Xuất Huyết Dạ Dày Có Phải Mổ Không? [Giải Đáp]
Xuất huyết dạ dày là triệu chứng nguy hiểm biểu hiện cho các tổn thương ở dạ dày. Tình trạng xuất huyết không được khắc phục sớm sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng bệnh nhân. Cụ thể xuất huyết dạ dày có phải mổ không hay chỉ cần điều trị nội khoa? Bài viết sẽ thông tin làm rõ vấn đề này giúp người bệnh yên tâm trong điều trị với căn bệnh này.
Khi bị xuất huyết dạ dày, bệnh nhân có những biểu hiện cụ thể như nôn ra máu, đi ngoài ra máu kèm theo cơn đau rất dữ dội ở vùng thượng vị. Nghiêm trọng hơn người bệnh có thể bị mất máu rất nhiều và ngất xỉu đột ngột do sốc. Để điều trị xuất huyết dạ dày có nhiều phương pháp và đòi hỏi quá trình diễn ra trong thời gian lâu dài. Xuất huyết dạ dày có phải mổ không phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là mức độ tổn thương ở dạ dày của bệnh nhân.
Người bị xuất huyết dạ dày có phải mổ không?
Xuất huyết dạ dày xảy ra khi hệ thống tĩnh mạch nằm trong hoặc ngoài kết mạc dạ dày bị vỡ và chảy máu. Nếu như triệu chứng không có tính lặp lại, xuất huyết xảy ra tạm thời có thể là do những tổn thương viêm nhiễm nhẹ ở dạ dày. Tuy nhiên phần lớn các triệu chứng xuất huyết dạ dày do ảnh hưởng của thói quen sử dụng thuốc giảm đau, kháng viêm không steroid trong thời gian kéo dài.
Nguy hiểm nhất là trường hợp bệnh nhân bị xuất huyết dạ dày do biến chứng của các bệnh như viêm loét dạ dày tá tràng hay ung thư dạ dày. Nếu nguyên nhân là do những bệnh lý này, bệnh nhân bắt buộc điều trị nội khoa và nhận sự theo dõi lâu dài của bác sĩ để tránh những biến chứng nguy hiểm đe dọa tính mạng.
Trao đổi với bác sĩ về vấn đề người bị xuất huyết dạ dày có phải mổ không. Bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan tại Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc Dân Tộc đã nhận định xuất huyết dạ dày là một tình trạng cấp cứu trong y tế rất nguy hiểm. Khi bị xuất huyết, bệnh nhân có thể bị đe dọa tính mạng nếu không can thiệp kịp thời. Tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng phù hợp với phương pháp phẫu thuật. Điều trị ngoại khoa chỉ được chỉ định cho những trường hợp thật sự nghiêm trọng và không đáp ứng điều trị nội khoa bằng thuốc.
Ở mức độ nhẹ, tình trạng xuất huyết dạ dày cơ bản vẫn có thể điều trị bằng thuốc hiệu quả. Do ban đầu, những tổn thương ở dạ dày chưa đến mức nghiêm trọng. Người bệnh sẽ được hướng dẫn điều trị bằng thuốc, kết hợp hồi sức tại nhà. Các loại thuốc cầm máu sẽ giúp ức chế xuất huyết, kèm theo đó là các thuốc khác để duy trì điều trị.
Ở những trường hợp bệnh nhân được liệt vào mức độ xuất huyết nghiêm trọng thì phương án điều trị ngoại khoa mới có thể đáp ứng. Đối với tình thế xuất huyết không cầm được, người bệnh có biểu hiện xanh xao, tái nhợt, mất ý thức sẽ được siêu âm chẩn đoán mức độ tổn thương dạ dày. Nếu như các mao mạch và niêm mạc có biểu hiện tổn thương khó hồi phục, bác sĩ sẽ tiến hành mổ để cầm máu kịp thời giúp người bệnh tránh khỏi nguy cơ tử vong.
Vì vậy nhìn chung, bệnh nhân xuất huyết dạ dày có phải mổ hay không hoàn toàn phụ thuộc vào chỉ định của bác sĩ. Tuy nhiên can thiệp ngoại khoa tương đối đơn giản, trong quá trình mổ bác sĩ thường sẽ truyền thêm máu để ngăn ngừa khả năng mất quá nhiều máu ảnh hưởng đến sức khỏe bệnh nhân cũng.
Trường hợp nào cần mổ khi bị xuất huyết dạ dày?
