Zona thần kinh và giời leo là một bệnh hai tên?

Giữa bệnh zona thần kinh và giời leo đều là những tổn thương mọng nước trên da. Tuy nhiên cả hai đều là những bệnh lý da liễu có nguyên nhân và tính chất khác nhau. Sự nhầm lẫn này vô tình khiến người bệnh chọn sai phương pháp chữa trị, đồng thời làm tăng nguy cơ biến chứng ảnh hưởng xấu tới sức khỏe.

Theo nhận định của các chuyên gia Da liễu, bệnh zona thần kinh có tính chất nguy hiểm hơn rất nhiều so với giời leo. Vì thế để bắt đầu điều trị đúng hướng, nếu nhận thấy các mụn nước nổi thành cụm, đặc biệt là vùng mắt, tai, lưng,… người bệnh nên đến bệnh viện thăm khám và điều trị đúng nguyên nhân.

Zona thần kinh và giời leo là một bệnh hai tên?

Những triệu chứng của zona thần kinh và giời leo giống nhau đến 90%. Vì thế không tránh khỏi tình trạng người bệnh nhầm lẫn trong nhận biết và điều trị bệnh. Nếu như bệnh giời leo đơn thuần là triệu chứng da liễu xuất phát từ vi khuẩn, triệu chứng cấp tính là chủ yếu thì zona thần kinh có thể tiến triển thành mãn tính khi không được điều trị sớm.

Zona thần kinh có tỷ lệ xảy ra cao hơn với những người bệnh từng có tiền sử bị thủy đậu. Khi không điều trị tận gốc, các siêu virus sẽ trú ẩn tại các mạch và tế bào thần kinh dưới dạng ngủ đông. Thời gian ủ bệnh zona thần kinh lên đến hàng  năm.

Tùy vào tình trạng sức khỏe của từng người, và các yếu tố tác động từ môi trường mà các siêu vi này sẽ tái hoạt động.  Nếu trẻ em được chủng ngừa thủy đậu từ nhỏ sẽ không bị thủy đậu, và trẻ sẽ không bị zona trong vòng đời còn lại

Phân biệt zona thần kinh và bệnh giời leo

Để có sự phân biệt rõ bệnh zona thần kinh và giời leo, người bệnh cần trang bị các thông tin cơ bản để nhận diện bệnh lý. Từ ban đầu, các triệu chứng cần được phân loại đúng để quá trình điều trị đạt hiệu quả tuyệt đối.

1. Khái niệm

Zona thần kinh: Do sự tái phát triển của virus gây bệnh thủy đậu (Virus Varicella). Bệnh xảy ra với hơn 60% những trường hợp người bệnh có tiền sử bị thủy đậu. Zona thần kinh thường chỉ tập trung ở một vùng cơ thể, chủ yếu là tay, chân, mặt, cổ,… hoặc nằm trong vùng chi phối của 1 dây thần kinh cảm giác đơn độc.

Giời leo:  Dùng để chỉ chung các triệu chứng tổn thương ngoài da do tiếp xúc với con giời leo, hoặc một số côn trùng khác. loại côn trùng khác. Đây cũng là một trong những  biểu hiện của bệnh viêm da dị ứng, thường xảy ra khi người bệnh sống trong môi trường ẩm thấp. Triệu chứng giời leo xuất hiện ở bất lỳ vị trí nào tiếp xúc với côn trùng, không có biểu hiện đặc trưng ở vị trí bất kỳ.

2. Nguyên nhân 

– Bệnh zona thần kinh: Nguyên nhân gây bệnh Zona thần kinh và giời leo khác nhau ở đặc điểm zona thần kinh không phải là một bệnh nhiễm trùng. Đây là tình trạng tái phát của virus gây bệnh thủy đậu (Virus Varicella) và bệnh chỉ xuất hiện ở những bệnh nhân mắc bệnh thủy đậu trước đó. 

– Bệnh giời leo: Nguyên nhân của giời leo cơ bản là do dị ứng, khi người bệnh tiếp xúc với côn trùng có độc tính. Trong đó giời leo là nguyên nhân phổ biến gây bệnh, đây là động vật thuộc lớp Chân môi (Chilopoda), chúng thường trú ngụ trong các góc khuất, ngõ ngách, dưới gầm giường ẩm thấp.

