Hiếm muộn ở phụ nữ: Nguyên nhân và cách chữa trị để có con

Hiếm muộn ở phụ nữ tại Việt Nam đang ở mức báo động. Tuy chỉ là tình trạng chậm có con nhưng vấn đề này đang dần cản trở giấc mơ làm cha, làm mẹ của rất nhiều cặp vợ chồng. Sau đây là những chia sẻ của Thạc sĩ, bác sĩ Đỗ Thanh Hà – Nguyên Giám đốc Phòng khám Đông y Việt Nam về hiếm muộn ở nữ giới, cũng như cách điều trị hiệu quả để sớm có con.

Hiếm muộn ở phụ nữ là gì?

Ở Việt Nam hiện nay có khoảng 50% các cặp vợ chồng bị hiếm muộn ở độ tuổi dưới 30. Điều này cho thấy, đối tượng mắc hiếm muộn ngày càng trẻ hóa. Trong đó, có khoảng 40-50% trường hợp bị hiếm muộn có liên quan đến chị em phụ nữ.

Và hiếm muộn ở phụ nữ là tình trạng khó có con, chậm con. Khác với vô sinh (khả năng có con là gần như không thể) thì hiếm muộn vẫn có thể có con. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp cần phải áp dụng các biện pháp can thiệp từ nội khoa cho đến phương pháp hỗ trợ sinh sản.

Nữ giới được cho là hiếm muộn khi hai vợ chồng quan hệ đều đặn, không sử dụng bất cứ biện pháp tránh thai nào nhưng sau 1 năm vẫn không đậu thai.

Riêng với trường hợp người vợ trên 35 tuổi thì thời gian để xác định mắc phải hiếm muộn là sau ít nhất 6 tháng có quan hệ đều đặn, không sử dụng biện pháp tránh thai nào nhưng vẫn không đậu thai.

Tất cả trường hợp này được bác sĩ chuyên khoa khuyên chị em nên đi thăm khám để tìm ra nguyên nhân và có hướng điều trị đúng và kịp thời.

Nguyên nhân hiếm muộn ở nữ giới

Để có thể khắc phục và điều trị bệnh hiệu quả, chị em cần nắm rõ các nguyên nhân gây hiếm muộn. Theo bác sĩ Đỗ Thanh Hà, những nguyên nhân khiến nữ giới bị hiếm muộn đó là:

• Lạc nội mạc tử cung: Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây hiếm muộn ở nữ giới. Khi bị lạc nội mạc tử cung các lớp niêm mạc tử cung thay vì nằm trong tử cung thì chúng lại đi lạc bên ngoài như buồng trứng, ống dẫn trứng, khoang bụng… Nếu lạc nội mạc tử cung di chuyển và phát triển tại buồng trứng sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình thụ thai. Cụ thể, khi phát triển ở đây sẽ làm giảm dự trữ buồng trứng, cơ hội mang thai bằng chính tế bào trứng sẽ giảm.
• Hiếm muộn ở nữ do buồng trứng đa nang: Hội chứng buồng trứng đa nang hay đa nang buồng trứng là tình trạng buồng trứng của nữ giới xuất hiện nhiều nang nhỏ do cường androgen. Hormone này sẽ ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng, lúc này trứng sẽ không rụng và chứa đầy trong các nang mà không được giải phóng.

• Tắc vòi trứng gây hiếm muộn: Tình trạng tắc vòi trứng chiếm 25-30% nguyên nhân gây hiếm muộn, vô sinh ở các chị em phụ nữ. Nguyên nhân khiến vòi trứng bị tắc là do viêm nhiễm phần phụ, lạc nội mạc tử cung, vệ sinh không sạch sẽ… mà thành. Tắc vòi trứng sẽ cản trở đường đi của trứng và tinh trùng, khó khăn trong quá trình thụ thai.
• Rối loạn rụng trứng: Theo các chuyên gia, phần lớn trường hợp hiếm muộn ở phụ nữ là do rối loạn rụng trứng. Nguyên nhân gây rối loạn rụng trứng có thể do căng thẳng, mất cân bằng nội tiết tố, tăng cân hoặc giảm cân, làm việc quá sức…
• Hiếm muộn do tuổi tác: Mỗi một người phụ nữ sẽ có khoảng 2 triệu nang trứng, và theo thời gian số lượng cũng như chất lượng sẽ giảm dần. Theo đó, tuổi càng lớn thì tỉ lệ hiếm muộn ở nữ giới sẽ càng cao.
• Có sự bất thường tại tử cung: Những bất thường tại tử cung như niêm mạc tử cung quá mỏng, tử cung đôi, dính buồng tử cung, vách ngăn tử cung… đều sẽ ảnh hưởng tới khả năng thụ thai của nữ giới.
• Chế độ dinh dưỡng không phù hợp: Một chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học, không phù hợp không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe mà còn ảnh hưởng tới khả năng thụ thai của chị em phụ nữ.

