Chế Độ Ăn Uống Cho Người Bệnh Xơ Gan Cổ Chướng

Gan là cơ quan đảm nhiệm chức năng đào thải độc tố, tổng hợp và chuyển hóa chất dinh dưỡng. Vì vậy bên cạnh các biện pháp y tế, cần chú trọng chế độ ăn cho người bệnh xơ gan cổ chướng. 

Tầm quan trọng của chế độ ăn đối với bệnh xơ gan cổ chướng

Xơ gan cổ chướng (xơ gan cổ trướng) là giai đoạn cuối của bệnh xơ gan. Thuật ngữ này đề cập đến tình trạng gan bị xơ hóa nặng, tế bào tổn thương nghiêm trọng, mất khả năng hồi phục và chức năng hoạt động.

Chức năng gan suy kiệt có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa chất béo, tổng hợp được protein, tổng hợp các yếu tố đông máu, giáng hóa độc tố, chuyển hóa ammoniac thành ure,… Nếu không kịp thời kiểm soát và điều trị, xơ gan cổ chướng còn gây ra xuất huyết nội tạng, chứng não gan hoặc thậm chí là tử vong.

Các biện pháp điều trị xơ gan giai đoạn cuối chỉ có tác dụng giảm đau và kéo dài thời gian sống. Vì vậy ngoài biện pháp y tế, các bác sĩ thường khuyến khích với chế độ dinh dưỡng nhằm ngăn chặn tiến triển của bệnh và làm tăng tỷ lệ sống.

Chế độ ăn uống khoa học có thể làm giảm áp lực lên gan, hạn chế hiện tượng tích tụ dịch ở màng bụng, giảm phù nề,… Ngược lại, chế độ dinh dưỡng không phù hợp có thể khiến gan tổn thương nghiêm trọng, suy kiệt và tác động xấu đến tiến triển của bệnh.

Xây dựng chế độ ăn cho người bệnh xơ gan cổ chướng

Xây dựng chế độ ăn cho người xơ gan cổ chướng chủ yếu là tập trung bổ sung các loại thực phẩm lành mạnh, giúp hỗ trợ hoạt động của gan và giảm mức độ của các triệu chứng. Đồng thời hạn chế các nhóm thức ăn và đồ uống tác động tiêu cực đến tiến triển bệnh.

1. Các nhóm thực phẩm nên bổ sung

Dưới đây là một số nhóm thực phẩm người xơ gan cổ chướng nên bổ sung để hỗ trợ quá trình điều trị và nâng cao thể trạng.

– Thực phẩm giàu chất xơ:

Chất xơ không chỉ tốt cho dạ dày và nhu động đường ruột mà còn hỗ trợ gan trong hoạt động chuyển hóa lipid và ngăn ngừa tích tụ chất béo ở tế bào. Ngoài ra, chất xơ còn giúp thanh thải độc tố, điều hòa điện giải và đảm bảo hoạt động của các cơ quan nội tạng.

Bổ sung nhóm thực phẩm giàu chất xơ (rau xanh, củ, quả,…) còn tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ nâng cao thể trạng, tăng khả năng đối kháng với virus và bệnh tật. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, người bị xơ gan nên bổ sung rau xanh, trái cây trong mỗi bữa ăn.

– Thực phẩm chứa protein:

Khi gan bị tổn thương, bạn nên bổ sung một lượng protein vừa phải vào chế độ ăn. Thành phần này giúp cải thiện sức khỏe, tăng cơ bắp, giảm mệt mỏi và hỗ trợ tăng cường sức đề kháng.

Tuy nhiên khi gan bị xơ hóa và suy giảm chức năng, bạn chỉ nên bổ sung 0.5g protein/ kg cân nặng/ ngày. Dùng quá nhiều đạm có thể gây áp lực lên gan và các cơ quan nội tạng.

– Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa:

Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa là nhóm thực phẩm lành mạnh và được khuyến khích bổ sung vào chế độ ăn cho người xơ gan cổ chướng. Các chất chống oxy hóa có tác dụng tiêu trừ tự do, bảo vệ tế bào gan, làm chậm quá trình xơ hóa và hỗ trợ chức năng gan.

Ngoài ra, nhóm thực phẩm này còn giúp hạn chế các biến chứng của xơ gan giai đoạn cuối như ung thư gan, hội chứng não gan,… Các loại thực phẩm chứa nhiều chất chống oxy hóa, bao gồm khoai lang, đu đủ, dâu tây, cà rốt, nấm,…

– Thực phẩm giàu vitamin:

Vitamin là thành phần thiết yếu và quan trọng đối với cơ thể. Bổ sung thực phẩm giàu vitamin giúp cải thiện hệ miễn dịch, nâng cao thể trạng và hỗ trợ hoạt động của tế bào gan.

