Vitamin C có tác dụng gì? Những điều cần biết khi uống Vitamin C

Người ta thường biết đến công dụng của vitamin C là tăng cường sức đề kháng. Thực tế, loại vitamin này còn rất tốt cho tim mạch, da và nhiều công dụng khác nữa. Tuy nhiên, nếu dùng với liều lượng quá cao sẽ tác động xấu đến sức khỏe. Vitamin C có tác dụng gì và những điều cần lưu ý khi sử dụng sẽ được phân tích kỹ trong bài viết dưới đây.

Tác dụng của vitamin C

• Kiểm soát huyết áp và giảm cholesterol xấu

Khả năng hấp thụ sắt của cơ thể sẽ tăng đáng kể nếu dùng chung với vitamin C. Bên cạnh đó, khi bổ sung loại vitamin này cùng với vitamin E, lượng protein trong nước tiểu sẽ giảm. Điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong phòng và cải thiện bệnh tiểu đường.

Ngoài ra, những người bị huyết áp cao luôn được khuyến khích bổ sung vitamin C. Lý do là nó có khả năng hạ huyết áp tâm thu (chỉ số thể hiện áp lực của máu lên động mạch khi tim co bóp). Tuy nhiên, tác dụng này rất ít nếu không kết hợp với các loại thuốc hạ huyết áp. Mặt khác, với những người đang lọc máu, bổ sung lượng vitamin C cần thiết sẽ giúp cơ thể kiểm soát được bệnh thiếu máu hiệu quả hơn.

Ngoài những công dụng trên, vitamin C còn giúp cơ thể giảm được lượng cholesterol xấu. Nhờ đó, hoạt động lưu thông máu huyết lưu sẽ tốt hơn. Song song đó, loại vitamin này còn giảm được lượng chì trong máu.

• Tăng sức đề kháng

Bổ sung vitamin C với hàm lượng thích hợp có thể hỗ trợ điều trị cảm lạnh thông thường. Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng loại vitamin này có thể rút ngắn thời gian bị bệnh từ 1 – 2 ngày. Tuy nhiên, vitamin C lại không có tác dụng ngừa cảm lạnh.

Bên cạnh đó, một số vận động viên hoặc những người lao động nặng thường bổ sung vitamin C trước khi bắt đầu cuộc thi hoặc công việc. Lý do là loại vitamin này có thể ngăn nhiễm trùng đường hô hấp khi hoạt động với cường độ cao. 

Đồng thời, với những người trong độ tuổi vị thành niên, bổ sung vitamin này trước khi tập thể dục thể thao có tác dụng cải thiện oxy trong khi luyện tập. Ngoài ra, vitamin C còn tăng hiệu suất vận động và sức mạnh của cơ bắp. Tuy nhiên, công dụng này không tỏ ra mấy hiệu quả đối với người già.

• Chống lão hóa da

Vitamin C khi kết hợp với vitamin E có tác dụng ngăn ngừa cháy nắng da. Tuy nhiên, khi dùng vitamin C riêng lẻ thì không có tác dụng này. Thay vào đó, nó chỉ làm chậm quá trình lão hóa bằng cách giảm nhăn nheo da.

Ngoài ra, vitamin C còn là thành phần quan trọng trong một số loại kem dùng sau phẫu thuật thẩm mỹ. Khi kết hợp thêm một số thành phần nhất định, loại vitamin này còn thể giảm mẩn đỏ khi thực hiện các thủ thuật tái tạo da. Bên cạnh đó, nó còn hỗ trợ xóa sẹo và nếp nhăn.

• Giảm tác dụng phụ của một số thuốc chữa viêm dạ dày

Đa số các trường hợp bị viêm loét dạ dày là do sự xuất hiện của vi khuẩn Hp. Một số thuốc tiêu diệt vi khuẩn hiệu quả lại làm tổn thương niêm mạc dạ dày và có thể khiến viêm nhiễm trầm trọng hơn. Tuy nhiên, nếu sử dụng thuốc cùng vitamin C sẽ giảm được tác dụng phụ. Qua đó cải thiện hiệu quả tình trạng bệnh.

