Chán Ăn Mất Ngủ Là Bệnh Gì? Làm Cách Nào Để Ăn Ngon Ngủ Ngon?

Chán ăn mất ngủ có thể xảy ra ở bất cứ đối tượng nào, chứng bệnh khiến cơ thể mất cảm giác thèm ăn trong thời gian dài. Vậy nguyên nhân gây ra bệnh chán ăn khó ngủ là do đâu và làm thế nào để giải quyết dứt điểm hiện tượng này?

Triệu chứng chán ăn mất ngủ là bệnh gì?

Chán ăn là hiện tượng cơ thể không phát sinh cảm giác thèm ăn, không còn hứng thú khi ăn uống, ăn không ngon miệng, bụng không cảm giác đói. Trong tình trạng này nếu cơ thể có thu nạp thức ăn thì cũng không hấp thụ được đầy đủ chất dinh dưỡng thiết yếu. Chán ăn làm cơ thể mệt mỏi, không có năng lượng để hoạt động thể chất và tinh thần.

Mất ngủ là một biểu hiện của chứng rối loạn giấc ngủ, thường được biểu hiện qua sự khó ngủ, không thể đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu, dậy từ rất sớm, thức trắng đêm… Tình trạng mất ngủ thường dẫn đến chán ăn, buồn nôn và ngược lại. 

Khi hiện tượng chán ăn mất ngủ xuất hiện cùng một lúc và thường xuyên kéo dài, bạn nên thận trọng vì đó có thể là biểu hiện của những căn bệnh dưới đây:

Trầm cảm: Trầm cảm là một trong những vấn đề tâm lý nghiêm trọng đang có xu hướng gia tăng trong cuộc sống hiện tại. Chứng bệnh này biểu hiện qua lo âu, bất an, mất tập trung, tâm trạng không ổn định, đau đầu, căng thẳng, suy nhược thần kinh, đau dạ dày, buồn nôn… Những rối loạn này dẫn đến mệt mỏi, khó ngủ, khó ăn.

Bệnh tiểu đường: Người bị bệnh tiểu đường hay khát nước và đi tiểu về đêm nhiều lần. Khi bị tiểu đường, cơ thể gặp khó khăn trong việc kiểm soát lượng đường huyết gây nên các biểu hiện phổ biến mệt mỏi, kiệt sức, chán ăn.

Nguy cơ mắc bệnh huyết áp cao: Huyết áp cao (vượt ngưỡng 135/85 mmHg) là bệnh phổ biến ở người trung niên đến tuổi già. Bệnh huyết áp cao và hiện tượng mất ngủ có quan hệ mật thiết với nhau. Huyết áp ổn định thì buổi tối ngủ ngon và ngược lại. Ngoài ra, khi bị huyết áp cao người bệnh cũng hay có biểu hiện chán ăn, khó ngủ. Để khắc phục tình trạng này chúng ta cần làm hệ thống tuần hoàn làm việc tốt hơn. 

Khả năng thiếu máu: Thiếu máu làm cơ thể không cung cấp đủ lượng máu để cơ quan hoạt động ổn định, dẫn đến chán ăn, mệt mỏi.

Nguy cơ mắc bệnh thận:Thận tuy nhỏ nhưng đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của con người. Khi chức năng thận suy giảm, nồng độ ure trong máu tăng cao, dẫn đến hiện tượng suy giảm hormone cortisone và catechamin duy trì huyết áp, nhịp tim và điều hòa quá trình trao đổi chất của cơ thể. Từ đó phát sinh các triệu chứng buồn nôn, chóng mặt, huyết áp thấp, chán ăn, mệt mỏi….

Biểu hiện bệnh khớp: Các bệnh về khớp như đau nhức xương khớp, thoái hóa đốt sống, loãng xương…thường biểu hiện nặng hơn về đêm với các cơn đau nhức kéo dài. Từ đó người bệnh cảm thấy khó chịu, mệt mỏi ban đêm dẫn đến chán ăn ban ngày.

Nguyên nhân gây mệt mỏi mất ngủ chán ăn

Hiểu rõ về nguyên nhân gây mệt mỏi mất ngủ chán ăn sẽ giúp bạn tìm được cách điều trị phù hợp. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra các yếu tố gây nên hiện tượng này có liên quan đến hệ thần kinh, tiêu hóa, bệnh lý, thói quen sinh hoạt của mỗi chúng ta.

Thói quen, lối sống và tâm trạng có ảnh hưởng đến cả dạ dày và giấc ngủ của bạn, từ đó dẫn đến hiện tượng chán ăn mất ngủ

Bị chán ăn mất ngủ phải làm sao?

