Đau Thượng Vị Từng Cơn Lan Ra Sau Lưng Có Nguy Hiểm Không?

Đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng là triệu chứng của nhiều bệnh lý nghiêm trọng, cụ thể như bệnh trào ngược dạ dày thực quản, xuất huyết tiêu hóa, bệnh viêm thực quản, ung thư dạ dày và loét dạ dày tá tràng. Triệu chứng này xảy ra lâu ngày có thể khiến cơ thể bị suy nhược, rối loạn giấc ngủ, người gầy ốm, sụt cân nhanh, đồng thời khiến bệnh lý nguyên nhân phát triển theo chiều hướng xấu.

Đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng là bệnh gì?

Đau thượng vị xảy ra ở vùng bụng trên, ngay tại khu vực kéo dài từ xương ức xuống rốn. Triệu chứng này thường xuất hiện khi bệnh nhân mắc phải những bệnh lý liên quan đến dạ dày (chủ yếu), ruột và các cơ quan tiêu hóa khác.

Ngoài ra những cơn đau thượng vị còn xuất hiện đồng thời với một hoặc nhiều biểu hiện cơ năng khác. Thường gặp nhất là tình trạng đầy bụng, nóng rát dạ dày, ợ chua, ợ hơi, khó chịu, buồn nôn và nôn mửa. 

Đối với những trường hợp bị đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng, người bệnh cần cân nhắc những nguyên nhân sau:

1. Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng

Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng được xác định là một trong những nguyên nhân chủ yếu khiến bệnh nhân thường xuyên có cảm giác đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng và lan rộng lên vùng ngực.

Viêm loét dạ dày tá tràng xảy ra khi niêm mạc dạ dày có dấu hiệu bị ăn mòn khiến cơ quan này bị sưng viêm và loét. Helicobacter pylori (Vi khuẩn HP) là tác nhân chính có khả năng làm ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hình thành tình trạng viêm loét dạ dày tá tràng.

Ngay sau khi xâm nhập vào cơ thể vi khuẩn Helicobacter pylori di chuyển và chui vào trong lớp nhầy mang chức năng bảo vệ niêm mạc dạ dày – tá tràng, sau đó tiết ra độc tố khiến chức năng chống lại axit của niêm mạc mất đi.

Ngoài ra viêm loét dạ dày tá tràng cũng có thể xảy ra khi người lớn tuổi sử dụng thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm trong một thời gian dài. Bởi điều này làm ức chế quá trình tổng hợp prostaglandin. Từ đó làm suy giảm khả năng bảo vệ niêm mạc dạ dày khiến tình trạng viêm loét dạ dày xuất hiện.

Ngoài triệu chứng đau nhói ở vùng thượng vị, bệnh nhân bị viêm loét dạ dày tá tràng còn thường xuyên có cảm giác buồn nôn, nôn ói (nhất là sau khi ăn), cơ thể mệt mỏi, nóng rát dạ dày, suy nhược, chán ăn…

2. Trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) khiến bệnh nhân bị đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng. Bệnh lý này chính là hệ quả của tình trạng hở van dạ dày hoặc xuất hiện do người bệnh duy trì những thói quen không lành mạnh.

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản xuất hiện làm kích thích những cơn đau nhói phát sinh ở vùng thượng vị. Đối với những trường hợp nghiêm trọng, dạ dày tăng tiết quá nhiều dịch vị, cơn đau sẽ phát sinh ở vùng thượng vị với mức độ nghiêm trọng hơn, đồng thời đau lan tỏa ra vùng lưng và vùng ngực.

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản xuất hiện bởi những nguyên nhân từ dạ dày, thực quản hoặc chịu ảnh hưởng bởi những cơ quan khác trong cơ thể. Cụ thể: Suy cơ thắt dưới thực quản, thoát vị hoành, ứ đọng thức ăn tại dạ dày, áp lực ổ bụng tăng đột ngột, căng thẳng, stress, ăn uống không lành mạnh (ăn đêm, ăn quá no, ăn các loại hoa quả có tính axit khi đói, dùng đồ ăn chiên rán, thức ăn nhanh…), béo phì, bẩm sinh.

