Vi Khuẩn HP Kháng Thuốc Và Những Điều Bệnh Nhân Cần Biết

Đặt lịch hẹn

×

Vi Khuẩn HP Kháng Thuốc Và Những Điều Bệnh Nhân Cần Biết

Vi Khuẩn HP Kháng Thuốc Và Những Điều Bệnh Nhân Cần Biết

Đặt lịch

Vi khuẩn HP kháng thuốc là tình trạng vi khuẩn biến đổi cấu trúc và tạo ra kháng thể nhằm giảm hiệu lực của thuốc kháng sinh. So với giai đoạn đầu, giai đoạn HP kháng thuốc gây ra nhiều trở ngại và khó khăn khi xử lý. Trong trường hợp xấu nhất, vi khuẩn có thể tồn tại và phát triển ở dạ dày người trong suốt cả cuộc đời.

Vi khuẩn HP kháng thuốc là gì?

Vi khuẩn HP kháng thuốc là biến chứng trong xử lý các bệnh dạ dày dương tính với vi khuẩn Helicobacter pylori. Biến chứng này xảy ra khi vi khuẩn tạo ra kháng nguyên và thay đổi cấu trúc nhằm đối kháng và vô hiệu hóa hoạt tính của thuốc kháng sinh.

So với những vấn đề dạ dày đơn thuần, các trường hợp khởi phát kèm theo vi khuẩn HP thường có tiến triển phức tạp và dễ phát sinh biến chứng. Vì vậy đối với những trường hợp dương tính với chủng vi khuẩn này, bác sĩ thường chỉ định phác đồ riêng biệt.

Hầu hết các loại thuốc đều không có hoạt tính mạnh trong môi trường axit. Vì vậy để xử lý vi khuẩn Helicobacter pylori, bác sĩ thường phối hợp 2 loại kháng sinh nhạy cảm với thuốc làm giảm bài tiết dịch vị (thuốc ức chế bơm proton hoặc thuốc kháng histamine H2).

Trước đây, mức độ đáp ứng đối với phác đồ sử dụng 3 thuốc thường đạt hiệu quả đến 95% và chỉ có một số ít trường hợp kháng thuốc. Tuy nhiên, số lượng kháng thuốc đang có xu hướng tăng lên đáng kể do một số sai lầm xảy ra trong quá trình xử lý.

Sử dụng kháng sinh là biện pháp đặc hiệu đối với trường hợp nhiễm khuẩn nói chung và nhiễm vi khuẩn HP nói riêng. Do đó, tình trạng vi khuẩn kháng thuốc có thể gây ra nhiều trở ngại trong quá trình xử lý và tăng nguy cơ phát sinh biến chứng.

Vi khuẩn HP kháng thuốc do nguyên nhân nào?

Theo các chuyên gia, vi khuẩn HP kháng thuốc là hệ quả do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó các nguyên nhân phổ biến, bao gồm:

1. Không tuân thủ biện pháp hỗ trợ điều trị

So với các chủng vi khuẩn gây bệnh ở đường tiêu hóa, vi khuẩn HP có sức đề kháng tốt và nguy cơ kháng thuốc cao. Vì vậy, phác đồ hỗ trợ điều trị thường phải kết hợp ít nhất 2 loại kháng sinh cùng với thuốc làm giảm bài tiết axit. Bên cạnh đó, cần tuân thủ liều lượng, tần suất và thời gian sử dụng thuốc để đạt được kết quả tối ưu.

Tình trạng quên dùng thuốc, tự ý ngưng thuốc, dùng quá/ ít hơn liều quy định,… có thể khiến vi khuẩn biến đổi và đối kháng với hoạt tính của thuốc.

2. Tùy tiện sử dụng thuốc khi chưa thăm khám

Tự ý sử dụng thuốc trước khi thăm khám là một trong những nguyên nhân khiến vi khuẩn HP kháng thuốc và xử lý thất bại. Như đã đề cập, vi khuẩn HP có khả năng đề kháng tốt nên có thể biến đổi và thích nghi nhanh chóng với các loại kháng sinh không đặc hiệu.