Để giải quyết tận gốc tình trạng chán ăn và mất ngủ, chúng ta cần xây dựng một lối sống lành mạnh và một chế độ dinh dưỡng phù hợp để cơ thể luôn tràn đầy năng lượng cho mọi hoạt động.

Dùng thảo dược giúp ăn ngon ngủ ngon

Chữa chứng chán ăn khó ngủ bằng thảo dược từ xưa đến nay được người châu Á rất ưa chuộng. Các thảo dược tự nhiên nếu được dùng đúng cách sẽ đem đến hiệu quả rõ rệt. Một số loại thảo dược chữa mất ngủ an toàn và hiệu quả hàng đầu bao gồm: cây lạc tiên, long nhãn, tâm sen, tam thất,… Cụ thể:

• Cây lạc tiên: Dùng 500gr (gồm rễ, dây lá, quả non) cây lạc tiên, 300gr hoa thiên lý, 100gr mướp đắng non đem sao vàng hạ thổ. Sau đó tán nhuyễn thành bột. Rang 50g đậu xanh rang chín, tán nhuyễn. Mỗi ngày dùng 3 thìa bột cho vào 100ml nước sôi sau đó uống thay trà hàng ngày.
• Chuối xanh: Dùng 1 quả chuối xanh, gọt vỏ, cắt khúc khoảng 5cm. Sau đó, đun sôi 600ml nước rồi cho chuối vào luộc chín khoảng 15 phút. Đổ phần nước luộc chuối vào cốc cho 1 thìa bột quế vào quấy đều. Dùng trước khi đi ngủ.
• Mật ong: Mỗi ngày dùng 1 thìa mật ong rừng pha cùng nước ấm, sử dụng trước khi đi ngủ.
• Hạt sen: Dùng hạt sen để nấu chè, nấu cháo hoặc dùng tâm sen pha trà uống thay nước trà hàng ngày để cải thiện chứng mất ngủ.
• Lá đinh lăng : Dùng lá đinh lăng tươi phơi khô, bảo quản nơi thoáng mát, mỗi ngày dùng một nắm pha trà uống thay nước hàng ngày.
• Hoa tam thất: Dùng 3 – 5 nụ hoa tam thất pha trà uống có tác dụng rất lớn trong điều trị mất ngủ.

Ngoài ra, mọi người cũng có thể dùng trà hoa cúc, cây trinh nữ, hoa hòe, lá vông với cách làm tương tự như pha trà, nấu nước uống hàng ngày. Hoặc bạn có thể thêm các loại thảo dược khi chế biến món ăn. Những loại thảo dược gia vị như gừng, nghệ, tỏi, hạt tiêu, tía tô,… không chỉ gia tăng hương vị mà còn giảm cảm giác đắng miệng và hạn chế buồn nôn. Các hợp chất có trong nghệ còn giúp phục hồi các niêm mạc tổn thương dạ dày.

Dùng thuốc Tây hiệu quả nhanh chóng

Các thuốc tây y điều trị chứng chán ăn, mất ngủ hoạt động dựa trên nguyên lý làm hệ thống thần kinh thư giãn nhanh để có thể đạt được giấc ngủ ngon. Chúng cũng có tác dụng kích thích tiêu hóa, tăng cường tuần hoàn máu não làm dạ dày tiêu thụ thức ăn tốt hơn, làm ăn ngon ngủ tốt. 

Các loại thuốc điều trị mất ngủ phổ biến bao gồm:

• Thuốc an thần gây ngủ benzodiazepine chủ yếu điều trị rối loạn lo âu như: temazepam, flurazepam, triazolam…
• Thuốc an thần gây ngủ không chứa benzodiazepine như eszopiclone, zalepon…

Các loại thuốc điều trị chứng chán ăn phổ biến bao gồm:

• Hydrosol polyvitamin chứa nhiều vitamin A, làm tăng cường chuyển hóa ăn ngon miệng.
• Taurin 
• Lysin

Lưu ý: Khi điều trị bằng thuốc tân dược bác sĩ có thể kết hợp các loại thuốc theo phác đồ điều trị riêng, vì thế bệnh nhân cần tuân thủ tuyệt đối chỉ dẫn của bác sĩ. Không tự ý sử dụng, không lạm dụng thuốc để tránh các tác dụng phụ nguy hiểm.

Chữa chán ăn mất ngủ bằng Đông y

Đông y sử dụng nguyên tắc điều trị bổ Tâm, Can, Tỳ, Thận để chữa mất ngủ với các vị thuốc thảo dược theo biện chứng sau:

• Can có chức năng điều hòa khí huyết, khi huyết dồn về can đầy đủ mới có thể ngủ ngon.
• Tỳ có vai trò quản lý việc lưu thông huyết mạch, Tỳ hư sẽ khiến khí huyết không giao hòa dẫn đến khó ngủ
• Thận ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng tạng Can do đó chức năng Thận suy giảm sẽ kéo theo Can suy giảm.