Như đã đề cập, phương pháp mổ điều trị xuất huyết dạ dày không được khuyến khích cho những bệnh nhân ở giai đoạn nhẹ. Nếu tổn thương ở dạ dày mới chỉ là vết trớt, mức độ chảy máu không đáng kể, bệnh nhân sẽ được hướng dẫn điều trị bảo tồn bằng thuốc và kết hợp nghỉ ngơi tại nhà. Xuất huyết dạ dày thường phải mổ trong trường hợp người bệnh bị thủng dạ dày, viêm loét dạ dày tá tràng thể nặng hay ung thư dạ dày… Cụ thể:
- Ung thư dạ dày: Với những trường hợp bệnh nhân xuất huyết ở giai đoạn 2 hoặc 3, dạ dày dễ hình thành khối u. Một số xét nghiệm được thực hiện để xác định đó là u lành tính hay ác tính. Nếu như đó là khối u lành tính, người bệnh được điều trị nội khoa để u tự tiêu. Nếu là u ác tính người bệnh cần được tiến hành phẫu thuật cắt bỏ khối u để tránh di căn.
- Thủng dạ dày: Đối với các ca xuất huyết kéo dài hoặc do có vật nhọn đâm vào (tai nạn) gây thủng dạ dày, bắt buộc thực hiện phẫu thuật. Thủng dạ dày khiến lượng máu thất thoát đáng kể, nếu không can thiệp kịp thời, khả năng bệnh nhân tử vong rất có thể xảy ra. Phẫu thuật kết hợp truyền thêm máu mới có thể điều trị tổn thương và bảo vệ tính mạng cho bệnh nhân.
- Viêm loét dạ dày: Bệnh lý viêm loét dạ dày tá tràng là biến chứng nặng hơn của chứng đau dạ dày mãn tính. Vết loét ban đầu là vùng trợt nhỏ, sau hình thành các tổn thương sâu ở niêm mạc và gây xuất huyết. Nếu vết loét lớn, bắt buộc bệnh nhân phải cắt bỏ một phần dạ dày để kiểm soát lây lan.
Các phương pháp phẫu thuật xuất huyết dạ dày
Phẫu thuật dạ dày là thủ thuật không quá phức tạp, sau điều trị 4 – 5 ngày bệnh nhân có thể đi lại và sinh hoạt bình thường. Hiện nay, tại các Trung tâm y tế điều trị xuất huyết dạ dày có hai phương pháp phẫu thuật chính là phẫu thuật mở và phẫu thuật nội soi.
Phẫu thuật mở: Đây là phương pháp phẫu thuật truyền thống với đường mổ kéo dài từ giữa bụng ở trên rốn xuống dưới rốn. Trong khu vực này, bác sĩ sẽ can thiệp trực tiếp đến vùng da dày để tìm ra vị trí xuất huyết và khắc phục bằng các kỹ thuật ngoại khoa.
Ưu điểm:
- Điều trị chính xác tại vùng tổn thương
- Kỹ thuật mổ tương đối đơn giản.
- Thời gian mổ nhanh chóng.
Nhược điểm:
- Yêu cầu bác sĩ phải có chuyên môn cao.
- Sau mổ bệnh nhân chịu nhiều đau đớn và mất máu.
- Người bệnh sau mổ mất nhiều thời gian hồi phục.
- Tỷ lệ nhiễm trùng hậu phẫu cao, để lại sẹo sau mổ.
Phẫu thuật nội soi: Phương pháp phẫu thuật hiện đại có thể khắc phục nhanh tình trạng xuất huyết dạ dày này mà không cần mở ổ bụng. Bằng cách can thiệp qua ống nội soi đặc biệt và các loại dụng cụ sẽ được bác sĩ sử dụng để khắc phục vùng bị tổn thương trong dạ dày.
Ưu điểm:
- Ít gây đau đớn hơn cho người bệnh, thời gian hồi phục nhanh.
- Mổ nội soi ít nhiễm trùng, nguy cơ để lại sẹo mổ nhỏ.
- Độ chính xác cao.
Nhược điểm:
- Yêu cầu bác sĩ phải có chuyên môn cao.
- Kỹ thuật mổ khó và mất nhiều thời gian hơn phương pháp truyền thống.
Tùy thuộc vào tổn thương gây xuất huyết mà bệnh nhân có thể phải mổ bằng phương pháp phù hợp. Trong đó, ở những trường hợp viêm loét nghiêm trọng, người bệnh có thể phải cắt bỏ một phần dạ dày. Cụ thể phẫu thuật được chỉ định cho những trường hợp:
- Mổ 1 phần: Bệnh nhân được cắt bỏ nửa phần dưới của dạ dày hoặc các hạch bạch huyết bị thoái hóa xung quanh.