Trào ngược dạ dày thực quản xuất hiện đồng thời với những triệu chứng gồm ợ chua, ợ nóng, ợ hơi, buồn nôn, nôn mửa, đau tức ngực, khó nuốt, khản tiếng, ho, đắng miệng, tiết ra nhiều nước bọt, đau thượng vị…

3. Ung thư dạ dày

Ung thư dạ dày là tình trạng bên trong niêm mạc dạ dày xuất hiện một khối u ác tính. Khi mới hình thành, khối u này thường không làm phát sinh dấu hiệu nhận biết hay những triệu chứng bất thường. Tuy nhiên khối u phát triển theo thời gian có thể gây kích thích dạ dày, đồng thời tạo áp lực lên cơ quan này khi đã gia tăng kích thước.

Do khối u tăng kích thước và tạo áp lực lên dạ dày nên người bệnh sẽ thường xuyên có cảm giác đau đớn dữ dội tại vùng thượng vị, cơn đau lan xuống vùng bụng dưới, lan ra sau lưng, lên ngực gây đau thắt ngực, khó thở, buồn nôn, nôn ói, sụt cân không rõ nguyên nhân, người gầy yếu.

Ung thư dạ dày là bệnh lý nguy hiểm, có khả năng khiến bệnh nhân tử vong nếu quá trình điều trị không diễn ra kịp thời. Chính vì thế, nếu phát hiện cơ thể xuất hiện những biểu hiện bất thường, người bệnh cần nhanh chóng liên hệ với bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám, tiến hành sàng lọc ung thư. Đồng thời áp dụng những phương pháp chữa bệnh trong thời gian sớm nhất.

4. Xuất huyết tiêu hóa trên

Xuất huyết tiêu hóa trên là tình trạng chảy máu ngay tại dạ dày và thực quản. Bệnh lý này thường là biến chứng của tình trạng loét dạ dày tá tràng, bệnh loét thực quản và bệnh ung thư dạ dày do vùng tiêu hóa trên bị kích thích bởi một số yếu tố như: Lạm dụng rượu bia, dùng thuốc chống viêm liều cao, stress, căng thẳng hoặc bệnh nhân bị dư chấn tinh thần nghiêm trọng.

Xuất huyết tiêu hóa trên được xác định là một tình trạng cấp tính có độ nguy hiểm cao, người mắc bệnh có thể bị suy hô hấp, mất máu nhiều và tử vong. Thông thường bệnh lý này sẽ làm phát sinh những cơn đau nhói dữ dội tại vùng thượng vị, cơn đau có xu hướng lan rộng ra sau lưng và lan tỏa trên toàn bộ vùng ngực.

Ngoài ra những người bị xuất huyết tiêu hóa còn có biểu hiện nôn ra dịch có màu nâu cà phê, nôn ra máu, hạ huyết áp, cơ thể mệt mỏi, chóng mặt.

5. Tắc mật

Đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng có thể là biểu hiện của tình trạng tắc mật. Tắc mật xảy ra khi có sự tắc nghẽn dòng chảy của mật và gây ra tình trạng dư thừa mật. Sau một thời gian ngắn, lượng mật dư thừa sẽ bắt đầu chuyển hóa thành những sản phẩm phụ, sau đó được đào thải qua máu. Điều này làm phát sinh chứng vàng mắt và vàng da.

Không chỉ làm thay đổi màu da và màu mắt, tình trạng tắc mật còn làm phát sinh cơn đau ở vùng hạ sườn phải, đồng thời gây đau dữ dội ở vùng thượng vị. Những cơn đau sẽ nhanh chóng lan rộng ra toàn bộ vùng ngực và vùng lưng khiến bệnh nhân khó chịu.

Ngoài ra tình trạng tắc mật còn khiến bệnh nhân thường xuyên bị ngứa da, nước tiểu có màu đậm, sốt, rối loạn tiêu hóa, phân có màu bạc và chảy máu dưới da.

6. Viêm thực quản

Viêm thực quản xảy ra khi bệnh nhân có thói quen hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, sử dụng thuốc điều trị trong một thời gian dài. Ngoài ra viêm thực quản còn là biến chứng của tình trạng trào ngược dạ dày thực quản không được kiểm soát.