Để điều trị mất ngủ y học cổ truyền có rất nhiều bài thuốc, có thể kể đến những bài thuốc nổi tiếng sau:

Quy tỳ thang dùng chữa các chứng mất ngủ, mệt mỏi, ăn ít, hay quên… Thành phần bài thuốc gồm các vị thuốc chính như đảng sâm, đương quy, hoàng kỳ, phục linh, táo nhân, long nhãn, viễn chí, đại táo, gừng tươi…. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.

Thiên vương bổ tâm đơn dùng chữa các chứng mất ngủ, táo bón, thiếu máu, hay quên. Thành phần bài thuốc dồm các vị thuốc chính như đảng sâm, huyền sâm, đơn sâm, viễn chí, kiết cánh, thiên môn, mạch môn… tán nhuyễn làm hoàn mật mỗi lần uống 10g, ngày 2 lần.

Định tâm an thần thang (bài thuốc độc quyền của Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc) dùng chữa các chứng mất ngủ, chán ăn, suy giảm trí nhớ, rối loạn tiền đình. Thành phần bài thuốc gồm các vị thuốc chính như lạc tiên, táo nhân, dạ dao đằng. Bài thuốc được gia giảm do bác sĩ của Trung tâm kê đơn theo từng cơ địa bệnh nhân.

Chán ăn và mất ngủ nên ăn gì, kiêng gì?

Dinh dưỡng đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc cải thiện tình trạng chán ăn, ăn không ngon miệng. Tuy nhiên, ăn gì uống gì khi bị chán ăn cũng là điều bạn cần hết sức lưu ý.

• Nên tăng cường trái cây và rau xanh trong bữa ăn: Đây được coi là nhóm thực phẩm lành mạnh, dễ tiêu hóa và đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Các chuyên gia cho biết, hàm lượng vitamin và khoáng chất quan trọng có trong rau xanh, trái cây có thể giúp giảm tình trạng đắng miệng, kích thích ham muốn thèm ăn. Ngoài ra rau xanh giàu chất xơ còn làm điều hòa nhu động ruột và hạn chế tăng tiết dịch vị dạ dày, từ đó giảm các triệu chứng khó tiêu, đầy bụng.
• Nên tránh các loại trái cây giàu acid như cóc, xoài, me…vì dễ đau dạ dày và các loại trái cây tính nóng như sầu riêng, mít…
• Kiêng đồ uống làm giảm cảm giác thèm ăn: Những loại đồ ăn chứa nhiều gia vị muối, tiêu, ớt, đường, dầu ăn, chất bảo quản…có thể làm giảm cảm giác thèm ăn, kích thích dạ dày tăng tiết dịch vị và tăng cảm giác buồn nôn sau khi ăn. Rượu, bia, cà phê, nước tăng lực, nước ngọt có gas cũng có thể làm cơ thể mất nước, gián đoạn hoạt động tiêu hóa của dạ dày, gây cảm giác chán ăn, nhanh no và buồn nôn. 

Lời khuyên trong sinh hoạt để giúp ăn ngon, ngủ ngon

Chán ăn mất ngủ buồn nôn có thể là hệ lụy của việc làm việc quá sức, căng thẳng và áp lực kéo dài. Để cải thiện tình trạng này, bạn hãy điều chỉnh thói quen sinh hoạt và duy trì những thói quen tốt cho giấc ngủ cơ thể như:

• Nên ngủ và thức dậy đúng giờ, ngủ đủ 8 tiếng/ngày để não bộ được nghỉ ngơi, thần kinh được thư giãn.
• Chỉ làm việc tối đa 8 giờ/ngày, không nên ép cơ thể làm việc quá sức dễ gây căng thẳng.
• Nên tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời để tăng cường quá trình sản sinh vitamin D và thúc đẩy sự trao đổi chất. 
• Duy trì thời gian đọc sách, nghe nhạc nhẹ, xem phim trước khi ngủ để đầu óc thư giãn và quên đi các cảm xúc tiêu cực.
• Nếu gặp căng thẳng trong công việc, cuộc sống hãy chia sẻ với bạn đời hoặc người thân.
• Mỗi ngày chỉ cần bỏ ra 15-30 phút để chạy bộ, tập yoga hay các bài tập gym, aerobic nhẹ nhàng sẽ khắc phục được các vấn đề tiêu hóa, đầy bụng, ợ hơi, làm nhu động ruột hoạt động tốt và tăng cảm giác thèm ăn.

Hiện tượng chán ăn mất ngủ sẽ không gây ra nhiều rắc rối nếu bạn hiểu đúng và biết cách phòng ngừa, điều trị kịp thời. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích về căn bệnh này.