- Cắt toàn bộ dạ dày: Bệnh nhân được phẫu thuật cắt bỏ hoàn toàn dạ dày, sau đó thực quản và ruột non được kết nối trực tiếp với nhau.
- Mổ cắt vạt dạ dày: Bệnh nhân được phẫu thuật cắt bỏ 3/4 dạ dày bị cắt bỏ để giúp dạ dày nhỏ hơn, dài hơn theo hình dạng ống.
Trong đó phẫu thuật cắt dạ dày nhằm điều trị ung thư dạ dày, ung thư thực quản, hoặc các u lành tính ở mức độ nghiêm trọng, loét dạ dày, thủng dạ dày hoặc béo phì. Đối với những bệnh nhân có nguy cơ viêm loét biến chứng thành ung thư, phương pháp cắt bỏ dạ dày được xem là phương pháp hiệu quả để chấm dứt bệnh hoặc làm chậm tiến triển của bệnh.
Một số lưu ý dành cho bệnh nhân sau mổ xuất huyết dạ dày
Tùy thuộc từng phương pháp mổ xuất huyết dạ dày mà bệnh nhân có chế độ nghỉ ngơi khác biệt. Sau khi mổ, bệnh nhân cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ trong thời gian theo dõi tại bệnh viện. Sau khi về nhà, người bệnh cần phải lưu ý về chế độ dinh dưỡng cũng như sinh hoạt để tránh tình trạng nhiễm trùng hoặc bung vết mổ xảy ra.
Chế độ dinh dưỡng sau mổ xuất huyết dạ dày
Sau khi mổ người bệnh không được phép ăn uống nếu chưa nhận được cho phép của bác sĩ. Do cơ thể chưa hoạt động nhu động ruột trở lại nên dinh dưỡng sẽ được cung cấp cho cơ thể bằng dịch truyền. Khoảng 2 – 3 ngay sau mổ bệnh nhân mới được phép ăn, ban đầu chỉ nên dùng thức ăn lỏng như cháo, súp, canh,… để dễ tiêu hóa.
Lưu ý khi ăn cần nhai kỹ, ăn chậm, mỗi lần chỉ ăn một ít và chia khẩu phần làm nhiều bữa ăn trong ngày để dạ dày đỡ phải hoạt động nhiều. Đồng thời trong thời gian nghỉ dưỡng chờ hồi phục cũng như trong tương lai, người bệnh cần kiêng tuyệt đối thực phẩm cay nóng, rượu bia, thuốc lá, chất kích thích.
2 – 3 tuần sau khi mổ bệnh nhân có thể ăn thô bình thường, tuy nhiên cần lưu ý không ăn quá no hay để cơ thể quá đói. Nếu thấy xuất hiện các triệu chứng tim đập nhanh, đau đầu, buồn nôn, bụng ậm ạch, khó chịu, đổ mồ hôi mà không cải thiện khỏi thì cần báo ngay với bác sĩ.
Về sinh hoạt sau khi mổ
Thời gian đầu sau mổ bệnh nhân không được đi lại hay vận động mạnh. Đối với bệnh nhân mổ truyền thống mất khoảng 2 ngày mới có thể ngồi hoặc cử động bình thường, bệnh nhân nội soi có thể ngồi dậy sau 1 ngày nghỉ ngơi. Cần lưu ý không nằm một chỗ quá lâu sẽ ngăn cản lưu thông máu đến vết mổ, đồng thời nguy cơ dính ruột có thể xảy ra. Khi được phép vận động, người bệnh nên chủ động đi vệ sinh và cử động nhẹ nhàng.
Sau phẫu thuật xuất huyết dạ dày, bệnh nhân cần xây dựng chế độ sinh hoạt phù hợp. Dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi, hạn chế các hoạt động mạnh, không tập luyện thể thao quá sức. Người bệnh cần theo dõi biểu hiện cơ thể sau khi mổ. Nếu có bất kỳ biểu hiện nào bất thường, bạn nên thông báo với bác sĩ điều trị sớm. Sau 3-6 tháng bệnh nhân nên đi đến bệnh viện để được tiến hành kiểm tra tình trạng vết mổ.
Dựa vào tình trạng nghiêm trọng của bệnh nhân mà bác sĩ điều trị sẽ chỉ định xuất huyết dạ dày có phải mổ không. Người bệnh không nên quá lo lắng về vấn đề này, thay vào đó yên tâm thăm khám và tuân thủ điều trị y tế để kiểm soát bệnh là điều bạn nên làm lúc này.
Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Chúng tôi không cung cấp lời khuyên hay phương pháp điều trị thay cho bác sĩ chuyên môn.
ArrayNgày Cập nhật 04/06/2024