Thói quen tự ý dùng thuốc có thể thúc đẩy vi khuẩn thay đổi cấu trúc, hoạt tính và biến đổi về mặt cấu trúc để thích nghi với điều kiện khắc nghiệt hơn. Đối với vi khuẩn đã biến đổi, việc áp dụng phác đồ ban đầu (phác đồ 3 thuốc) thường không có đáp ứng tốt.

3. Áp dụng phác đồ không phù hợp

Trên thực tế, việc xử lý thất bại không chỉ bắt nguồn từ phía người bệnh mà có thể do sai lầm từ thầy thuốc. Thăm khám tại các phòng khám và cơ sở y tế nhỏ lẻ, không đủ thiết bị y tế, bác sĩ và nhân viên không có chuyên môn có thể dẫn đến tình trạng áp dụng phác đồ không phù hợp và tăng nguy cơ vi khuẩn kháng thuốc.

Ngoài ra, thăm khám tại các cơ sở y tế không đảm bảo còn tăng nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn thông qua nội soi đường tiêu hóa, phẫu thuật,…

4. Lạm dụng thuốc kháng sinh

Thuốc kháng sinh chỉ được sử dụng trong trường hợp nhiễm trùng do vi khuẩn. 

Nhóm thuốc này thường không có đem lại kết quả tích cực đối với nhiễm trùng do nấm, ký sinh trùng hay do virus. Hơn nữa, loại kháng sinh được sử dụng còn phụ thuộc vào chủng vi khuẩn và mức độ nhiễm trùng.

Tuy nhiên trên thực tế, nhiều người bệnh không thật sự hiểu về tác dụng của thuốc kháng sinh và tùy tiện sử dụng khi bị cảm lạnh, cảm cúm, viêm họng, viêm amidan,… Thói quen dùng kháng sinh tùy tiện có thể vi khuẩn HP biến đổi cấu trúc và tạo ra kháng thể để vô hiệu hóa hoạt tính của thuốc.

5. Không phối hợp với chế độ chăm sóc

Ngoài việc sử dụng thuốc, chế độ chăm sóc cũng đóng vai trò quan trọng trong hỗ trợ điều trị các bệnh lý ở đường tiêu hóa. Vì vậy nếu không kết hợp với thói quen dinh dưỡng và sinh hoạt khoa học, bệnh có thể tiếp diễn và tăng nguy cơ kháng thuốc.

Dấu hiệu vi khuẩn HP kháng thuốc

Vi khuẩn HP kháng thuốc hầu như không gây triệu chứng điển hình mà chỉ phát sinh các triệu chứng thông thường như đau thượng vị, nóng rát dạ dày, buồn nôn, nôn mửa, đầy bụng, ợ hơi, chán ăn, sụt cân,…

Vi khuẩn HP kháng thuốc có nguy hiểm không?

Vi khuẩn HP là một trong những nguyên nhân gây ra hàng loạt các vấn đề ở dạ dày như viêm loét dạ dày tá tràng, chuyển sản ruột ở dạ dày, ung thư dạ dày,… Ở các trường hợp thăm khám và hỗ trợ điều trị sớm, vi khuẩn có thể bị tiêu diệt sau khi thực hiện phác đồ riêng biệt.

Tuy nhiên đối với vi khuẩn HP kháng thuốc, các biện pháp thường không đem lại đáp ứng như mong đợi. Trong trường hợp xấu nhất, vi khuẩn HP có thể tồn tại và phát triển ở dạ dày người trong suốt cả cuộc đời.

Chẩn đoán vi khuẩn HP kháng thuốc

Sau khi kết thúc phác đồ đầu tiên, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện một số chẩn đoán như nội soi, sinh thiết mô, xét nghiệm phân, hơi thở,… để tìm tự hiện diện của vi khuẩn HP. Hỗ trợ điều trị thành công được xác định khi tất cả các xét nghiệm đều cho kết quả âm tính. Ngược lại hỗ trợ điều trị thất bại xảy ra khi vi khuẩn HP vẫn còn tồn tại trong mô dạ dày và dịch tiết tiêu hóa.

Đối với trường hợp thất bại, bác sĩ sẽ tiến hành nuôi cấy vi khuẩn và kiểm tra độ nhạy cảm của vi khuẩn với từng loại kháng sinh. Kỹ thuật này giúp xác định vi khuẩn HP có kháng thuốc hay không, đồng thời hỗ trợ bác sĩ xây dựng phác đồ mới.