• Ứng dụng trong nội soi và phẫu thuật

Trước khi nội soi đại tràng, các bác sĩ sẽ chỉ định uống khoảng 4 lít nước đã pha thuốc để làm sạch ruột. Tuy nhiên, nếu có thêm vitamin C thì người được nội soi chỉ cần uống 2 lít nước. 

Ngoài ra, sau khi phẫu thuật chấn thương ở tay chân, các bác sĩ thường chỉ định uống vitamin C. Lý do là loại vitamin này có thể ngăn ngừa hội chứng đau khu vực phức tạp (CRPS). Còn đối với phẫu thuật ở tim, sử dụng vitamin C vài ngày trước phẫu thuật có tác dụng ngừa loạn nhịp tim sau phẫu thuật.

• Những tác dụng khác

Đối với trẻ sơ sinh, vitamin C có tác dụng cải thiện chứng rối loạn di truyền. Nó làm được điều này nhờ giảm nồng độ axit amin tyrosine trong máu. Ngoài ra, với những người bị đau ngực kéo dài, dùng thuốc giảm đau lâu ngày sẽ mất tác dụng. Tuy nhiên, nếu dùng kết hợp với vitamin C, thuốc sẽ hoạt động được lâu hơn.

Những tác dụng chưa được kiểm chứng của vitamin C

Ngoài những tác dụng đã trình bày ở trên, một số tác dụng khác của vitamin C vẫn chưa đủ cơ sở để khẳng định. Tuy nhiên, khá nhiều người không tìm hiểu kỹ đã vội tin theo. Điều này có thể khiến việc điều trị đi sai hướng hoặc không đạt hiệu quả tốt nhất. Các tác dụng chưa được kiểm chứng của vitamin C là:

• Ngừa mất thị lực do tuổi tác

Quá trình lão hóa theo tự nhiên của cơ thể sẽ khiến cho điểm vàng bị thoái hóa (AMD). Một số giả thuyết cho rằng vitamin C có thể ngăn chặn hoặc làm chậm quá trình tiến triển của AMD. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có kết luận chính thức và đáng tin cậy về vấn đề này.

• Phòng và trị viêm phế quản, hen suyễn

Không có bằng chứng cụ thể nào cho thấy vitamin C có tác dụng phòng hoặc điều trị bệnh viêm phế quản và hen suyễn. Mặc dù những người mắc bệnh này có hàm lượng vitamin C thấp trong máu. 

• Ngăn ngừa xơ vữa động mạch.
• Phòng và điều trị ung thư bàng quang, đại tràng, phổi, tuyến tụy và tuyến tiền liệt.
• Chữa lành gãy xương.
• Ngăn ngừa tổn thương thần kinh, bệnh bạch cầu và chứng tiền sản giật (huyết áp cao khi mang thai).

Vitamin C có những tác dụng phụ nào?

Các chuyên gia về sức khỏe cho biết nếu bổ sung vitamin C qua thực phẩm thì hầu như không có tác dụng phụ đối với sức khỏe. Kể cả bổ sung loại vitamin này mỗi ngày. Đa số các trường hợp bị tác dụng phụ khi sử dụng vitamin C qua đường uống. Những tác dụng không mong muốn này có thể nhẹ hoặc nặng tùy vào lượng vitamin vượt mức, thể trạng của người uống và một vài yếu tố khác.

Tác dụng phụ thường thấy của vitamin C là kích thích và gây rối loạn tiêu hóa. Biểu hiện cụ thể là tiêu chảy, buồn nôn, đầy hơi, chướng bụng và co thắt dạ dày… Nếu lạm dụng vitamin này một thời gian dài có thể tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường hoặc làm cho bệnh tình trầm trọng hơn.

