Vô sinh không rõ nguyên nhân là gì? Làm sao để nhận biết và điều trị?

Có khoảng 10% các cặp vợ chồng có kết quả kiểm tra sức khỏe sinh sản hoàn toàn bình thường nhưng vẫn không thể thụ thai tự nhiên được thống kê là vô sinh không rõ nguyên nhân. Vậy làm sao để nhận biết tình trạng này và cách điều trị ra sao? Dưới đây là những chia sẻ của Thạc sĩ, bác sĩ Đỗ Thanh Hà – Nguyên Giám đốc Phòng khám Đông y Việt Nam về tình trạng này.

Vô sinh không rõ nguyên nhân là gì?

Bác sĩ Đỗ Thanh Hà cho biết, hiện nay có tới ¼ các cặp vợ chồng gặp khó khăn trong sinh nở và được thống kê là vô sinh không rõ nguyên nhân.

Cũng như những trường hợp thông thường khác, hai vợ chồng sau 1 năm kết hôn không sử dụng biện pháp tránh thai nào nhưng vẫn không có con. Khám và thực hiện hàng loạt xét nghiệm nhưng bác sĩ vẫn không tìm thấy điểm bất thường nào bởi cơ quan sinh sản của cả vợ và chồng đều vô cùng khỏe mạnh. Cụ thể:

• Tinh trùng của người chồng bình thường, cả về số lượng, tinh dịch và hình dạng
• Không gặp vấn đề về việc phóng tinh trùng, ống dẫn tinh.
• Chu kỳ rụng trứng của người vợ đều đặn, chỉ số dự trữ buồng trứng AMH (bao gồm chất lượng, số lượng noãn trong buồng trứng) tốt sau khi đánh giá qua xét nghiệm máu và nang thứ cấp.
• Ống dẫn trứng mở và khỏe mạnh bình thường.
• Qua nội soi, tử cung không gặp bất cứ vấn đề nào nghiêm trọng.

 Tại sao không thể xác định được nguyên nhân vô sinh?

Nói một cách chính xác, vô sinh chắc chắn có nguyên nhân gây nên tình trạng. Tuy nhiên, do trang thiết bị y tế nước ta chưa đủ điều kiện để phát hiện hoặc chi phí để tìm kiếm nguyên nhân quá đắt đỏ nên phần lớn trường hợp bác sĩ sẽ tiến hành điều trị cho bệnh nhân luôn.

Một số trường hợp khó xác định nguyên nhân vô sinh bao gồm:

• Tình trạng sức khỏe kém: Tình trạng sức khỏe kém sẽ ảnh hưởng ít nhiều tới khả năng mang thai. Đơn cử, tỷ lệ mắc bệnh rối loạn tự miễn toàn thân (Celiac) ở nữ giới được chẩn đoán ở phụ nữ vô sinh cao gấp 6 bình thường. Bởi vậy, đây cũng có thể được xem là một trong những nguyên nhân gây bệnh. Tuy nhiên. nghiên cứu này được thử nghiệm trên quy mô nhỏ nên hiện chưa chẩn đoán được sự chính xác ở mức độ nào.
• Lạc nội mạc tử cung nhẹ: Lạc nội mạc tử cung nhẹ thường không có biểu hiện rõ ràng,  ảnh hưởng trầm trọng đến sức khỏe và cũng khó có thể phát hiện bằng biện pháp nội soi. Tuy nhiên, nó sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình rụng trứng và âm thầm cản trở quá trình di chuyển của trứng, âm thầm cản trở việc trứng gặp tinh trùng, gây tình trạng vô sinh.

