Phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối theo y học cổ truyền

Phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối theo Y học cổ truyền (YHCT) được nhiều bệnh nhân chọn lựa thay thế cho các loại thuốc Tây Y. Điều trị theo YHCT có hiệu quả lâu dài, hạn chế những ảnh hưởng phụ đến sức khỏe người bệnh. Tùy thuộc vào mức độ bệnh lý của người bệnh mà áp dụng điều trị bằng thuốc Đông Y, châm cứu hay tập vật lý trị liệu để cải thiện triệu chứng.

Thoái hóa khớp gối là bệnh lý về xương khớp, xảy ra phổ biến ở độ tuổi trung niên. Mặc dù bệnh không gây ra những nguy hiểm trực tiếp đến tính mạnh người bệnh, nhưng lại cản trở khả năng vận động lâu dài. Vì thế, điều trị thoái khóa khớp gối nói riêng và thoái hóa khớp nói chung là nỗi bận tâm của hầu hết các bệnh nhân lớn tuổi.

Điều trị thoái hóa khớp gối theo YHCT có thực sự hiệu quả?

Thực tế, các chuyên gia trong lĩnh vực xương khớp đã nhận định không có loại thuốc Tây y nào có thể ngăn chặn triệt để quá trình thoái hóa của khớp. Các phương pháp điều trị thoái hóa khớp đều hướng đến mục đích phục hồi chức năng, ngăn chặn diễn biến tồi tệ hơn của bệnh lý.

Qua thực tiễn lâm sàng, để đạt được hiệu quả hồi phục tốt nhất cho bệnh nhân. Người bệnh cần phối hợp giữa phương pháp điều trị bằng thuốc và điều trị không dùng thuốc theo YHCT như hâm cứu, áp dụng tập vật lý trị liệu, ăn uống và nghỉ ngơi điều độ. 

Những ưu điểm của phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối theo YHCT là:

Đem lại hiệu quả lâu dài

Trong Đông Y, thoái hóa khớp gối là bệnh thuộc Tý chứng, xảy ta khi người bệnh gặp ngoại nhân (phong-hàn-thấp), nội tại (bản chất cơ địa suy yếu, can thận hư), một phần do những yếu tố tác nhân từ môi trường (chấn thương…) khiến kinh lạc bị bế tắc. Từ đó mà khí huyết bị ứ trệ gây khiến các chất dinh dưỡng không nuôi được xương khớp.

Những tổn thương do ngoại tạo không có khả năng phục hồi. Vì vậy, phác đồ điều trị thoái hóa khớp gối trong YHCT là khu phong, trừ thấp, tán hàn, thanh nhiệt, giải độc, sơ thông kinh mạch, khí huyết.  Bên cạnh đó kết hợp bổ thận, dưỡng âm, kiện tì, mạnh gân cốt, bổ khí huyết.

Từ những phương pháp dùng thuốc Đông Y, châm cứu, tập vật lý trị liệu kết hợp mà hỗ trợ người bệnh lưu thông khí huyết ở cân, xương. Đưa những nguyên nhân gây bệnh (phong, hàn, thấp, nhiệt) ra ngoài, từ bệnh bệnh nhân có thể thuận lợi bồi dưỡng những tổn thương, đề phòng sự tái phát của bệnh. Điều trị thoái hóa khớp gối theo YHCT đặc biệt an toàn với những ca bệnh mãn tính,  đòi hỏi thời gian trị liệu lâu dài như bệnh thoái hóa khớp.

Điều trị thoái hóa khớp gối theo YHCT ít gây tác dụng phụ

Sự can thiệp vật lý trị liệu và châm cứu nói chung hoàn toàn phù hợp với những bệnh nhân bị xương khớp. Người bệnh càng áp dụng điều trị lâu càng nhận được những cải thiện đáng kể trên toàn bộ các chức năng. Khi điều trị bằng thuốc Đông y, chủ yếu là sử dụng các loại thảo dược tự nhiên lành tính không có tác dụng phụ.

Nhưng bệnh nhân cần lưu ý, kết hợp các phương thuốc Đông y chữa thoái hóa khớp gối theo đúng bài bản mới đem lại hiệu quả trị liệu lâu dài và an toàn với bệnh nhân. Điều trị bằng thuốc Đông Y đặc biệt phù hợp với người bệnh cao tuổi hoặc đang mắc các vấn đề xương khớp mãn tính. 