• Hiếm muộn do thừa cân, béo phì: Nữ giới bị thừa cân, béo phì sẽ gặp phải hiện tượng rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, điều này có thể dẫn tới đa nang buồng trứng, rối loạn nội tiết. Theo đó ảnh hưởng đến quá trình phát triển cũng như rụng trứng. Mặt khác, trứng được thụ tinh sẽ khó làm tổ tại tử cung do thừa cân. Ngoài ra, quá béo làm tăng thành phần mỡ trong máu, tăng nguy cơ viêm nhiễm, làm giảm khả năng sống của trứng và phôi thai.
• Những nguyên nhân hiếm muộn ở phụ nữ khác: Sử dụng chất kích thích, thiếu cân, rối loạn ở tuyến giáp, tiêm thuốc tránh thai, tiếp xúc với môi trường độc hại và những căng thẳng, stress về tâm lý cũng là những nguyên nhân gây hiếm muộn.

Triệu chứng hiếm muộn ở phụ nữ điển hình

Theo các chuyên gia, triệu chứng hiếm muộn ở nữ giới thường được biểu hiện như sau:

• Kinh nguyệt bất thường, không đều: Với phụ nữ bình thường chu kỳ kinh nguyệt khoảng 21 – 32 ngày, mỗi lần hành kinh sẽ kéo dài 3 – 7 ngày.  Thế nhưng, với phụ nữ hiếm muộn, chu kỳ kinh nguyệt thường kéo dài, gây mất máu nhiều. Bên cạnh đó, nhiều chị em còn gặp triệu chứng kinh nguyệt không đều, 2-3 tháng mới có một lần. Đâu đều là những dấu hiệu cảnh báo sức khỏe sinh sản của nữ giới không tốt, làm tăng nguy cơ hiếm muộn.

• Đau bụng: Nếu cơ thể chị em xuất hiện triệu chứng đau rát vùng kín khi quan hệ, đau bụng trong kỳ kinh kéo dài hoặc đau bụng dưới thì nên tiến hành thăm khám. Bởi, theo các chuyên gia sức khỏe đây có thể là dấu hiệu cảnh báo những bệnh phụ khoa có ảnh hưởng tới chức năng sinh sản của nữ giới.
• Khí hư bất thường: Khí hư bất thường, có sự thay đổi về màu, tính chất như có màu hồng, đen, đỏ, vón cục… là biểu hiện của một số bệnh lý phụ khoa có ảnh hưởng tới khả năng sinh sản. Chính vì vậy, chị em cần đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt để thăm khám nếu tình trạng khí hư bất thường kéo dài kèm các triệu chứng đau rát vùng kín, đau bụng, khí hư có mùi hôi…

Cách điều trị hiếm muộn ở phụ nữ giúp sớm có con

Điều trị hiếm muộn theo các chuyên gia phải mất rất nhiều thời gian, tiền bạc. Chính vì vậy cần có được sự đồng tình của cả hai. Để điều trị hiếm muộn ở nữ giới hiện nay có những cách sau đây.

1. Dùng thuốc Tây y

Dùng thuốc thường được áp dụng cho những trường hợp có biểu hiện bệnh không rõ ràng. Các thuốc được sử dụng đều có công dụng nâng cao chất lượng trứng như: Clomiphene và Gonadotropins.

Ngoài ra, bác sĩ còn kê thêm các loại thuốc kháng sinh đặc trị để giải quyết một số bệnh viêm nhiễm đường sinh dục, viêm nhiễm đường tiết niệu…

Chị em cần tham khảo ý kiến bác sĩ cẩn thận trước khi dùng thuốc. Bởi không phải tất cả các trường hợp dùng thuốc đều cải thiện được khả năng thụ thai.

2. Điều trị hiếm muộn bằng phương pháp hỗ trợ sinh sản

Các phương pháp hỗ trợ sinh sản phổ biến được áp dụng hiện nay trong điều trị hiếm muộn ở nữ giới gồm có:

• Thụ tinh nhân tạo (IUI): 

Với phương pháp này, bác sĩ sẽ thực hiện bơm trực tiếp tinh trùng và buồng tử cung của người vợ. 

IUI sẽ lựa chọn được các tinh trùng khỏe mạnh, đồng đều nhất để bơm vào tử cung giúp nâng cao khả năng sống của chúng trong môi trường âm đạo. Đồng thời tiết kiệm thời gian, quãng đường di chuyển của chúng vào tử cung.

• Phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm – IVF: 

Đây là phương pháp hỗ trợ sinh sản rất phổ biến trên thế giới cũng như Việt Nam. Người phụ nữ sẽ được bác sĩ cho uống một loại thuốc nhằm kích thích cho trứng chín. 

Khi trứng chín, sẽ lấy ra ngoài, cho tình trùng và trứng gặp nhau trong phòng thí nghiệm. Nếu hiện tượng thụ tinh tạo thành phôi thì phôi này sẽ được đưa trở lại buồng tử cung.

Ở nước ta, tỉ lệ thành công thụ tinh trong ống nghiệm khoảng 35-40%, nếu phụ nữ trên 40 tuổi, tỉ lệ này sẽ giảm từ 2-10%.