3. Biểu hiện lâm sàng

Những biểu hiện lâm sàng giữa zona thần kinh và giời leo tương đối giống nhau nên rất nhiều bệnh nhân bị nhầm lẫn khi phân biệt ban đầu. Tuy các dấu hiệu khá giống nhau, nhưng nếu người bệnh chú ý sẽ nhận thấy các điểm khác biệt đặc trưng.

• Biểu hiện lâm sàng của zona thần kinh

Đặc điểm của Zona thần kinh là những tổn thương khu trú dọc theo các dây thần kinh. Những vị trí bị zona phổ biến nhất là: cổ – vai – cánh tay, hoặc khu vực đầu – quanh mắt – trán. Những mụn nước ban đầu có màu đỏ, bên trong mụn có chứa dịch viêm màu hồng. Mụn nước mọc thành cụm, tạo áp lực cao làm da căng bóng gây đau nhức.

Các mụn rộp nằm rảu rác quanh trục dây thần kinh, những tổn thương không đồng nhất mà chỉ xuất hiện ở một bên cơ thể. Mụn nước có xu hướng nhũn và mềm, sau đó vỡ ra trong khoảng 7- 10 ngày thì khô da tạo thành vảy để lại sẹo. Thời gian bệnh zona thần kinh phát triển các triệu chứng đến khi lành sẹo kéo dài khoảng 1 tháng.

• Biểu hiện lâm sàng của bệnh giời leo:

Triệu chứng giời leo gần gũi hơn với triệu chứng “ghẻ phỏng” do côn trùng đốt. Giời leo là tình trạng dị ứng tiếp xúc với mức độ ảnh hưởng thấp. Triệu chứng chỉ khu trú tại vùng da tiếp xúc với côn trùng. Do đó, bệnh giời leo thường không giới hạn khu vực mắc bệnh, các triệu chứng có thể kéo dài rải rác trên cơ thể khi bề mặt da tiếp xúc với côn trùng.

Đặc điểm giời leo dễ nhận biết nhất là mụn nước thường có điểm gốc (nặng hơn, xuất hiện trước) sau đó các mụn nước với mức độ nhẹ hơn xuất hiện tại vị trí lân cận. Người bệnh sẽ nhận thấy vùng da đỏ, ngứa rát, tại bề mặt thương tổn có màu trắng xám, vùng lõm có màu trắng ở giữa. Triệu chứng không có biểu hiện nghiêm trọng hơn, thường biến mất trong vòng 7 – 10 ngày.

3. Biến chứng

• Biến chứng của bệnh Zona thần kinh

Một số dấu hiệu kèm theo của bệnh zona thần kinh là tình trạng cơ thể mệt mỏi, đau đầu, sốt nhẹ và các hạch lân cận có thể sưng lên. Ngoài ra, biến chứng của bệnh zona thần kinh được đánh giá có mức độ nguy hiểm cao hơn bệnh giời leo. Khi không được điều trị sớm, mụn nước vỡ và viễm nhiễm sẽ gây ra viêm mô tế bào da.

Zona thần kinh xảy ra do sự tái hoạt động của virus tại hệ thần kinh nên người bệnh có thể phát sinh biến chứng mất cảm giác tạm thời. Khi bị zona thần kinh ở mắt sẽ nguy hiểm hơn, người bệnh có nguy cơ bị giảm thị lực do sưng phù mí mắt. Điều trị sai hướng có khả năng làm vùng giác mạc nhiễm trùng dẫn đến mù lòa.

• Biến chứng của bệnh giời leo

Bởi vì nguyên nhân của bệnh giời leo đến từ dị ứng do tiếp xúc với côn trừng. Do đó hầu như bệnh không để lại bất cứ tổn thương nào nghiêm trọng cho người bệnh. Tuy nhiên trong những trường hợp vô tình làm tổn thương vùng da bị giời leo, hoặc đắp các loại thuốc điều trị không rõ nguồn gốc vẫn tiềm ẩn khả năng nhiễm trùng, bội nhiễm do vi khuẩn gây ra.

4. Tiến triển của bệnh

– Bệnh zona thần kinh: Thời gian hồi phục của zona thần kinh khoảng 2 tuần sau, sau khi các vảy bong ra về để lại sẹo mờ, tình trạng sẹo sẽ đần biến mất sau vài tháng. Sau khi hết, vùng da bị zona thần kinh vẫn còn cơn đau nhẹ thùy thuộc vào mức độ tổn thương dày đặc hay ít.