Tuy nhiên phương pháp này cũng có những nhược điểm là thời gian tác dụng chậm, bệnh nhân không kiên nhẫn khó có thể điều trị hết liệu trình. Thuốc Đông Y cũng không đem lại hiệu quả giảm đau tức thì như Tây dược. Khi sử dụng thuốc Đông y, đòi hỏi bệnh nhân phải kiên trì nhiều tháng mới nhận thấy cải thiện.

Chữa thoái hóa khớp gối bằng thuốc Đông Y theo YHCT

Phương pháp chữa thoái hóa khớp gối theo YHCT có mục đích chính nhằm lưu thông khí huyết, đẩy lượng tà khí ra ngoài, bồi bổ khí huyết và can than. Từ đó hồi phục thể trạng, mạnh gân xương để giảm đau và chống tái phát. Có 3 cách chữa thoái hóa khớp gối được áp dụng chủ yếu tại các bệnh viện, cơ sở chữa trị YHCT hiện nay là kết hợp dùng thuốc Đông Y, Châm cứu, và tập vật lý trị liệu.

Có rất nhiều bài thuốc Đông Y kết hợp từ nhiều loại thảo dược tự nhiên giúp điều trị thoái hóa khớp, đảm đau viêm khớp gối. Các phương thuốc đều có tác dụng giải phóng sự vận hành của khí huyết bị tắc nghẽn, hạn chế tình trạng  sưng đau, tê mỏi. Dưới đây là những phương thuốc được các thầy thuốc chỉ định điều trị thoái hóa khớp gối.

Bài thuốc 1: Bài thuốc Độc hoạt tang ký sinh thang

Chuẩn bị 

• 12 gram Độc hoạt
• 4 gram Tế tân 
• 12 gram Sinh địa 
• 12 gram Đảng sâm 
• 4 gram Quế chi 
• 10 gram Phòng phong
• 12 gram Đương quy 
• 10 gram Phục linh
• 16 gram Tang ký sinh 
• 12 gram Ngưu tất (Bắc) 
• 10 gram Bạch thược 
• 4 gram Cam thảo(Bắc)
• 8 gram Tần giao 8g
• 12 gram Đỗ trọng(Bắc) 
• 8 gram Xuyên khung 

Cách thực hiện

– Rửa sạch tất cả các nguyên liệu với nước để loại bỏ bụi bẩn và tạp chất.

– Cho tất cả nguyên liệu vào nồi cùng 5 phần nước, sắc lấy nước uống.

– Nấu thuốc đến khi nước cạn còn 3 phần thì lọc lấy nước uống 2 lần mỗi ngày.

Bài thuốc 4: Bài thuốc giảm đau khớp gối từ cây Dây đau xương

Chuẩn bị 

• 20 gram cây Dây Đau Xương
• 1 củ Gừng tươi
• 10 gram lá lốt.
• 10 gram lá lưỡi hổ

Cách thực hiện

– Đem các nguyên liệu đi rửa qua nước, gừng bỏ vỏ và đập dập.

– Cắt cây Dây Đau Xương, lá lốt tươi, lưỡi hổ thành đoạn khoảng ngón tay.

– Đem nguyên liệu đi sao vàng cùng với dấm hoặc rượu để đắp trực tiếp lên vùng bị đau.

– Dùng hỗn hợp khi còn ấm nóng, bó hỗn hợp trên bằng một tấm vải sạch

– Đợi đến khi thuốc nào hết nóng thì bỏ ra sao lại rồi đắp tiếp.

Bài thuốc 2: Bài thuốc chữa thoái hóa khớp gối từ Hà Thủ ô

Chuẩn bị 

• 10 gram Lá lốt 
• 10 gram Thiên niên kiện
• 12 gram Hà thủ ô 
• 12 gram Mắc cỡ (trinh nữ) 
• 16 gram Cỏ xước 
• 12 gram Sinh địa 
• 8 gram Quế chi 
• 16 gram Thổ phục linh 

Cách thực hiện

– Rửa sạch tất cả các nguyên liệu với nước nhiều lần để loại bỏ bụi bẩn và tạp chất.

– Cho tất cả nguyên liệu vào nồi 5 phần nước, sắc lấy nước uống.