• Điều trị hiếm muộn ở nữ bằng Đông y:

Với những trường hợp nữ giới bị hiếm muộn do nội tiết tố như buồng trứng, tuyến nội tiết, tuyến yên… thì hoàn toàn có thể sử dụng thuốc Đông y.

Theo quan niệm của Đông y, hiếm muộn ở nữ là do khí huyết không điều hòa, tử cung lạnh, can uất, đàm thấp…  Vì thế, để chữa hiếm muộn cần phải chú trọng vào dưỡng khí, ích khí, tán hàn, thanh nhiệt, thư can, giải uất hóa đàm.

Những vị thuốc thường được sử dụng trong điều trị hiếm muộn ở nữ giới có thể kể đến như: Thục địa, ngưu tất, bạch thược, đương quy, hoài sơn, trạch tả… Với một thể bệnh, một nguyên nhân cũng như biểu hiện bác sĩ sẽ gia giảm, bổ sung thêm các vị thuốc khác để mang lại hiệu quả cao.

Do được bào chế từ các loại thảo dược thiên nhiên nên thuốc Đông y khi dùng đảm bảo an toàn cho người bệnh. Hạn chế tác dụng phụ không mong muốn xảy ra. Tuy nhiên, khi điều trị chị em cần phải kiên trì, bởi thuốc Đông y thường có hiệu quả chậm.

Hiếm muộn ở nữ nên ăn gì để tăng khả năng có thai tự nhiên?

Một chế độ ăn uống hợp lý rất quan trọng đối với nữ giới, đặc biệt là các chị em đang chẳng may rơi vào tình trạng hiếm muộn, chậm con. 

Theo đó, ngoài những cách điều trị hiếm muộn ở phụ nữ kể trên chị em hãy bổ sung các thực phẩm sau để cải thiện quá trình thụ thai tự nhiên. 

• Giá đỗ: Trong giá đỗ có chứa nhiều protein cùng các loại vitamin nhóm A2, C,… có tác dụng tăng cường nội tiết tố nữ. Đồng thời các chất này còn giúp điều hòa cơ thể, kích thích rụng trứng một cách đều đặn.
• Mật ong: Mật ong chứa nhiều vitamin B1, B2, B5, B6, C, E, K và các protein, xanthophyll, carotene… rất cần thiết cho cơ thể phụ nữ. Nhưng khi sử dụng chị em nên dùng mật ong ở mức vừa phải (2 thìa mỗi ngày) để không khiến cơ thể bị nóng.
• Bổ sung rau xanh: Rau chứa nhiều chất xơ rất cần thiết cho cơ thể nữ giới, có khả năng giải độc tố, làm mát cơ thể. Các loại rau xanh chị em nên bổ sung để cải thiện quá trình rụng trứng là súp lơ.
• Đậu phụ: Các chuyên gia cho biết thành phần protein thực vật trong đậu phụ sẽ giúp cải thiện khả năng mang thai cho nữ giới. Vì thế chị em nên bổ sung thực phẩm này trong bữa ăn hàng ngày.

Cách phòng tránh hiếm muộn ở nữ giới

Từ những nguyên nhân hiếm muộn mà chúng tôi đề cập ở trên thì tin chắc rằng các chị em cũng sẽ có những giải pháp phòng tránh cho mình. Dưới đây sẽ là những cách phòng tránh hiếm muộn hiệu quả cho chị em.

• Quan hệ tình dục lành mạnh, không nên quan hệ trước 18 tuổi. Khi quan hệ nam giới nên sử dụng bao cao su, đặc biệt không quan hệ với nhiều bạn tình tránh lây nhiễm bệnh lây truyền qua đường tình dục, làm tăng nguy cơ hiếm muộn.
• Tránh nạo phá thai, bởi theo thống kê có tới 20% số ca vô sinh, hiếm muộn có tiền sử nạo phá thai.
• Vệ sinh vùng kín sạch sẽ, đúng cách để hạn chế các bệnh viêm nhiễm phụ khoa như viêm âm đạo, viêm lộ tuyến… 
• Không nên sinh con quá trễ, bởi tuổi càng lớn thì số lượng và chất lượng trứng sẽ giảm, khả năng mang thai sẽ giảm đi đáng kể.
• Không sử dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá, cà phê.
• Cần đảm bảo làm việc và sinh sống trong môi trường trong lành, không nhiễm chất độc hại, sóng điện tử…
• Giữ cho tinh thần thoải mái, tránh lo âu, căng thẳng.
• Thận trọng khi dùng thuốc, nhất là thuốc tránh thai, thuốc giảm đau. Bởi các thuốc này có thể gây mất cân bằng hormone, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt.
• Thăm khám phụ khoa định kỳ để phát hiện các bất thường tại cơ quan sinh sản, sớm khắc phục giúp bảo vệ khả năng sinh sản.

Như vậy, trên đây là những thông tin về tình trạng hiếm muộn ở phụ nữ. Thông qua bài viết này chúng tôi hi vọng chị em đã hiểu về hiếm muộn cũng như cách điều trị, phòng tránh hiệu quả. Chúc chị em sức khỏe!

Đọc ngay: Hiếm muộn là gì? Khám chữa hiếm muộn ở đâu và phương pháp nào hiệu quả?