Xuyên Tâm Liên - Những Tác Dụng Tuyệt Vời Từ Cây Thuốc

Xuyên tâm liên có tác dụng thanh nhiệt và giải độc cộng với đặc tính kháng khuẩn và chống viêm. Vì vậy, thảo dược thường được sử dụng với mục đích hỗ trợ điều trị các bệnh nhiễm khuẩn như cảm cúm, viêm phế quản, viêm đường tiết niệu,… Ngoài các công dụng này ra, dược liệu còn được dùng làm thuốc giảm đau nhức xương khớp và dự phòng ung thư do thực nghiệm hóa chất.

+ Tên gọi khác: Lãm hạch liên, công cộng, khô đảm thảo, nhất kiến hỷ, khái liên, khổ đởm thảo, cây lá đắng

+ Tên khoa học: Andrographis paniculata (Burm f) Nees

+ Họ: Họ Ô rô Acanthaceae

Đặc điểm thực vật của xuyên tâm liên

Xuyên tâm liên là loại cây nhỏ, sống 1 – 2 năm. Cây mọc thẳng đứng, có chiều cao khoảng 1 m. Thân cây vuông, phân nhánh nhiều với các cành mọc 4 hướng. Lá cây mọc đối xứng với phiến lá hình trứng, dài 4 – 6 cm. Lá có cuống ngắn. Hoa mọc thành chùm ở ngọn cành hoặc nách lá, có màu trắng điểm hường. Quả nang, có chiều dài 16 mm và rộng 3.5 mm. Hạt màu nâu nhạt, hình trụ, thuôn dài.

Phân bố và môi trường sống của xuyên tâm liên

Lãm hạch liên là cây mọc hoang, phân bố nhiều ở vùng Ấn Độ và Malaysia. Bên cạnh đó, cây cũng được trồng nhiều ở các nước như Australia, Caribe, Châu Phi và Trung Mỹ. Ngoài ra, lãm hạch liên cũng được tìm thấy nhiều ở khu vực Nam Á và Đông Nam như Trung Quốc, Thái Lan hoặc Việt Nam,…

Thành phần hóa học của xuyên tâm liên

Theo một số nghiên cứu hãm lạch liên chứa các thành phần chính sau:

• Tanin
•  Androgaphiolide
• Neoandrographiolide

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến và bảo quản của xuyên tâm liên

• Bộ phận dùng: Tất cả các bộ phận của lãm hạch liên, bao gồm lá, thân, cành và rễ đều có thể dùng làm thuốc
• Thu hái: Thảo dược được thu hái quanh năm. Tuy nhiên, để dược liệu đạt chất lượng tốt, rễ cây nên thu hoạch vào mùa đông, thân và lá hái vào mùa hè
• Chế biến: Dược liệu sau khi hoạch sẽ được đem cắt thành từng đoạn, rửa sạch và phơi hoặc sấy khô
• Bảo quản: Cho thảo dược khô vào lọ thủy tinh, đậy kín nắp và để nơi khô ráo

Tính vị và quy kinh của xuyên tâm liên

• Tính vị: Tính mát và vị đắng
• Quy kinh: Can và Phế

Tác dụng của xuyên tâm liên

Theo Đông y, xuyên tâm liên có tính mát và vị đắng, qui kinh Phế và Can. Do đó, thảo dược có những tác dụng chữa các bệnh lý sau:

• Viêm họng
• Đau dạ dày
• Viêm da
• Đường tiết niệu
• Xương khớp
• Trị rắn cắn
• Bệnh viêm nhiễm do vi khuẩn hoặc vi rút
• Bế kinh nguyệt ở phụ nữ
• Bồi bổ sức khỏe cho phụ nữ sau sinh

Theo nghiên cứu y học hiện đại, xuyên tâm liên có đặc tính kháng viêm và diệt khuẩn. Vì vậy, dược liệu hỗ trợ cải thiện triệu chứng các bệnh như:

• Cảm cúm
• Cúm gà
• Viêm màng não
• Sốt xuất huyết

Bên cạnh đó, thảo dược còn được sử dụng với các mục đích như:

• Dự phòng ung thư hóa do hóa chất thực nghiệm
• Chữa nhuận tràng, viêm gan C
• Điều trị bệnh Herpes
• Tác dụng bảo vệ gan và lợi mật
• Giúp long đờm và giảm đau nhức xương khớp
• Chữa viêm quanh răng trong

Cách dùng và liều lượng sử dụng xuyên tâm liên

Thảo dược có thể được dùng dưới dạng thuốc đắp ngoài, thuốc sắc, thuốc bột hoặc ngâm rượu. Liều lượng dùng ở mỗi người phụ thuộc vào cân nặng, độ tuổi, mức độ bệnh và tình trạng sức khỏe. Cụ thể, liều dùng ở trẻ em nhiễm trùng đường hô hấp là 30 mg/ngày và ở người bệnh cảm cúm hoặc đau họng là 60 mg/ngày.

Bài thuốc chữa bệnh từ xuyên tâm liên

+ Điều trị ho do bệnh viêm phế quản

Sử dụng 12 gram lãm hạch liên, 12 gram mạch môn, 12 gram huyền sâm, 8 gram cam thảo và 10 gram tang bạch bì. Tất cả sắc uống. Mỗi ngày 1 thang, uống liên tục trong 5 – 7 ngày.