– Nấu thuốc đến khi nước cạn còn 3 phần thì lọc lấy nước uống 2 lần mỗi ngày.

Bài thuốc 3: Bài thuốc chữa thoái hóa khớp gối từ lá lốt

Chuẩn bị 

• 30 gram lá lốt
• 30 gram rễ bưởi bung
• 30 gram rễ cây vòi voi
• 30 gram rễ cỏ xước

Thực hiện

– Đem sơ chế nguyên liệu nhiều lần qua nước sạch, để ráo nước.

– Đem cắt nhỏ các nguyên liệu rồi cho vào chảo sao vàng, để nguyên liệu nguội khoảng 1 tiếng.

– Đổ 3 chén nước đầy vào nồi, cho nguyên liệu vào sắc thành thuốc uống. 

– Đợi thuốc sắc xuống chừng 1/3 chén thì lọc lấy nước uống, chia làm 3 lần uống trong ngày

Bài thuốc 5: Thuốc Đông y chữa thoát vị khớp gối từ cây đinh lăng

Chuẩn bị

• 30 gram rễ cây đinh lăng khô
• 4 chén nước lọc  

Cách thực hiện

– Đem rễ cây đi lăng đi rửa sạch, dùng bàn chải cọ mềm chà rửa sơ bên ngoài cho hết đất.

– Cắt phần rễ cây đinh lăng thành từng khúc nhỏ, sau đó cho vào chảo nóng sao vàng lên

– Khi rễ cây đã vàng thì tắt bếp, tiếp tục cho vào nồi sắc thuốc với 4 chén nước lọc.

– Đun thuốc đến khi nào còn khoảng ½ nước thì tắt bếp, thuốc uống trong ngày.

Điều trị thoái hóa khớp gối theo Y học cổ truyền không dùng thuốc

Các phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối theo YHCT không dùng thuốc bao gồm châm cứu, dùng dụng cụ hỗ trợ chỉnh hình và tập vật lý trị liệu. Tuy nhiên phương pháp châm cứu và tập vật lý trị liệu sẽ mang đến hiệu quả hơn cả và đồng thời giúp bệnh nhân tránh tái phát bệnh lý.

Liệu pháp châm cứu điều trị thoái hóa khớp gối

Châm cứu là liệu pháp điều trị bệnh viêm khớp gối và thoái hóa khớp nói chung trong YHCT phương Đông. Các bác sĩ chính thống đã thừa nhận châm cứu trong có tác dụng hỗ trợ điều trị thoái hóa khớp gối, đồng thời phòng tránh những biến chứng nguy hiểm. Trong đó điều trị châm cứu chủ yếu gồm:

Điện châm

Phương pháp điện châm là châm cứu kết hợp với thông điện mang đến cải thiện hiệu quả cho người bệnh. Trong liệu trình này, cơ thể bệnh nhân sẽ tiết ra nhiều endorphin (hoocmon giảm đau nội sinh), hỗ trợ hệ thần kinh trung ương sản xuất các hoocmon giảm đau do thoái hóa khớp gối gây ra.

Khi bệnh nhân được châm cứu kết hợp thông điện ở ngưỡng với tần số hợp lý. Những loại morphin nội sinh sẽ được tiết ra nhiều hơn, và hỗ trợ làm lành các vùng khớp bị tổn thương nhanh chóng. Điều trị thoái hóa khớp gối bằng điện châm mang lại hiệu quả khá tốt cho quá trình phục hồi sức khỏe, bệnh nhân có tâm lý ổn định, cảm giác dễ chịu trong thời gian điều trị.

Trong YHCT, điện châm là liệu pháp điều trị bệnh thoái hóa khớp, thoát vị đĩa đệm và viêm thấp khớp được áp dụng phổ biến. Bởi phương pháp dễ thực hiện, nếu bệnh nhân kiên nhẫn nhận điều trị một khoảng thời gian dài sẽ mang lại  hiệu quả rất cao.

Thủy châm

Tương tự như điện châm, thủy châm cũng được áp dụng để điều trị thoái hóa khớp gối theo YHCT hiệu quả và phù hợp với mọi đối tượng bệnh nhân. Thủy châm khác với điện châm ở chỗ, khi châm cứu đồng thời sẽ đưa lượng thuốc bổ nhỏ vào huyệt đạo thông qua kim châm.