Phác đồ hỗ trợ điều trị vi khuẩn HP kháng thuốc

So với giai đoạn đầu, giai đoạn kháng thuốc thường có đáp ứng kém và dễ phát sinh biến chứng. Vì vậy khi hỗ trợ điều trị vi khuẩn HP kháng thuốc, bạn cần tuân thủ tuyệt đối các chỉ định của bác sĩ.

Phác đồ cứu vãn đối với trường hợp vi khuẩn HP kháng thuốc theo Tây y

• Levofloxacin + Amoxicillin + PPI hoặc thuốc chẹn H2
• Tetracycline + Bismuth + Amoxicillin + PPI hoặc thuốc chẹn H2
• Rifabutin + Amoxicillin + PPI hoặc thuốc chẹn H2
• Furazolidone + Tetracycline + Bismuth + PPI hoặc thuốc chẹn H2
• Amoxicillin (liều cao) + PPI hoặc thuốc chẹn H2

Chế độ chăm sóc đối với vi khuẩn HP kháng thuốc

Vi khuẩn HP kháng thuốc thường dễ dàng biến đổi cấu trúc và thích nghi khi cơ thể dung nạp các loại kháng sinh mới. Do đó bạn nên phối hợp phác đồ được bác sĩ chỉ định với các biện pháp hỗ trợ như:

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học. Ăn uống điều độ và lành mạnh có thể cải thiện sức khỏe tổng thể, tăng cường chức năng miễn dịch và hỗ trợ ức chế vi khuẩn HP.
• Tránh dùng rượu bia, đồ uống chứa caffeine và hút thuốc lá. Các thói quen này có thể khiến axit dạ dày tăng lên bất thường, làm giảm hiệu lực của thuốc và khiến vi khuẩn có nguy cơ kháng thuốc cao.
• Có thể dùng một số loại thảo dược có đặc tính kháng khuẩn như nghệ, gừng, tiểu hồi, đinh hương,… để hỗ trợ ức chế vi khuẩn và cải thiện chức năng tiêu hóa.
• Tập thể dục thường xuyên và nghỉ ngơi điều độ nhằm nâng cao thể trạng, thúc đẩy hoạt động tiêu hóa và kiểm soát căng thẳng.
• Bên cạnh sử dụng thuốc, bạn có thể áp dụng liệu pháp probiotic (lợi khuẩn) để làm giảm hoạt động và số lượng của vi khuẩn HP. Probiotic có trong sữa chua được chứng minh về khả năng ức chế hại khuẩn và tăng số lượng lợi khuẩn ở đường tiêu hóa.
• KTuyệt đối không tự ý ngưng thuốc và quên dùng thuốc. Để hạn chế tình trạng này, bạn nên cài đặt thông báo trên điện thoại hoặc ghi chú trên lịch để bàn.

Ngừa tái nhiễm vi khuẩn HP kháng thuốc

Để phòng ngừa vi khuẩn HP kháng thuốc, bạn nên thực hiện các biện pháp sau đây:

• Chủ động thăm khám và hỗ trợ điều trị khi nhận thấy các triệu chứng bất thường như nôn mửa, buồn nôn, đầy bụng, đau thượng vị,…
• Tuân thủ tuyệt đối phác đồ được bác sĩ chỉ định. Không tự ý sử dụng thuốc khi chưa tiến hành thăm khám và chẩn đoán.
• Thận trọng khi sử dụng kháng sinh.
• Lựa chọn các bệnh viện và cơ sở y tế uy tín để thăm khám và xử lý bệnh. Tránh trường hợp đến tại các cơ sở y tế nhỏ lẻ, không đảm bảo thiết bị vô trùng và bác sĩ không có đủ chuyên môn.
• Kết hợp giữa điều trị y tế với chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học.

Vi khuẩn HP kháng thuốc gây ra nhiều khó khăn và trở ngại trong quá trình hỗ trợ điều trị. Vì vậy cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ để hạn chế nguy cơ vi khuẩn biến đổi bất thường và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.