Đối với những trường hợp bị viêm ở đoạn thực quản dưới, người bệnh sẽ thường xuyên có cảm giác đau tức vùng thượng vị. Thông thường cơn đau thượng vị có xu hướng tăng lên, nhanh chóng lan rộng ra sau lưng, nhất là khi bệnh nhân vẫn duy trì thói quen uống rượu bia, uống nhiều nước ngọt có gas, sử dụng thực phẩm cay nóng, stress và căng thẳng thần kinh.

Ngay sau khi áp dụng biện pháp chăm sóc và điều trị với những phương pháp thích hợp, bệnh viêm thực quản và các triệu chứng sẽ thuyên giảm. Tuy nhiên nếu bệnh nhân chủ quan trong việc điều trị, tiếp tục duy trì những thói quen sinh hoạt và ăn uống xấu, tình trạng viêm sẽ nhanh chóng tiến triển thành loét, gây ra hiện tượng chảy máu và gây thủng thực quản.

7. Những nguyên nhân khác

Ngoài những bệnh lý nêu trên, tình trạng đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng còn xảy ra do sự tác động của những nguyên nhân sau:

• Vận động ngay sau khi ăn: Cơn đau thượng vị có thể xuất hiện và lan ra sau lưng khi bệnh nhân vận động, chạy nhảy ngay sau khi ăn. Nguyên nhân là do việc động sau khi ăn có thể làm phát sinh tình trạng trào ngược dạ dày axit, kích thích vùng thượng vị và gây đau. Đối với những người liên tục chạy nhảy hoặc vận động mạnh, cơn đau thượng vị sẽ trở nên nghiêm trọng và có xu hướng lan lên ngực và lan sau ra sau lưng.
• Ăn quá no: Ăn nhiều thức ăn trong một lần, ăn quá no có thể tác động và làm tăng áp lực lên da dày và vùng thực quản dưới. Điều này kích thích khiến cơn đau nhanh chóng phát sinh ở thượng vị, đồng thời lan rộng ra sau lưng.
• Mang thai: Cơn đau thượng vị thường phát sinh ở những người phụ nữ đang trong những tháng cuối của thai kỳ. Đối với trường hợp này, cơn đau xảy ra ở thượng vị thường xuyên lan rộng ra sau lưng, đau dữ dội khiến thai phụ vô cùng khó chịu. Nguyên nhân là do bào thai quá lớn đè nén lên những cơ quan tiên hóa, đặc biệt là dạ dày.

Đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng có nguy hiểm không?

Mức độ nghiêm trọng của tình trạng đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng cao hơn so với những cơn đau thượng vị dạ dày thông thường. Nguyên nhân là do tình trạng này là triệu chứng cảnh báo của nhiều bệnh lý nguy hiểm, các cơ quan tiêu hóa đã bị hư hại và bị tổn thương nghiêm trọng.

Trong trường hợp bệnh nhân không sớm áp dụng các biện pháp khắc phục, chức năng của những cơ quan gồm gan, thực quản và dạ dày sẽ bị ảnh hưởng và suy giảm nghiêm trọng, người bệnh có thể bị loét và xuất huyết tiêu hóa.

Ngoài ra tình trạng đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng xảy ra kéo dài còn khiến bệnh nhân thường xuyên có cảm giác bứt rứt, khó chịu, khiến khả năng hấp thu chất dinh dưỡng suy giảm, người gầy yếu và cơ thể bị suy nhược.

 Hơn thế, nếu cơn đau xuất hiện vào ban đêm (xảy ra phổ biến ở những người bị trào ngược dạ dày thực quản), tình trạng đau thượng vị lan ra sau lưng có thể khiến bệnh nhân khó chìm vào giấc ngủ, mất ngủ và rất dễ bị thức giấc.

Phương pháp điều trị đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng

Ngoại trừ nguyên nhân gây đau thượng vị do duy trì thói quen ăn uống – sinh hoạt thiếu khoa học và mang thai thì đa số những trường hợp mắc chứng đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng đều phải tiến hành điều trị y tế.