Phương pháp này tương đối an toàn, nhưng vì có sự can thiệp của thuốc nên người bệnh cần đến những cơ sở điều trị YHCT uy tín để các bác sĩ có kinh nghiệm thực hiện. Lượng thuốc bổ được đưa vào vùng khớp nhanh chóng phát huy tác dụng giảm đau nhức và tránh tổn thương khớp cho bệnh nhân.

Nhu châm

Phương pháp nhu châm được biết đến với tên gọi khác là cấy chỉ, bệnh nhân sẽ được cấy chỉ tự tiêu vào huyệt. Trong chỉ có thành phần thuốc bổ để hỗ trợ giảm đau qua việc sản sinh hoocmon. Trong thời gian chỉ tự tiêu sẽ kích thích quá trình chuyển hóa, bệnh nhân tăng tuần hoàn máu nuôi dưỡng cơ khớp tại vùng được cấy chỉ.

Bệnh nhân cần lưu ý, dù là điều trị bằng phương pháp châm cứu nào thì việc điều trị thoái hóa khớp gối sẽ không mang đến hiệu quả nếu không được áp dụng thường xuyên. Tương tự như khi điều trị bằng thuốc, bệnh nhân bắt buộc phải uống đủ liều lượng chỉ định. Thì đối với châm cứu, người bệnh cũng cần  thực hiện số lần của liệu trình để hồi phục sức khỏe tốt nhất.

Bài tập vật lý trị liệu chữa thoái hóa khớp gối

Một trong những phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối có hiệu quả lâu dài, dễ thực hiện tại nhà là vận dụng các bài tập vật lý trị triệu. Mục đích của phương pháp là phục hồi chức năng nhằm giảm đau, tăng cường vận động khớp, tăng cường lưu thông máu và ngăn chặn nguy cơ biến dạng khớp gối. Bệnh nhân có thể áp dụng các bài tập vật lý trị liệu sau:

Bài tập 1: Bài tập với mảnh vải dài

– Trước khi tập luyện, người bệnh nên khởi động cơ thể với 5 phút đi bộ nhẹ nhàng.

– Bệnh nhân nằm ngửa xuống mặt phẳng hoặc sàn nhà, giơ chân phải lên.

– Hai tay giữ mảnh vải kéo căng vòng quanh bàn chân.

– Trong lúc kéo mảnh vải nhẹ nhàng duỗi và giữ thẳng chân.

– Giữ tư thế này trong vòng 20 giây và nhẹ nhàng hạ chân xuống, tiếp tục đổi chân lặp lại 2 lần nữa để kết thúc.

Bài tập 2: Bài tập với ghế có lưng dựa

– Bài tập giúp kép giãn hệ thống gân ở bắp chân, giúp bệnh nhân giảm đau và tăng cường sức khỏe cơ bắp.

– Bệnh nhân đứng thẳng, bước lùi chân trái sao cho  ngón chân phải và gót chân trái nằm trên một đường thẳng.

– Thực hiện tư thế chân khụy xuống, đồng thời giữ cho đầu gối không vượt quá ngón cái.

– Cùng lúc đó bệnh nhân cúi người về phía trước, đặt hai tay giữ thành ghế tạo điểm tựa.

– Tập luyện để cảm nhận sự căng cứng ở phần bắp chân trái.

– Giữ nguyên tư thế trong khoảng 20 giây, sau đó đổi chân và tiếp tục lặp lại thêm 2 lần nữa.

Bài tập 3: Bài tập xây dựng sức mạnh cơ bắp

– Mục đích của bào tập là xây dựng sức mạnh cơ bắp để giảm áp lực lên khớp gối.

– Người bệnh nằm ngửa trên sàn, hai chân duỗi thẳng và cơ thể thả lỏng.

– Từ từ chống hai khủy tay xuống nền, sau đó nhẹ nhàng đầu ngẩng dậy, gập đầu gối trái lại.

– Thực hiện giơ chân phải lên cao cách mặt đất khoảng 50cm.

– Bệnh nhân giữ chân phải thẳng, ngón chân phải chỉ lên trên giữ nguyên trong 3 giây.

– Từ từ hạ chân xuống sau đó đổi chân và tiếp thục thực hiện lại các động tác như trước đó.

– Người bệnh thực hiện 10 lần cho mỗi động tác.

Bài tập 4: Bài tập giữ thăng bằng với ghế

– Người bệnh giữ tư thế đứng thẳng, tựa nhẹ vào lưng ghế để giữ thăng bằng.