Bên cạnh đó, nhóm thực phẩm này còn giúp kích thích vị giác, giảm tình trạng chán ăn, đầy bụng và khó tiêu ở bệnh nhân xơ gan giai đoạn cuối. Các loại thực phẩm giàu vitamin bạn có thể bổ sung vào chế độ dinh dưỡng, bao gồm chuối, dưa hấu, quả mâm xôi, nha đam, thanh long, lựu,…

– Thực phẩm bổ gan:

Ở giai đoạn xơ gan cổ trướng, nên ưu tiên dùng các loại thực phẩm có tác dụng bổ gan như atiso, quả bơ, tỏi, bưởi,… Các loại thực phẩm này giúp bảo vệ tế bào, ngăn chặn quá trình xơ hóa và tổn thương gan.

Bên cạnh đó, thực phẩm bổ gan còn giúp điều tiết mật, hỗ trợ chuyển hóa carbohydrate và ngăn chặn tích tụ lipid ở thành mạch, mô gan,…

– Thực phẩm giàu Omega 3:

Omega 3 là loại axit béo thường có trong quả bơ, cá hồi, cá thu, cá mòi,… Nghiên cứu cho thấy, loại axit béo này không chỉ tốt cho hệ tim mạch mà còn hỗ trợ hoạt động tiêu hóa, giảm ảnh hưởng của gốc tự do và làm chậm quá trình xơ gan.

– Cung cấp đủ nước:

Xơ gan cổ chướng thường gây ra hiện tượng phù nề bụng, chi dưới hoặc thậm chí là phù nề toàn thân. Vì vậy bạn nên bổ sung đủ lượng nước mà cơ thể cần hỗ trợ hoạt động dẫn lưu dịch qua đường tiểu.

Tuy nhiên tránh uống quá nhiều nước vì thói quen này có thể tăng lượng dịch ứ đọng tại màng bụng, từ đó gây áp lực lên tĩnh mạch và dẫn đến hiện tượng xuất huyết tiêu hóa.

2. Đồ uống và thức ăn cần hạn chế

Bên cạnh các nhóm thực phẩm nên bổ sung, người bị xơ gan cổ chướng nên hạn chế một số thức ăn và đồ uống sau:

– Đường và muối:

Gan có chức năng phân giải đường, giáng hóa insulin và các hormone trong cơ thể. Khi gan bị suy giảm chức năng, bạn nên hạn chế bổ sung đường vào chế độ dinh dưỡng. Sử dụng đường quá mức có thể gây áp lực lên gan khiến cơ quan này suy kiệt, từ đó dẫn đến tình trạng tăng đường huyết và gây mất cân bằng điện giải.

Ngoài đường, bạn cũng cần hạn chế dùng thực phẩm chứa nhiều muối. Muối chứa nhiều natri có thể gây ứ dịch, phù nề chi dưới, tăng mức độ cổ trướng và kích thích phản ứng viêm ở gan.

– Rượu bia:

Rượu bia là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh ở gan. Dung nạp rượu bia quá mức khiến tế bào gan hư tổn, xơ hóa và suy giảm chức năng hoạt động.

Tiếp tục dùng rượu bia trong giai đoạn cuối của bệnh suy gan có thể khiến cơ quan này tổn thương nặng nề, tăng nguy cơ phát sinh biến chứng và rút ngắn thời gian sống.

Nguyên tắc ăn uống đối bệnh xơ gan cổ chướng

Để tránh ảnh hưởng xấu đến tiến triển của bệnh, người bị xơ gan cổ chướng nên thực hiện các nguyên tắc ăn uống sau:

• Chú ý cách chế biến món ăn: Khi bị xơ gan cổ chướng, nên ưu tiên các phương thức chế biến ít dầu mỡ và gia vị như luộc, hấp, cháo, súp hoặc canh. Hạn chế chế biến thức ăn ở dạng chiên, xào và nướng.
• Chia nhỏ bữa ăn: Nên chia nhỏ thành 4 – 5 bữa ăn/ ngày. Nguyên tắc này giúp hệ tiêu hóa vận hành tốt và giúp làm giảm áp lực lên gan.
• Hạn chế bỏ bữa: Xơ gan cổ chướng có thể gây chán ăn, ăn không ngon và mệt mỏi. Tuy nhiên bạn nên cố gắng ăn uống đầy đủ để duy trì sức khỏe và hỗ trợ ức chế bệnh. Bỏ bữa có thể khiến thể trạng suy kiệt và tạo điều kiện cho bệnh tiến triển phức tạp.
• Đa dạng các nhóm thực phẩm: Để cải thiện sức khỏe tổng thể, nên đa dạng chế độ dinh dưỡng. Tập trung vào một hoặc vài nhóm thực phẩm có thể khiến cơ thể thiếu chất và suy giảm sức khỏe.

Chế độ ăn uống có vai trò quan trọng đối với bệnh xơ gan cổ trướng. Vì vậy bên cạnh các biện pháp y tế, bạn nên thiết lập chế độ dinh dưỡng khoa học cùng với thói quen sinh hoạt điều độ để hỗ trợ quá trình chữa trị.

Tham khảo thêm: Xơ gan cổ trướng giai đoạn cuối sống được bao lâu, có chữa được không?