– Bệnh giời leo: Thời gian phục hồi nhanh chóng, chỉ mất khoảng 7 – 8 ngày để các mụn nước và vùng chợt khô. Vùng da đóng màu và bong tróc, sau đó dần để lại một vùng da thâm. Tình trạng thâm sẽ cải thiện dần sau 1 – 2 tháng, sau hồi phục bệnh nhân không thấy đau và không để lại sẹo.

Phương pháp điều trị zona thần kinh và giời leo

Điều trị zona thần kinh

Zona thần kinh là triệu chứng có chuyển biến nhanh và nghiêm trọng, thời gian điều trị zona thần kinh tốt nhất là trong vòng 48h sau khi xảy ra các tổn thương ngoài da. Người bệnh điều trị càng chậm trễ thì các biến chứng của bệnh càng tiến triển nguy hiểm. Thông thường điều trị zona thần kinh bằng thuốc kê đơn, nhóm thuốc bao gồm:

• Thuốc kháng virus: Người bệnh cần sử dụng trong vòng 24h sau khi phát triển triệu chứng. Thuốc giúp các virus sẽ ngừng nhân bản, từ đó kiểm soát được tình trạng lan rộng trên vùng da bị zona thần kinh. 
• Thuốc giảm đau thần kinh: Hỗ trợ giảm đau, giảm biến chứng, đồng thời thuốc cũng tăng hiệu quả kháng viêm khi bệnh nhân vô trình làm vỡ các mụn nước.
• Thuốc kháng sinh histamin: Sử dụng cho mục đích giảm đau khi bị zona thần kinh cấp tính.
• Kem chống ngứa: Dùng để làm dịu các cơn đau rát và ngứa ngáy tại vùng bị zona thần kinh theo chỉ định của bác sĩ điều trị
• Mỡ kháng sinh: Được chỉ định cho những trường hợp vùng da bị ướt, tiết dịch chứa nhiều thì người. Đối với tổn thương da khô, bệnh nhân được chỉ định bôi acyclovir để tạo rào chắn bảo vệ các vùng da lân cận không bị lây nhiễm.

Tất cả các loại thuốc điều trị bệnh zona thần kinh kể trên chỉ được sử dụng dưới dạng thuosc kê đơn. Bệnh nhân cần sử dụng thuốc đúng với hướng dẫn điều trị của bác sĩ. Tự ý mua thuốc uống và bôi tại các hiệu thuốc Tây có thể gây ra các kích ứng, di chứng sau đó cho người bệnh.

Điều trị bệnh giời leo

Điều trị giời leo tương đối đơn giản, không nhất thiết phải sử dụng thuốc Tây y điều trị mà thay vào đó người bệnh sử dụng các bài thuốc dân gian mang lại hiệu quả tương ứng. Những phương pháp chữa dứt điểm triệu chứng giời leo là:

• Sử dụng kháng sinh kê đơn để điều trị giời leo theo hướng dẫn khi triệu chứng viêm nhiễm nặng.
• Dùng thuốc kháng viêm, kết hợp thuốc giảm đau có thành phần sterroide để giảm cảm giác ngứa rát và khó chịu cho người bệnh;
• Sử dụng gạc có tẩm huyết thanh, kết hợp với dung dịch aluminin acetate 5% làm sạch vết thương, phòng tránh nhiễm trùng.
• Sát khuẩn bằng dung dịch nước muối, hoặc milian eosin để kháng viêm.
• Sử dụng thuốc kháng virus, thuốc kháng được chỉ định theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Sử dụng đỗ xanh hoặc lá khổ qua và gạo nếp giã nhuyễn đắp lên vùng da bị giời leo sau, thực hiện liên tục 3 – 4 ngày để giảm nhẹ triệu chứng.

Bệnh zona thần kinh và giời leo đều là những triệu chứng khá phổ biến thường gặp trong cuộc sống. Vì thế, bổ sung kiến thức để chủ động phân biệt và điều trị từng vấn đề sẽ giúp người bệnh không gặp phải các bối rối khi cơ thể xuất hiện các dấu hiệu nguy cơ.

Khi điều trị cả hai triệu chứng, ngoài việc sử dụng thuốc theo hướng dẫn thì người bệnh nên chú ý thanh nhiệt giải độc cơ thể bằng việc duy trì chế độ ăn hợp lý. Kết hợp uống đủ nước, bổ sung các loại vitamin, khoáng chất để hỗ trợ tăng cường đề kháng của cơ thể. Trong trường hợp không biết cách xử lý tại nhà, người bệnh nên tìm đến các trung tâm Da liễu để được hỗ trợ ngăn ngừa biến chứng.