Bên cạnh đó, nó còn có thể dẫn đến nguy cơ rối loạn sắt trong máu. Còn đối với những người bị thiếu G6PD, dùng vitamin C dạng uống quá nhiều có thể khiến hồng cầu bị phá vỡ. Ngoài ra, vitamin C dạng uống còn có thể tác dụng với một số nhóm thuốc và làm thay đổi tác dụng của nó hoặc làm tăng nguy cơ xảy ra tác dụng phụ.

Mặt khác, một vài giả thuyết cho rằng vitamin C có thể làm suy giảm tinh thần của người mắc bệnh Alzheimer. Thêm vào đó, nó còn bị nghi ngờ làm chậm quá trình phục hồi của bệnh nhân sau khi nong mạch vành. Còn đối với những người phẫu thuật giảm cân, sử dụng một lượng lớn vitamin C có thể gây ra sỏi thận.

Liều dùng vitamin C dạng uống tùy vào từng độ tuổi khác nhau

Cơ thể không hấp thụ 100% lượng vitamin C bổ sung qua đường uống. Thông thường, mức hấp thụ chỉ đạt khoảng 70% và cao nhất là 90% tùy vào thể trạng từng người. Ngoài ra, nếu dùng hơn 1 gam vitamin C trong một ngày thì cơ thể chỉ hấp thụ khoảng 50%. Lượng vitamin dư thừa sẽ được thận đào thải ra ngoài. Đây là cơ chế tự nhiên để giảm các tác dụng phụ của loại vitamin này.

Lượng vitamin C bổ sung dạng uống an toàn cho phụ nữ đang mang thai và cho con bú không nên vượt quá 2 gam mỗi ngày. Nếu phụ nữ dưới 18 tuổi đang mang thai và cho con bú thì lượng vitamin này không vượt quá 1,8 gam. Trẻ sơ sinh dùng vitamin C dạng uống cần có sự chỉ định của bác sĩ. Lượng an toàn cho đối tượng này không vượt quá 400mg/1 ngày. Trẻ từ 1 – 3 tuổi chỉ nên dùng dưới 650mg. Còn trẻ từ 9 – 13 tuổi thì dùng dưới 1200mg. 

Một số trường hợp đặc biệt có thể dùng nhiều hơn lượng tiêu chuẩn. Để hạn chế tác dụng phụ của vitamin C khi dùng ở liều lượng cao, các bác sĩ sẽ bổ sung thêm một số loại thuốc nhất định.

Cách uống vitamin C hiệu quả và an toàn

Nếu dùng vitamin C dạng viên nang giải phóng thì bạn nên uống nó với 1 ly nước đầy (khoảng 240ml). Uống toàn bộ, không nghiền hoặc nhai viên nang. Bởi điều này có thể giải phóng tất cả các thành phần của thuốc cùng lúc và tăng nguy cơ bị tác dụng phụ. Ngược lại, nếu dùng dạng viên nhai hoặc tấm wafer thì bạn nên nhai kỹ sau đó mới nuốt. Còn dùng dạng viên ngậm thì hãy kiên nhẫn đợi nó tan từ từ trong miệng.

Trường hợp dùng vitamin C dạng bột, bạn nên ăn hoặc uống hết ngay khi trộn chúng vào thức ăn hoặc nước. Tuyệt đối không được chừa lại cho lần sau. Cuối cùng, nếu dùng ở dạng lỏng, bạn nên đo liều lượng bằng dụng cụ y tế chuyên biệt.

Bên cạnh đó, bạn cần cho bác sĩ biết tiền sử bệnh, tình trạng dị ứng (nếu có) trước khi sử dụng vitamin C dạng uống. Đồng thời, bạn nên viết ra các loại thuốc và thực phẩm chức năng đang sử dụng. Căn cứ vào những thông tin này, các bác sĩ sẽ biết bạn có nên sử dụng vitamin C dạng uống không hoặc nếu dùng thì cần lưu ý gì.

Để tăng hiệu quả sử dụng vitamin C, bạn nên dùng nó vào một khung giờ cố định trong ngày. Cuối cùng, trong lúc sử dụng, nếu có bất kỳ biểu hiện dị ứng, bạn cần thông báo ngay lập tức đến bác sĩ.