thể vì vậy cũng được cải thiện. Từ đó tà khí sẽ tự được đẩy lùi, ngoại tà không có cơ hội xâm nhập cơ thể, bệnh cũng vì vậy được đẩy lùi.
Do vậy, có thể nói chữa bệnh bằng Đông y là giải pháp tối ưu không chỉ giúp bệnh được đẩy lùi hoàn toàn mà còn giúp cải thiện sức đề kháng, bảo vệ cơ thể khỏi nhiều bệnh khác.
Tuy nhiên, hạn chế của phương pháp này là thời gian điều trị lâu, hiệu quả phụ thuộc vào yếu tố cơ địa người bệnh. Hơn nữa, việc sắc thuốc cũng mất nhiều thời gian, công sức hơn so với các phương pháp khác.
Chăm sóc bệnh nhân viêm xoang cấp thế nào?
Bên cạnh điều trị bệnh bằng các phương pháp phù hợp, người bệnh cũng cần chú ý các biện pháp kiêng khem cẩn thận mới đạt được kết quả tốt nhất
Viêm xoang cấp ăn gì, kiêng gì?
Người bị viêm xoang không nên ăn những thực phẩm sau:
- Đồ ăn cay nóng nhiều ớt tiêu.
- Thức ăn nhiều dầu mỡ, nhất là đồ ăn chiên rán nhiều lần.
- Thực phẩm dễ gây dị ứng: Hải sản, thịt bò, cua, động vật có vỏ, trứng…
- Sữa và các chế phẩm từ sữa
- Đồ uống có cồn, cà phê, nước uống có ga…
Người bệnh nên bổ sung những thực phẩm hỗ trợ điều trị viêm xoang như:
- Thức ăn giàu kẽm: Nghêu, sò,…
- Thực phẩm giàu omega 3: Dầu cá, cá hồi, cá mòi, cá nục…
- Thực phẩm giàu tiền sinh tố A: Đu đủ, bí đỏ, khoai lang…
- Thực phẩm giàu vitamin C: Cam, bưởi, chuối, kiwi, rau xanh…
Phòng ngừa bệnh viêm xoang
- Vệ sinh mũi hàng ngày bằng nước muối sinh lý.
- Giữ ấm vùng cổ và mũi nhất là khi thời tiết trở lạnh.
- Tránh ngồi điều hòa quá lâu ở nhiệt độ thấp
- Cung cấp đủ lượng nước cho cơ thể hàng ngày
- Đeo khẩu trang khi đi ra ngoài để bảo vệ đường thở.
- Vệ sinh môi trường ở sạch sẽ.
- Tránh sử dụng chung đồ dùng sinh hoạt với người bệnh.
- Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên cải thiện sức đề kháng.
Viêm xoang cấp là bệnh lý có thể xuất hiện ở bất cứ ai do vậy, mỗi người cần trang bị cho mình đầy đủ các kiến thức về bệnh nhằm phòng và điều trị hiệu quả khi mắc phải. Ngay khi phát hiện các dấu hiệu viêm xoang, người bệnh nên liên hệ với bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời.
ArrayNgày Cập nhật 05/06/2024