– Từ tốn di chuyển chân phải sang một bên, cố gắng giữ cho chân phải thẳng và cảm nhận sự giãn cơ chân.

– Thực hiện động tác chậm rãi để toàn bộ trọng lượng của cơ thể sẽ đặt vào chân trái.

– Giữ nguyên tư thế trong vòng 3 giây, sau đó từ tự hạ thấp chân phải xuống sàn và đổi chân.

– Người bệnh thực hiện 10 lần, và cố gắng nhấc chân lên càng cao càng tốt.

Bệnh nhân điều trị thoái hóa khớp gối, thoái hóa cột sống, viêm thấp khớp bằng vật lý trị liệu nên áp dụng 6 động tác cho mỗi lần tập. Thực hiện mỗi ngày vào buổi sáng sớm, hoặc trước khi đi ngủ sẽ  hỗ trợ tăng cường sức khỏe cơ bắp, làm giảm áp lực đè lên khớp gối để bệnh nhân cải thiện những cơn đau.

Lưu ý khi điều trị thoái hóa khớp gối

Điều trị thoái hóa khớp gối theo YHCT là hành trình dài và đòi hỏi người bệnh cần có sự chủ động để duy trì lối sống lành mạnh. Trong đó, chế độ dinh dưỡng có đóng góp rất quan trọng để hệ thống xương khớp của bệnh nhân được hồi phục. Những lưu ý cơ bản trong ăn uống đối với bệnh nhân thoái hóa khớp gồm có:

Bổ sung nhiều cá: Người bệnh thoái hóa khớp gối nói chung nên bổ sung tăng cường các loại cá hồi, cá ngừ, cá trích, cá thu. Đây là nguồn thực phẩm giàu acid béo omega-3,  một loại chất kháng viêm có tác dụng hỗ trợ người bệnh xương khớp phục hồi chất nhờn tại vị trí khớp nối.

Tăng cường xương ống: Đối với bệnh nhân lớn tuổi, khi bị bệnh xương khớp cần nguồn glucosamin và chondroitin đáng để để tăng cường cấu trúc xương. Các hoạt chất này có nhiều trong những loại nước hầm từ xương ống hoặc sụn sườn bò. Chúng sẽ giúp bệnh nhân bổ sung các chất tự nhiên để cấu thành sụn mà không cần đến thuốc.

Bổ sung các loại thịt: Tăng cường đạm trong bữa chính ( chủ yếu là thịt heo, thịt gia cầm, tôm, cua). Sao cho chế độ dinh dưỡng thêm đa dạng hơn để bổ sung năng lượng sản sinh tế bào, hình thành xương khớp khỏe mạnh.

Thêm rau xanh và trái cây:  Người bệnh thoái hóa khớp gối cần bổ sung thêm nhiều các loại ngũ cốc, thực phẩm chế biến từ đậu nành hoặc rau xanh vào bữa ăn hằng ngày. Ngoài ra các loại trái cây như đu đủ, chanh,  cam, dứa sẽ là nguồn cấp men kháng viêm và vitamin C cần thiết cho cấu trúc bền vững của cơ xương.

Ngoài ra các hoạt động thể chất, vận động tập luyện cũng mang lại sự cải thiện bệnh lý đáng kể cho bệnh nhân thoái hóa khớp gối. Người bệnh nên chạy xe đạp, đi bộ hoặc tập yoga theo hướng dẫn để cải thiện về chức năng khớp, tăng cường đề kháng và sự dẻo dai. Ngoài ra bệnh nhân thoái hóa khớp cần kiểm soát cân nặng để hạn chế các áp lực lên hệ thống khớp xương, cải thiện cấu trúc sụn khớp.

Hi vọng những thông tin trên đã giúp bệnh nhân thoái hóa khớp có cái nhìn cụ thể hơn về các phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối theo YHCT. Nhìn chung, điều trị theo kinh nghiệm dân gian vẫn là chọn lựa an toàn, và khả thi với đại đa số người bệnh xương khớp. Tuy nhiên bệnh nhân cần đến những trung tâm điều trị YHCT uy tín, dưới sự hướng dẫn của những y, bác sĩ có kinh nghiệm sẽ đảm bảo thời gian điều trị rút ngắn và có hiệu quả.