1. Điều trị y tế theo Tây y

Đối với tình trạng đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng, các phương pháp được áp dụng trong điều trị y tế cần phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể và triệu chứng đi kèm. Chính vì thế bệnh nhân cần chủ động đến bệnh viện, tiến hành thăm khám để được kiểm tra, chẩn đoán xác định nguyên nhân. Đồng thời áp dụng các cách chữa bệnh phù hợp.

Viêm thực quản:

Bệnh viêm thực hiện xuất hiện và tiến triển bởi nhiều nguyên nhân khác nhau, điển hình như trào ngược dạ dày thực quản, nhiễm trùng, dị ứng và do thuốc. Do đó dựa vào từng nguyên nhân cụ thể, bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định bệnh nhân sử dụng các loại thuốc điều trị thích hợp nhất.

Tắc mật:

Đối với những bệnh nhân bị tắc mật, bác sĩ chuyên khoa sẽ yêu cầu người bệnh tiến hành thủ thuật ERCP với mục đích dẫn lưu mật qua da. Sau đó bệnh nhân sẽ được áp dụng những phương pháp chữa trị dứt điểm nguyên nhân bệnh lý như có khối u ác tính hay sỏi mật. Ngoài ra bác sĩ có thể tiến hành nội soi đặt stent trong thời gian chuẩn bị phẫu thuật cắt bỏ khối u và loại bỏ sỏi. Phương pháp này sẽ giúp bệnh nhân tạm thời giải tỏa sự tắc nghẽn đường mật.

Trào ngược dạ dày thực quản/ loét dạ dày tá tràng:

Đối với những trường hợp đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng do trào ngược dạ dày thực quản hoặc loét dạ dày tá tràng, bác sĩ chuyên khoa sẽ xem xét và có thể chỉ định một số loại thuốc điều trị có khả năng ức chế quá trình bài tiết dư thừa lượng axit dạ dày hoặc trung hòa dịch.

Cụ thể như thuốc chẹn H2, thuốc nhóm antacid và thuốc ức chế bơm proton. Đối với những bệnh nhân dương tính với xét nghiệm nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị với thuốc kháng sinh phối hợp với những loại thuốc nêu trên. Thời gian điều trị với kháng sinh có thể kéo dài từ 10 đến 15 ngày.

Xuất huyết tiêu hóa: Đối với những bệnh nhân bị xuất huyết tiêu hóa, bác sĩ chuyên khoa sẽ ưu tiên xem xét và áp dụng phương pháp truyền dịch để chữa bệnh. Phương pháp này có tác dụng cân bằng huyết áp và điện giải, giúp bệnh nhân nhanh chóng phục hồi thể trạng. Tiếp đến bệnh nhân sẽ được nội soi cầm máu, tiến hành tìm kiếm nguồn gốc xuất huyết và khắc phục.

Ung thư dạ dày: Hầu hết các trường hợp bị đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng do ung thư dạ dày đều được chỉ định phẫu thuật (ngoại trừ những trường hợp không có khả năng thực hiện do nhiều nguyên nhân). Đối với những bệnh nhân có khối u tiến triển phức tạp hoặc không đủ sức khỏe để phẫu thuật, người bệnh sẽ được điều trị chủ yếu với phương pháp hóa xạ trị.

Lưu ý: Khi dùng có thể gây ra những tác dụng phụ ngoài mong muốn, không nên tự ý sử dụng và cần tham vấn ý kiến chuyên gia trước khi dùng.

2. Điều trị tại nhà

Điều trị tại nhà chủ yếu áp dụng cho những trường hợp nhẹ để điều trị hoặc áp dụng để làm giảm mức độ nghiêm trọng của những cơn đau thượng vị và các triệu chứng đi kèm. 