+ Chữa mụn nhọt, lở ngứa hoặc rôm sảy

Hái một nắm lá xuyên tâm liên đem rửa sạch, giã nát. Sau đó, thêm một ít rượu trắng vào. Đắp hoặc thoa hỗn hợp này lên vị trí lở ngứa, mụn nhọt. Bên cạnh thuốc đắp, bạn có thể kết hợp thêm bài thuốc uống từ xuyên tâm liên kết hợp với kim ngân hoa, lá trắc bá, sài đất, lá tre. Mỗi ngày sắc 1 thang, chia nhỏ uống 2 – 3 lần trong ngày. Dùng bài thuốc uống và đắp ngoài cho đến khi bệnh khỏi.

+ Trị nước tiểu vàng, tiểu tiện nhỏ giọt

Dùng 10 – 15 lá xuyên tâm liên tươi đem rửa sạch và giã nát. Sau đó thêm một ít mật ong vào hãm với nước sôi và uống. Sử dụng đều đặn trong vòng 5 – 7 ngày.

+ Chữa viêm amidan

Sử dụng 12 gram lãm hạch liên sắc chung với 12 gram kim ngân hoa, 12 gram mạch môn và 12 gram huyền sâm. Mỗi ngày 1 thang, uống 5 – 7 thang, triệu chứng bệnh sẽ thuyên giảm.

+ Bồi bổ cơ thể

Sử dụng rễ lãm hạch liên khô ngâm với 1 lít rượu trắng 40 độ và 30 gram lô hội. Sau khi ngâm khoảng 1 tuần có thể uống. Mỗi ngày sử dụng 1 chén nhỏ khoảng 15 ml.

+ Điều trị ho do lạnh

Dùng 12 gram lãm hạch liên, 10 gram tang bạch bì, 10 gram địa cốt bì và 8 gram cam thảo. Cho tất cả thảo dược vào ấm, thêm 3 bát nước và sắc cho đến khi cạn còn 1, chia đều uống trong ngày. Nên uống thuốc khi còn ấm. Sử dụng liên tục trong 5 ngày.

+ Chữa viêm gan B

Sử dụng 15 gram xuyên tâm liên, 25 gram cà gai leo và 25 gram cây xạ đen. Thảo dược rửa sạch, cho vào ấm và sắc chung với 1 lít nước. Dùng nước này uống mỗi ngày, uống liên tục trong 3 tháng.

Một số lưu ý khi dùng xuyên tâm liên chữa bệnh

Khi sử dụng lãm hạch liên, bạn nên chú ý những điều sau:

• Không dùng thảo dược cho người có tỳ vị hư hàn
• Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú cũng không nên dùng
• Người có chứng máy không đông, bệnh nhân bị tụt huyết áp hoặc vừa mới phẫu thuật không nên sử dụng xuyên tâm liên
• Tránh dùng thảo dược ở người khó có con hoặc mắc bệnh liên quan đến sinh sản 
• Dược liệu có tính lạnh, có thể gây tiêu chảy hoặc buồn nôn
• Không sử dụng xuyên tâm liên với các thuốc chống đông máu, ức chế miễn dịch hoặc kháng tiểu cầu. Bởi thuốc có thể gây tương tác làm giảm tác dụng điều trị và tăng phản ứng phụ, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người dùng. 
• Không nên ăn thực phẩm cay nóng khi đang uống thuốc sắc xuyên tâm liên
• Khi dùng thảo dược trị bệnh nên tránh ăn rau muống, uống nước chè xanh hoặc ăn đậu xanh

Ngoài những vấn đề cần lưu ý nêu trên, các bạn cũng nên thận trọng về liều lượng sử dụng. Bởi việc dùng thảo dược quá liều có thể gây đau dạ dày, vô sinh, nôn mửa hoặc hạ huyết áp.

Xuyên tâm liên có tác dụng hữu ích trong chữa bệnh nhưng để giảm thiểu nguy cơ rủi ro có thể xảy ra, bạn nên trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng.

Mua xuyên tâm liên ở đâu tốt nhất? Giá bao nhiêu?

Xuyên tâm liên vốn là một vị thuốc quý trong Đông y đã được tin dùng từ nhiều năm nay. Tuy nhiên, sau khi có thông tin chính thức từ Bộ Y Tế về việc ứng dụng loại dược liệu này vào công tác điều trị covid-19, nhiều người đã “đổ xô” tìm mua xuyên tâm liên để chủ động phòng trách và điều trị tại nhà.

Trước tâm lý của người dân, Tiến sĩ, Bác sĩ CK II Nguyễn Thị Vân Anh (Viện trưởng Viện nghiên cứu Y dược cổ truyền dân tộc) khuyến cáo:

“Xuyên tâm liên là vị thuốc quen thuộc trong YHCT, có tính mát, điều trị các bệnh về đường hô hấp cũng như kháng viêm hiệu quả. Tuy nhiên, để sử dụng loại dược liệu này, người dân cần nhận được tư vấn của các chuyên gia để dùng đúng người, đúng bệnh. Ngoài ra, việc tìm mua dược liệu cũng nên lựa chọn các đơn vị cung cấp uy tín, đảm bảo chất lượng, tránh tiền mất tật mang.”

→ Có thể bạn quan tâm:

• Kê huyết đằng – Tác dụng và bài thuốc trị bệnh từ dược liệu

• Kim ngân hoa – Tác dụng và bài thuốc chữa bệnh