• Chất lượng trứng và tinh trùng thấp: Do yếu tố tuổi tác, tình trạng sức khỏe kém khiến chất lượng trứng kém đi, điều này gây khó khăn trong mang thai. Mặt khác, tinh trùng nam giới di chuyển kém, chất lượng ADN không tốt cũng có thể là nguyên nhân gây nên tình trạng. Tuy nhiên, chất lượng tinh trùng thường khó có thể phát hiện khi làm các xét nghiệm thông thường, vì vậy sinh ra tình trạng vô sinh không rõ nguyên nhân.
• Môi trường thụ tinh của trứng và tinh trùng: Trong quá trình giao hợp, tinh trùng sẽ ra khỏi tinh dịch để vào dịch nhầy tử cung. Từ đây, chúng bơi vào âm đạo, buồng cổ tử cung và cuối cùng là tử cung để kết hợp với trứng, tạo phôi thai. Trong quá trình này, kháng thể của dịch nhầy tử cung có thể  khó khăn, hoặc tấn công tiêu diệt tinh trùng. Đây là hiện tượng chất nhầy tử cung thù địch. Để chẩn đoán hiện tượng này khá khó khăn nên không phải ai cũng tìm ra nguyên nhân gây tình trạng.
• Khó khăn trong việc phát triển thành bào thai: Theo lý lẽ thông thường, trứng và tinh trùng ở trạng thái ổn định có thể thuận lợi thụ tinh để phát triển thành bào thai. Tuy nhiên, nhiều bà mẹ đã thụ thai thành công nhưng vẫn không giữ được. Nguyên nhân gây nên tình trạng này là do trục trặc trong quá trình phát triển bào thai khiến việc có con trở nên khó khăn ở nhiều gia đình trẻ.
•  Do bệnh tật khác đem lại: Một số bệnh tự miễn, bệnh làm tăng nguy cơ vô sinh không được chẩn đoán khiến người bệnh không lý giải được nguyên nhân gây nên tình trạng của mình. Một số bệnh có thể kể đến như tiểu đường, rối loạn tuyến giáp, suy nhược cơ thể…

 Điều trị vô sinh không rõ nguyên nhân như thế nào?

Dù không thể lý giải nhưng vô sinh không rõ nguyên nhân có thể điều trị bằng nhiều cách. Tuy nhiên, việc điều trị tình trạng này sẽ phụ thuộc rất lớn vào trình độ và khả năng chuyên môn của người thầy thuốc. Một số phương pháp điều trị vô sinh không rõ nguyên nhân thường được bác sĩ khuyên thực hiện bao gồm:

• Thay đổi lối sống: Một lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống ít dầu mỡ, chất cồn, không thuốc lá, chất kích thích cùng với đó là chế độ ăn ngủ điều độ, điều chỉnh cân nặng là điều đầu tiên những cặp vợ chồng vô sinh không rõ nguyên nhân cần thực hiện. Bên cạnh đó, việc bổ sung các thực phẩm có lợi cho trứng, tinh trùng và chu kỳ kinh nguyệt cũng là điều vô cùng cần thiết.

• Sử dụng thuốc điều trị: Song song với việc điều chỉnh lối sống và sinh hoạt, các cặp vợ chồng vô sinh không rõ nguyên nhân thường được khuyến cáo nên sử dụng các loại thuốc kích thích rụng trứng, điều trị rối loạn cương dương, nâng cao chất lượng tinh trùng. Ngoài ra, những tình trạng viêm nhiễm gây ảnh hưởng đến quá trình di chuyển của tinh trùng, cản trở tinh trùng gặp trứng cũng cần được xử lý kịp thời.
• Giữ tinh thần lạc quan, thoải mái: Yếu tố tinh thần là vô cùng quan trọng với các cặp vợ chồng trong quá trình thụ thai. Bởi vậy, bác sĩ khuyên các cặp vợ chồng nên kiên trì thụ thai, thoải mái trong tư tưởng trong vòng 6 tháng tới 1 năm. Sau thời gian này vẫn không có con, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số biện pháp can thiệp bằng y học.
• Thực hiện IVF (thụ tinh trong ống nghiệm): Việc thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm là cần thiết với các cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn sau khi thực hiện các biện pháp nói trên. Đây là biện pháp được đánh giá hiệu quả, có tỷ lệ thành công cao.

Hi vọng rằng nội dung mà chúng tôi chia sẻ trên đây đã cung cấp cho độc giả những thông tin hữu ích về tình trạng vô sinh không rõ nguyên nhân và những cách điều trị hiệu quả đang được áp dụng. Nếu không may gặp tình trạng này, các cặp vợ chồng hãy giữ tinh thần thoải mái, lạc quan và cùng sát cánh bên nhau trong quá trình điều trị. Chúc các bạn sớm có con được như mong muốn!