 Để khắc phục tình trạng, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp khắc phục sau:

• Chườm ấm: Để làm giảm nhanh cảm giác đau nhói ở vùng thượng vị, người bệnh có thể chườm ấm lên vị trí bị đau. Biện pháp này có tác dụng làm thư giãn các cơ ở dạ dày và thực quản, làm dịu cảm giác đau ở thượng vị và lưng. Vì thế để cải thiện tình trạng, người bệnh có thể sử dụng khăn sạch ngâm trong nước ấm, sau đó vắt ráo và chườm lên vùng thượng vị từ 15 đến 20 phút.
• Uống nước muối ấm: Tác dụng của nước muối ấm là làm dịu nhanh hoạt động co thắt bất thường xảy ra ở thực quản và dạ dày. Điều này giúp xoa dịu cơn đau ở thượng vị, ngăn cơn đau lan rộng ra sau lưng. Đồng thời giúp khắc phục một số triệu chứng đi kèm như buồn nôn, đầy bụng và ợ hơi.
• Uống trà hoa cúc: Theo kết quả nghiên cứu, các thành phần trong trà hoa cúc có tác dụng làm thư giãn các cơ ở thực quản, giúp trung hòa axit dạ dày và làm giảm tình trạng trào ngược. Do đó việc uống trà hoa cúc ấm mỗi ngày sẽ giúp người bệnh cải thiện tình trạng đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng, đồng thời giúp giảm cảm giác khó chịu và buồn nôn.

Lưu ý: Các cách kể trên chỉ mang tính hỗ trợ, giúp cải thiện triệu chứng lâm sàng, không có tác dụng chuyên sâu và không thay thế được thuốc, vậy nên bệnh nhân cần cân nhắc khi áp dụng. Thay vào đó, hãy tìm đến các bài thuốc thảo dược.

Biện pháp làm giảm mức độ nghiêm trọng và tần suất đau thượng vị

Tình trạng đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng xuất hiện do những bệnh mãn tính như viêm thực quản, trào ngược dạ dày thực quản và viêm loét dạ dày tá tràng có khả năng tái đi tái lại nhiều lần. Chính vì thế bên cạnh việc áp dụng các phương pháp điều trị, người bệnh cần sử dụng một số biện pháp phòng ngừa phù hợp, giúp làm giảm tần suất xuất hiện và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. 

Biện pháp phòng ngừa, làm giảm mức độ nghiêm trọng và tần suất đau thượng vị gồm:

• Điều trị bệnh lý nguyên nhân đúng với chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
• Thường xuyên vận động, tăng cường luyện tập thể dục thể thao nhằm cải thiện các hoạt động của hệ tiêu hóa, tăng khả năng chống chịu của cơ thể đối với các cơn đau thượng vị và nâng cao sức đề kháng.
• Tuyệt đối không hút thuốc lá, không sử dụng rượu bia, cà phê. Đồng thời tránh bổ sung vào chế độ ăn uống những loại thực phẩm chứa nhiều gia vị cay nóng, nhiều dầu mỡ…
• Mỗi ngày nên bổ sung từ 2 đến 3 lít nước cho cơ thể, nên ăn nhiều ngũ cốc, trái cây tươi và rau xanh nhằm kích thích nhu động ruột và trung hòa dịch vị dạ dày.
• Nên kiểm soát căng thẳng, tránh thức khuya, không làm việc quá sức. Nên dành thời gian nghỉ ngơi, làm việc từ 7 đến 8 giờ mỗi ngày, ngủ đủ giấc, ngủ trước 23 giờ và tham gia vào những hoạt động có khả năng giải tỏa căng thẳng.
• Hạn chế sử dụng những loại thuốc chống viêm. Để được chỉ định một loại thuốc chữa bệnh thích hợp, người bệnh cần thông báo với bác sĩ chuyên khoa hoặc dược sĩ về tình trạng sức khỏe.
• Tránh để bụng quá đói, tránh ăn quá no, nên chia nhỏ bữa ăn trong ngày, ăn chậm nhai kỹ, bữa tối nên được sử dụng trước 19 giờ.

Tình trạng đau thượng vị từng cơn lan ra sau lưng là triệu chứng của nhiều bệnh lý về dạ dày và thực quản. Để xác định chính xác bệnh lý nguyên nhân, áp dụng các biện pháp chữa trị thích hợp và hạn chế phát sinh rủi ro, người bệnh nên chủ động đến cơ sở y tế, thực hiện các xét nghiệm cần thiết và thăm khám cùng với bác sĩ chuyên khoa.